فیلم‌نامه‌هایی برای کودکان

برخی واضحات از شدت تکرار چنان به مباحثی نخ نما بدل می شوند که مرور، بازخوانی و یا تذکر آن ها بیشتر ملال آور می نماید؛ اما گریزی از آن نیست. تأکید بر نبود فیلمنامه در تمام حوزه های مختلق سینمای ایران برای رسیدن به سطح استاندارد فیلمسازی هم از این دست واضحات است. اینکه بزرگترین حلقه مفقوده برای رسیدن به سینمایی مطلوب به ویپه در حوزه سینمای کودک نبود فیلمنامه ای جذاب و در عین حال تأثیرگذار است بر همه روشن است اما یادآوری این واقعیت تنها محصور به بازه زمانی جشنواره فیلم کودک می شود و هر سال پس از پایان برگزاری به فراموشی سپرده می شود. بازخوانی نظرات برخی فیلمنامه نویسان فعال در این حوزه در این باره خالی از لطف نیست. در این راستا بسیاری از منتقدان و کارشناسان سینمای ایران به معضل فیلمنامه و فقدان داستان‌های جذاب در حوزه‌های مختلف از جمله کودک اذعان دارند اما متاسفانه گاهی به چارچوب اصلی فیلم (فیلمنامه) آن‌گونه که نیاز است اهمیت داده نشده و بدون توجه از آن عبور می‌کنند. این درحالی است که هیچکاک با تاکید سه‌باره درخصوص ویژگی‌های یک اثر بر جمله «فیلمنامه‌ خوب داشته باشد، فیلمنامه‌ خوب داشته باشد و فیلمنامه خوب داشته باشد...» به ارزش فیلمنامه تاکید می‌کند. کشف استعدادها و شکوفایی آن‌ها انگیزه راه‌اندازی بخش رقابتی فیلمنامه‌ها و طرح‌ها در جشنواره‌های مختلف است، اما چقدر فیلمنامه‌ها و طرح‌های برتر جشنواره‌های مختلف از جمله کودک به مرحله تولید می‌رسد و چقدر طرح‌های برتر جشنواره‌ها پتانسیل تبدیل به فیلمنامه شدن دارد.

شناسایی و تشویق استعدادهای جوان

محمدابراهیم معیری کارگردان سینما درباره بخش رقابتی فیلمنامه در جشنواره‌های مختلف و بهره بردن از طرح‌ها و فیلمنامه‌های برتر جشنواره‌ها در ساخت آثار سینمایی، گفت: بخش‌های رقابتی فیلمنامه‌ها که در جشنواره‌های مختلف راه‌اندازی و مورد توجه قرار می‌گیرد، در جهت کشف استعدادها و ترغیب افرادی است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. این بخش‌ها برای افرادی که توانایی نگارش فیلمنامه یا طرح دارند، موقعیت مناسبی است تا بتوانند آثارشان را ارایه دهند و مورد ارزیابی قرار گیرند، اما این آثار نیاز به بازنگری دارد. برای تولید این فیلمنامه‌ها باید بازنویسی شود تا برای ساخت آماده گردد. وی در ادامه گفت: تشویق طرح‌ها و فیلمنامه‌ها در جشنواره‌های مختلف از جمله کودک و نوجوان باعث می‌شود تا استعدادهای جوان که در این وادی دست به قلم هستند و توانایی نگارش طرح یا فیلمنامه دارند، شناسایی شوند اما باید از این افراد حمایت صورت گیرد.

نوشتن در مقوله هنر یک فرآیند مستقل و قطعی و دشوار است و ویژگی‌‌های خاصی دارد. کارگردان «کتونی سفید» در ادامه یادآور شد: نویسنده فیلمنامه باید توانایی خلق داستان، استعداد داستان‌پردازی و خلق شخصیت و بسیاری از فاکتورهای دیگر را داشته باشد. وی درباره طرح برتر سال گذشته جشنواره - «یک بعدازظهر تابستان» - که چندی پیش برای ساخت به وی ارایه شد، گفت: این طرح توسط مهتاب صداقت نوشته شده است و برای ساخت به من ارایه شد. این طرح قابلیت‌هایی داشت که باعث شد روی آن وقت بگذارم و کار کنم. درونمایه محیط زیست این طرح مرا ترغیب کرد و احساس کردم این طرح پتانسیل لازم برای تبدیل به فیلمنامه شدن دارد؛ طبعاً شخصیت‌هایی به داستان اضافه کرده‌ام و روی آن کار می‌کنم. وی درباره مراحل بازنویسی فیلمنامه توضیح داد: در حال حاضر فیلمنامه را بازنویسی می‌کنم و امیدوارم تا ماه آینده فیلمنامه آماده شده و برای دریافت پروانه ساخت ارایه شود؛ همچنین نام آن هم قطعاً تغییر خواهد کرد.

تازه‌واردها آگاهی لازم را ندارند

ناصر رفایی کارگردان سینما درباره بخش رقابتی فیلمنامه در جشنواره‌های مختلف و بهره بردن از طرح‌ها و فیلمنامه‌های برتر جشنواره‌ها در ساخت آثار سینمایی، گفت: ارایه آثار توسط افرادی که توانایی نوشتن دارند، به این جشنواره‌ها باعث کشف استعدادها خواهد شد و کاری در خور توجه است و ورود افرادی جوان و تازه‌کار را به این عرصه منجر می‌شود. وی در ادامه گفت: فیلمنامه‌نویسان حرفه‌ای اکثراً فیلمنامه‌های آماده‌ دارند و برای تولید به کارگردانان و تهیه‌کنندگان ارایه می‌دهند و افراد تازه‌وارد، آگاهی لازم را ندارند و بخش رقابتی و برتر شدن آثار، راه و مسیر را به آن‌ها نشان می‌دهد. وی در ادامه گفت: اما چقدر فیلمنامه‌ها دستخوش تغییر خواهد شد، مقوله‌ای مجزا است. بسیاری از فیلمنامه‌ها که توسط افراد حرفه‌ای این عرصه نوشته می‌شود تا به مرحله ساخت برسد، دچار تغییرات زیادی می‌شود. این مشکل سینمای ایران است تا زمانی که سینما وابسته به حمایت از سوی ارگان‌ها و نهادهای دولتی است، این مشکل وجود دارد. کارگردان «خانه امن است» در ادامه افزود: بخش خصوصی در سینمای ایران آن‌گونه که باید فعال نیست. در سینمای ایران کمتر تهیه‌کنندگانی هستند که با سرمایه شخصی فیلم بسازند و یا سرمایه‌گذارانی که از ساخته شدن فیلم‌ها حمایت کنند؛ به همین دلیل است که من به شخصه چند سال یک بار امکان ساخت فیلم برایم فراهم می‌شود که همین امر به سینمای ایران ضربه خواهد زد. وی در آخر به وعده‌های حمایتی برخی از جشنواره‌ها اشاره کرد و گفت: متاسفانه برخی از جشنواره‌ها حمایت از آثار را تنها در در آیین‌ها و مراسم‌های‌شان اعلام می‌کنند و وعده‌های‌شان محقق نمی‌شود. در اولین جشنواره فیلم شهر مسئولین جشنواره در مراسم اختتامیه وعده حمایت از ساخت فیلم بعدی (50 درصد) به من، عیاری، فخیم‌زاده و رضویان دادند اما با تغییر مدیریت،‌ متاسفانه گویا وعده‌ها به دست فراموشی سپرده می‌شود که این امر باعث بروز مشکلاتی شده است. متاسفانه برخی از جشنواره‌ها از نام هنرمندان برای اعتبار جشنواره‌ استفاده می‌کنند که اصلاً صحیح نیست.

فیلمنامه هایی که پتانسیل تولید دارند

جابر قاسمعلی نویسنده فیلمنامه هم درباره بخش رقابتی فیلمنامه در جشنواره‌های مختلف و بهره بردن از طرح‌ها و فیلمنامه‌های برتر جشنواره‌ها در ساخت آثار سینمایی، گفت: خریداری فیلمنامه‌ها و طرح‌های برتر جشنواره‌ها وظیفه فارابی، ارشاد و شبکه‌های تلویزیونی است تا فیلمنامه‌ها به مرحله تولید برسند. تولید نشدن فیلمنامه‌هایی که در بخش‌های رقابتی جشنواره‌ها برتر هستند و جایزه می‌گیرند، باعث دلسرد شدن فیلمنامه‌نویسان می‌‌شود. وی در ادامه گفت: فیلمنامه‌های زیادی به بخش‌های رقابتی جشنواره‌ها از جمله کودک ارایه می‌شود که از میان آثار تنها دو یا سه فیلمنامه یا طرح گوی سبقت را می‌ربایند و برتر اعلام می‌شوند اما از میان فیلمنامه‌ها می‌توان 20 عنوان فیلمنامه یا طرح را یافت که پتانسیل لازم برای تولید را دارند و باید به آن‌ها نیز توجه شود. وی در خاتمه افزود: برای فیلمنامه‌نویسان ساخته شدن اثرشان بیشتر از آنکه فیلم‌نامه جایزه بگیرد و بایگانی شود، اهمیت دارد.