اگر عشق نبود
تصویربرداری مجموعه "اگرعشق نبود" بعد از گذشت چهار ماه همچنان در تهران ادامه دارد و از سوم تیرماه گروه سازنده مجموعه، تصویربرداری در یکی از لوکیشن‌های اصلی را آغاز کرده‌اند. این مجموعه یکی از پروژ‌ه‌های الف شبکه اول است که داستانی معاصر دارد و شخصیت‌های محوری آن جوانان هستند. گزارشی از پشت صحنه این را می‌خوانید.
شبکه یک این بار در سریالی داستانی به سراغ چند جوان رفته تا با روایت قصه زندگی آنها در جامعه امروز مجموعه ای 26 قسمتی را برای مخاطبان خود به تصویر بکشد. این مجموعه با نام "اگر عشق نبود" به تهیه کنندگی محمد رضایی و به کارگردانی فیاض موسوی بر اساس فیلمنامه‌ای از این کارگردان مقابل دوربین رفته است.
ماجراهای محوری این سریال در جمع اعضای چند خانواده رخ می‌دهد. در هر یک از این خانواده‌ها جوانانی حضور دارند که با یکدیگر تضادها و تفاوت‌های عمیقی دارند و این مساله در موقعیت‌های مختلف، حوادث این مجموعه را رقم می‌زند. آنچه در ادامه داستان ماجراهای این مجموعه را جذابتر می‌کند باز شدن پای بزرگترها در ادامه داستان به ماجراهایی است که به واسطه این جوانان رقم خورده است.
داستان مجموعه "اگر عشق نبود" از جایی آغاز می‌شود که این جوانان بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه، شرکتی تاسیس می‌کنند تا در زمینه ارائه خدمات و مشاوره‌های ساختمانی فعالیت کنند، اما به دلیل بروز مشکلی در مسیر کار این شرکت، همکاری این جوانان طی ماجراهایی به هم می‌خورد و با به زندان افتادن سهراب که سرپرستی شرکت را به عهده دارد، هر یک از جوانان به مسیری می‌رود. پیگیری سرنوشت هر یک از این جوانان ماجراهای این مجمومه 26 قسمتی را رقم می‌زند.
در این اثر حدود 140 بازیگر حضور دارند که از میان آنها 15 بازیگر نقش‌های محوری داستان را ایفا می‌کنند. مهدی پاکدل، شبنم قلی خانی، سام درخشانی، امیررضا دلاوری، برزو ارجمند، مهدی سلوکی، مژگان غلامی، امیرمحمد زند، سمیرا حسینی و ... در این مجموعه در کنار اسماعیل شنگله، عبدالرضا اکبری، بهرام ابراهیمی، زهرا سعیدی، افسانه ناصری، رزا آرایش، فرشید زارعی فر، زهره صفوی، نرسی گرگیا، حسن خوانساری، میترا مرادی، نوبر قنبریان، عصمت رضا پور و ... در مجموعه "اگر عشق نبود" نقش آفرینی می‌کنند.
طبق هماهنگی روابط عمومی مجموعه باید ساعت 10 صبح یکی از روزهای گرم تابستان سر لوکیشن "اگر عشق نبود" در خیابان ازگل حاضر می شدم. سکوت خیابان گلچین شمالی را فراگرفته، طوری که می توانم صدای آبی که در جوی روان است را بشنوم، حتی صدای نسیم ملایمی که گاهی می وزد و برگ درختان را با نت زیبایی می رقصاند به گوش می رسد. به محل لوکیشن این مجموعه یعنی خانه خسرو می رسم؛ کارخانه داری که اوایل انقلاب یکی از دوستانش که شریک او در کارخانه بوده، امانتی به او سپرده است.
جلو در خانه خسرو می رسم. یک پژو 206 نقره ای رنگ پارک شده و کنار آن معلم خصوصی پسر خسرو و زن و فرزندش ایستاده اند. از قرار معلوم خسرو به خاطر مشکلی به زندان افتاده و این سه نفر قصد رفتن به زندان را دارند. سهراب، معلم خصوصی پسر خسرو با موبایل صحبت می کند: "ما داریم راه می افتیم، نه نه دقیقاً سر ساعتی که شما گفتین اونجائیم، شاید زودتر. پسرش و خانمش میاد ..." پروین، زن خسرو در حالی که چادر مشکی بر سر دارد، کنار ماشین می آید: "بریم." روزبه، پسر خسرو: "مامان کاش شما نمی اومدی. گفته یه نفر."
کات!
با گفتن این کلمه از سوی کارگردان جر و بحث پروین با روزبه پایان می گیرد و فیاض موسوی نکات لازم را به بازیگران گوشزد می کند. هر یک از عوامل مشغول کاری هستند. دستیاران کارگردان فیلمنامه در دست به امور نظارت می کنند. منشی صحنه در حالی که روی صندلی نشسته مشغول بررسی سکانس های مختلف است تا نکته ای از یادش نرود. مدیر تصویربرداری هم پشت دوربین قرار گرفته. البته طراحان صحنه برای اینکه نور شدید به تصاویر ضبط شده صدمه نزد، پارچه سفید رنگی را بالای این ماشین میان تراس خانه و درختان نصب کرده اند.
بازیگران مشغول تمرین هستند که به داخل حیاط خانه می روم. خانه ای ویلایی و دوطبقه با نمایی گلبهی، اما بیش از هر چیز سر گوزنی که وسط ساختمان نصب شده، نگاه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. فضای حیاط را درختان کاج، میوه و گل های آفتابگردان تزئین کرده. تابی هم وسط حیاط قرار گرفته و یکی از عوامل تدارکات روی آن نشسته است. جلو پنجره های طبقه اول به استخری بدون آب منتهی می شود. در انتهای سمت چپ حیاط هم محمد رضایی تهیه کننده و خسرو نصیری خواه برنامه ریز نشسته اند و مشغول گفتگو هستند که به آنها ملحق می شوم.
خسرو نصیری خواه از تعداد زیاد لوکیشن های این مجموعه می گوید که بیش از 80 لوکیشن دارد. خانه خسرو هم یکی از لوکیشن های ثابت و طولانی مدت "اگر عشق نبود" است. او از مشکلات پیدا کردن لوکیشن های مجموعه می گوید و اینکه یافتن لوکیشنی متناسب با آنچه در فیلمنامه نوشته می شود، کار را مشکل می کند، اما در نهایت کارگردان و طراح صحنه از چیزهایی صرف نظر می کنند و لوکیشن مورد تائید قرار می گیرد. بخشی از این مجموعه در حدود سه تا چهار درصد هم در جنوب ایران یعنی هویزه تصویربرداری می شود.
رضایی تهیه کننده و عضو شورای فیلمنامه شبکه اول درباره اینکه چطور شد شبکه اول مجموعه ای با رویکرد جوانان تهیه می کند، می گوید: "این سئوال را باید مدیر گروه فیلم و سریال شبکه یک پاسخ دهد، اما من بیشتر بر اساس وظیفه کاری تهیه کنندگی این مجموعه را قبول کردم. من کارمند شبکه اول هستم و بر اساس وظیفه ای که دارم وعضو شورای فیلمنامه هستم، تهیه کنندگی این مجموعه را پذیرفتم. البته باید اشاره کنم که جوانان را خیلی دوست دارم، بنابراین تهیه کنندگی مجموعه ای با این مضمون برایم جذاب بود."
وی در ادامه می افزاید: "شبکه اول، شبکه ای برای همه و ملی است و درصد بالایی از جمعیت را جوانان به خود اختصاص داده اند، بنابراین وظیفه اصلی شبکه اول تولید کارهایی با محوریت جوانان است. ما برای ساخت این مجموعه خارج از فیلمنامه عمل نمی کنیم و عوامل زحمت بسیاری برای کار می کشند. البته شبکه اول به دلیل اینکه شبکه ای ملی است حساسیت هایی دارد، اما سعی کردیم کار قابل قبولی ارائه دهیم و تاکنون 60 درصد از مجموعه ضبط شده است."
وی درباره اینکه آیا تاکنون شورای فیلمنامه در شبکه اول فیلمنامه هایی با محوریت جوانان را کار نمی کرد یا این امری ناخواسته بوده که گریبانگیر این شبکه شده، خاطرنشان می کند: "شبکه اول و سیما فیلم به کارهای تاریخی توجه بیشتری دارند، اما نه اینکه به مقوله های دیگر راه ندهند. این تلقی خود نویسنده ها بوده که این تقسیم بندی را بزرگ کردند و روال شده است. ما تبصره ای در این ارتباط در شبکه اول سیما نداریم."
بعد از گفتگو با رضایی نگاهی به اطراف می اندازم، سام درخشانی و امیر دلاوری به گروه ملحق شده اند. تیپ درخشانی ساده است، ولی دلاوری کلاه شاپو بر سر گذاشته و کت و شلوار سرمه ای رنگ و پیراهن سفید بر تن دارد. درست مثل جوانان لمپن قبل از انقلاب. نحوه راه رفتن او نیز فرق کرده و همانند تیپش راه می رود. مابین ضبط پلان ها با مهدی پاکدل بازیگر نقش سهراب و فیاض موسوی کارگردان گفتگو می کنم.
مهدی پاکدل درباره جذابیت نقش سهراب می گوید: "سهراب یکی از شخصیت های محوری قصه است که برایش اتفاقات جالبی می افتد. در اثر این اتفاقات معتاد می شود، دزدی می کند و به زندان می افتد. در واقع این شخصیت چندوجهی سهراب برایم جالب بود. البته کارگردان شرایط را برای خلاقیت فردی فراهم می کند. همچنین پخش مجموعه هایی با محوریت جوانان برای مردم هم جالب است. البته بعد از پخش باید ارزیابی کرد که نقشم را به خوبی ایفا کرده ام یا نه، اما در مجموع نقش سهراب با نقش علیرضا در مجموعه "اولین شب آرامش" تفاوت های بسیاری دارد."
فیاض موسوی نویسنده و کارگردان "اگر عشق نبود" درباره کم کاری خود پس از مجموعه "مهر و ماه" می گوید: "من مشغول نگارش این مجموعه بودم. بعد از اینکه طرحی به گروه فیلم و سریال شبکه یک ارائه دادم و طرح تصویب شد، تقریبا نزدیک به پنج ماه از ساعت هشت صبح تا دوازده شب می نوشتم. این مجموعه نیاز به تحقیقات هم داشت، به همین دلیل تحقیقات کتابخانه ای و گفتگو با متخصصان را انجام دادم. معمولاً فیلمنامه را تایپ می کنم و تقریباً 13 قسمت نوشته بودم که به دلیل اشکالی در کامپیوتر، تمام 13 قسمت از بین رفت و از نو شروع به نوشتن کردم."
وی درباره بازیگران این مجموعه می گوید: "من هنگام نوشتن بر خلاف برخی کارگردانان که می گویند نقش را صرفاً متناسب با بازیگر نوشته اند، به بازیگر خاصی فکر نمی کنم. بعد از تمام شدن فیلمنامه متناسب با بودجه ای که داشتیم بازیگران را انتخاب کردیم، مسلماً بودجه که بیشتر باشد از بازیگران حرفه ای تر می توان استفاده کرد، اما در مجموع از کار بازیگرانی که انتخاب کردم، راضی هستم."
موسوی در پاسخ به این پرسش که این کار با مشارکت کمیته کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر تهیه می شود، آیا مشارکت با این نهاد به فیلمنامه ضربه زده یا نه، خاطر نشان می کند: "با توجه به اینکه کار مشارکتی است، اما به طور مستقیم به این نهاد نپرداختیم و قصه ای را طراحی کردم که بیننده با دیدن کار احساس نکند کار مشارکتی است. مواد مخدر در حاشیه داستان و ماجراها قرار دارد و بیشتر به جوانان و روابط اجتماعی آنها تکیه کردم که امیدوارم نتیجه خوبی هم بدهد."
گروه مشغول ضبط یکی دیگر از سکانس های مجموعه تلویزیونی "اگر عشق نبود" هستند که لوکیشن را ترک می کنم، در حالی که دلاوری هنوز کار خود را شروع نکرده و همچنان با حس نقش حرف می زند و راه می رود.
در تولید مجموعه تلویزیونی "اگر عشق نبود" این عوامل حضور دارند: نویسنده و کارگردان: فیاض موسوی، مدیر نور و تصویر: ایرج عاشوری، طراح صحنه: حمید عرب شهیری، طراح چهره پردازی: اکبر محمدصالحی، دستیار اول کارگردان: قاسم صالحی، برنامه ریز: خسرو نصیری‌خواه، منشی صحنه: بیژن حجازی، صدابردار: محمد علیزاده، سازنده موسیقی متن: حمیدرضا یراقچیان، تدوین: سیدجعفر میراشرفی، عکاس: حسن شجاعی، مدیر تولید: حسین عباسی، جانشین تهیه‌کننده:، محمدجواد فولادی و تهیه کننده: محمد رضایی.
