تبیان، دستیار زندگی
مجموعه‌های تلویزیونی که با محور قراردادن یک شخصیت زن ساخته می‌شوند در تلاشند جلوه‌ای از سیمای زن ایرانی را به تصویر بکشند، اما مساله اصلی میزان هماهنگی این تصویر با شرایط زن در جامعه امروز ماست. یکی از مباحث مطرح در زمینه تو...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

‌ بررسی سیمای زن در رسانه ملی

مجموعه‌های تلویزیونی که با محور قراردادن یک شخصیت زن ساخته می‌شوند در تلاشند جلوه‌ای از سیمای زن ایرانی را به تصویر بکشند، اما مساله اصلی میزان هماهنگی این تصویر با شرایط زن در جامعه امروز ماست.

یکی از مباحث مطرح در زمینه تولید فیلم و سریال تلویزیونی استفاده از شخصیت های محوری زن یا مرد در داستان است. این مساله از آن جهت حایز اهمیت است که جدا از مسائلی که درباره حقوق زنان و مردان در جامعه مطرح می شود و اینکه اصولا به شخصیت و حضور زن ها توجه کمی صورت می گیرد، آثار تلویزیونی با محوریت شخصیت زن را آئینه ای از شرایط اجتماعی جنسیت های مختلف در جامعه به شمار می آورند.

نمایی از مجموعه تلویزیونی "نرگس"

در سال های اخیر تعداد قابل توجهی از سریال های تلویزیونی ایرانی با محور قراردادن شخصیت های زن تولید و پخش شده اند. "نرگس"، "آهوی ماه نهم"، "طلسم شدگان"، "دوران سرکشی" و "عشق گمشده" تعدادی از آثار تلویزیونی هستند که در پنج سال گذشته تولید و پخش شده اند و شخصیت محوری تمامی این آثار از میان زنان انتخاب شده بودند.

نخستین نکته ای که مطرح می شود اینکه چه عامل یا عواملی باعث می شود برنامه سازان و مدیران تلویزیون به سمت استفاده از مضمون یا مضامینی با رویکرد محوریت شخصیت زن سوق پیدا می کنند. در حالی که مساله حضور زن در جامعه همواره مطرح بوده و در این زمینه اتفاق تازه ای رخ نداده یا به ناگاه سر برنیاورده که حساسیت برنامه سازان ما را برانگیخته باشد و انگیزه ای برای تولید چنین آثاری را به وجود بیاورد.

نکته دیگر اینکه در آثاری از این دست، زن چه جایگاه و تعریفی پیدا می کند. یعنی اینکه اصولا سیمایی که از زن در اینگونه آثار ترسیم می شود تا چه اندازه با معیارهای اخلاقی، عرفی و حتی ایده آل های حضور زن در جامعه هماهنگی دارد.

باید به خاطر داشت وقتی تعداد زیادی سریال با موضوع زن ساخته می شود این نکته را به ذهن متبادر می کند که جایگاه، شخصیت و شرایط زن ایرانی نیازمند نوعی بازنگری است، اما اصل مهم در این زمینه توجه به ریشه های جامعه شناختی و روانشناختی شخصیت زن در اجتماع است. در این زمینه افکار، اندیشه، رفتار و حضور زن در جامعه و خانواده از اهمیت زیادی برخوردار می شود.

زمانی در سریال های ایرانی زن به عنوان شخصیتی فرعی و همواره در حال انجام کارهای خانه نشان داده می شد و شخصیت زن در تعیین سرنوشت خود و اطرافیانش نقش چندانی ایفا نمی کرد. فعالیت زن در اینگونه آثار هم در حال انجام کارهای نه چندان مهم مثل آشپزی، شستشو یا آوردن چای برای اهالی منزل به تصویر کشیده می شد.

از زمانی که زن تبدیل به شخصیت محوری داستان سریال های ایرانی شده، ماهیت و نوع استفاده از شخصیت های زن در آثار تلویزیونی به طور کامل متحول شده است. به این مفهوم که کاراکترهای زن گاه در قامت انسان هایی دست نیافتنی یا حتی بسیار نادر به تصویر درمی آیند. چنانکه اینگونه آثار در بازتاب شخصیت واقعی زنان جامعه ما و الگوسازی زن نمونه تا حدی ناموفق عمل می کنند.

نکته جالب توجه دیگر اینکه تعداد قابل توجهی از سریال های تلویزیونی خارجی که برای پخش از شبکه های مختلف انتخاب و پخش می شوند، یک شخصیت زن را به عنوان محور اصلی داستان معرفی می کنند. در اینگونه آثار بیشتر شخصیت های زن کارآگاه یا پلیس های زنی هستند که همسان با مردان به کارهای مختلف از جمله رانندگی یا کارهای مخاطره آمیز در دستگیری دزدان خطرناک می پردازند.

در مجموع مطالب و گفتگوهایی که در قالب "سیمای زن در رسانه ملی" ارائه می شود، این مساله مد نظر قرار می گیرد که تصویر ارائه شده از زن جامعه امروز ما تا چه اندازه با واقعیت های موجود هماهنگی دارد و احساس چه نوع ضرورت ها و نیازهایی موجب شده زنان تا این اندازه شخصیت های محوری سریال های تلویزیونی را به خود اختصاص دهند.

لینک :

سینمای ایران

مجموعه تلویزیونی نرگس