آداب زیبای روز عید غدیر

احسان کردن به مؤمنان

از سنت‌های حسنه، احسان نمودن اعم از هدیه دادن و انفاق کردن است که فرموده‏اند: احسان و نیکی مال و عمر را زیاد می‏کند. گاهی با تبسم به صورت برادر دینی خود به او احسان کرده‏ای، گاهی عبور دادن شخصی از خیابان نوعی احسان است و گاهی قرض دادن به برادر دینی احسان محسوب می‏شود. گاهی گوش دادن به مشکل برادر دینی احسان است و گاهی هم قدم برداشتن برای رفع گرفتاری‌اش، احسان به اوست.

در این روز شریف که بهترین زمان برای احسان است و ثواب آن مضاعف بر روزهای دیگر است، ائمه معصومین علیهم‏السلام ما را امر به احسان فرموده‏اند.

یکی از موارد احسان، نیکی به برادر دینی در روز غدیر است بدون آن‌که او درخواستی داشته باشد. اگر قبل از درخواست برادر دینی به او احسان و اکرام و انفاق کند، مانند کسی است که این روز را روزه بگیرد و شب آن روز هم به عبادت مشغول باشد.

شاد کردن مؤمنان

ایجاد فرح و سرور در برادر دینی ثواب بسیار دارد و وسعت روزی می‏آورد و اثرات اخروی نیز دارد؛ مثل این‌که قبر او یکی از روضه‏های بهشت قرار می‏گیرد.

اسباب شادی بسیار است؛ مثل هدیه دادن، مشکلات شخصی را برطرف کردن، مهمانی دادن، و اشعار در مدح و منقبت اهل‏بیت علیهم‏السلام قرائت کردن و سرودن و ذکر قضایایی که واقعیت است و دیگران را در وقت شنیدن به فرح و سرور کشاند.

در روایت وارد شده که این روز، روز نفی غم‌هاست و مهربانی کردن، رحمت الهی را به دنبال دارد.

انفاق و صدقه

انفاق در هر حالی در زندگی انسان و سلامتی و عاقبت به خیری در خود صدقه‌دهنده و نسل او و توفیق در انجام کارهای خیر تأثیر دارد.

نمونه‏های انفاق را می‏توان در مهمانی، آب دادن، تهیه لباس برای مستمندان، موعظه و نصیحت دلسوزانه، و از مال و جان و آبرو برای دیگران مایه گذاشتن مشاهده کرد.

در روز عید غدیر که بهترین ایام برای انفاق است، ثواب این نیکی‌ها مضاعف می‏شود. یک درهم انفاق در آن روز دویست هزار درهم محسوب می‏شود و در روایتی یک درهم را به یک میلیون درهم برابر دانسته است. امیرالمؤمنین علیه‏السلام می‏فرمایند: «شیعتنا یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا و یبذلون اموالهم و انفسهم لنا» یعنی: «شیعیان ما در خوشحالی ما خوشحال و در حزن ما محزون می‏شوند و مال و جانشان را برای ما بذل می‏نمایند». شیعیان و دوستان اهل بیت علیهم‏السلام این کلام امام علیه‏السلام را نصب العین خود قرار دهند تا مجالس ائمه علیهم‏السلام با عظمت گردد و در آن روزها از دادن صدقه و انفاق و خوشحال کردن فقرای شیعه کوتاهی ننماید.

صله رحم

از ما خواسته‏اند که در ایام مخصوصی مثل بزرگ‌ترین عید ائمه علیهم‏السلام یعنی عید کبیر غدیر، به دیدن پدر و مادر و برادر و خواهر برویم، و با سلام و تبریک و تهنیت گفتن، هم اسباب خوشحالی ائمه علیهم‏السلام را فراهم نماییم و هم باعث سرور فامیل شویم.

توسعه بر عیال

یکی از سفارشات ائمه معصومین علیهم‏السلام برای ایجاد هر چه بیشتر محبت در کانون خانواده، رفتار و کردار خوش با اهل خانه است. بخیل نبودن در خرج خانه و با روی باز برخورد کردن با اهل و عیال از نمونه‏های آن است که خداوند به مال او بیش از پیش برکت عنایت می‏فرماید؛ وگرنه اسباب فقر او بیشتر می‏شود.

درباره توسعه به اهل و عیال در روز غدیر خم در فرمایشات معصومین علیهم‏السلام تأکید شده که برای همسر و فرزندان و در بعضی روایات برادران اسباب آسایش و راحتی به هر طریقی که میسّر باشد فراهم آورد که ثواب آن نسبت به بقیه ایام مضاعف است.

زیارت مؤمنین

در کلمات ائمه معصومین علیهم‏السلام برای دید و بازدید برادران دینی ثواب‌های کثیری ذکر شده تا آن‌جا که زائر مؤمن زائر خدا محسوب شده است. حتی اگر برای دیدن برادر دینی تا در منزل برود ولی او در منزل نباشد، باز ثواب برای او حساب می‏شود و در رفت و برگشت، گناهان او آمرزیده می‏شود.

در این روز شریف به خاطر این نعمت عظیمی که خداوند متعال بر بندگان خود عنایت فرموده و تعظیم این روز که تعظیم شعائر اللَّه است، در احادیث و روایات و خطبه امیرالمؤمنین علیه‏السلام ما را امر به زیارت مؤمنین نموده‏اند.

امام رضا علیه‏السلام می‏فرماید: «من زار فیه مؤمناً ادخل اللَّه قبره سبعین نوراً و وسّع فی قبره و یزوره فی قبره کل یوم سبعون الف ملک و یبشرونه بالجنة»، یعنی: «هرکس مؤمنی را در این روز زیارت کند خداوند بر قبر او هفتاد نور وارد می‏کند و قبر او را وسیع می‏نماید، و هر روز در قبرش او را هفتاد هزار ملک زیارت می‏کنند و او را به بهشت بشارت می‏دهند».

شکر و حمد الهی

حمد و شکر الهی در تمام احوال نیکو و پسندیده است و طبق روایات هر اندازه شکر و حمد الهی به جا آوریم، باز ذره‏ای از نعمت‌های خداوند متعال را سپاس نگفته‏ایم، چه رسد به افضل نعمت‌ها و بزرگ‌ترین و بهترین نعمت‌ها که ولایت امیرالمؤمنین علیه‏السلام است.

هر آن‌چه نعمت در دنیا هست، به خاطر وجود حضرات معصومین علیهم‏السلام است، حتی زمینی که روی آن قدم برمی‏داریم، طبق فرموده حضرت صادق علیه‏السلام از نعمت‌هایی است که به واسطه ولایت به ما عنایت شده است.

در روز غدیر خم این حمد و شکر باید بیشتر باشد. حتی روایاتی که امر به روزه نموده‏اند، فرموده‏اند که نیت آن روزه شکر بر نعمت عظمای الهی یعنی امامت و ولایت حضرت امیرالمؤمنین علیه‏السلام باشد.

در اکثر ادعیه کلمه «الحمد اللَّه» به چشم می‏خورد، مثل «الحمد للَّه الذی جعل کمال دینه ...» و یا در ملاقات برادر دینی «الحمد للَّه الذی جعلنا من المتمسکین بولایة ...» آورده شده است.

ما در واقع شکر می‏کنیم که در این دنیا با این همه مسائل و مصائبش و با ادیان و مذاهب مختلف، مسلمانیم و شیعه دوازده‌امامی هستیم. شامل کسانی هستیم که خداوند نعمتش را به برکت وجود امیرالمؤمنین و اولاد معصومش علیهم‏السلام به ما عنایت فرموده است. این شکر نمودن نیز با لسان و کلمه‏ «الحمد للَّه» و «شکراً للَّه» و قرائت ادعیه و نماز و روزه و زیارت امامان معصوم علیهم‏السلام یا امامزادگان عظیم‏الشان و مؤمنان میسّر می‏شود.

زینت کردن

نظافت و پاکی از سنت‌های الهی است که در هر حال توصیه به آن شده است. در روایاتی امر شده که انسان با تمیزترین لباس نماز بخواند و یا هنگام خروج از منزل به آینه نگاه کند. احادیثی درباره شانه زدن، حمام کردن و بوی خوش استعمال کردن در کتب مختلف شیعه آمده که سفارش به تمیز بودن و زینت ظاهری شده است.

لباس‌های روشن که در ایام شادی و عید و سرور و وجد و فرح به چشم می‏خورد، نسبت به مردان در روایات اسلامی سفارش شده که ظاهر بدن را طوری آرایش دهند که موافق اخلاق همسر باشد. به بانوان سفارش شده که برای همسر خود در منزل زینت نمایند.

در متون روایی و تاریخی می‏بینیم در روزهای عید، رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم‏السلام از لباس‌هایی استفاده می‏نمودند که دارای رنگ باز و روشن مانند لباس سفید بود.

امام رضا علیه‏السلام در حدیث مفصلی در اهمیت غدیر فرمودند: «من تزیّن لیوم الغدیر غفر اللَّه له کل خطیئة عملها صغیرة او کبیرة، و بعث اللَّه الیه ملائکته یکتبون له الحسنات و یرفعون له الدرجات الی قابل مثل ذلک الیوم، فان مات مات شهیداً و ان عاش عاش سعیداً».

در بعضی روایات آمده است که روز غدیر، روز بیرون آمدن از لباس مشکی یعنی لباس عزاست.

تبسم کردن

یکی از حالات خوشحالی تبسم است که در بعضی کلمات معصومین علیهم‏السلام خوش‌برخوردی و متبسم بودن را یکی از اسباب زیادی رزق و روزی ذکر فرموده‏اند و در روایتی می‏فرمایند: «ضحک المؤمن تبسم»: خنده مؤمن، تبسم است.

تبسم عمل رسول خدا صلی الله علیه و آله و علی مرتضی علیه‏السلام است. یکی از آداب روز غدیر خم تبسم به صورت برادر دینی است. یعنی دلالت می‏کند بر این‌که این روز، اسباب خرسندی و شادی ما را فراهم آورده و از نعمت و برکت این روز ما متبسم هستیم. اضافه بر این‌که اسباب الفت بین شیعیان و دوستان امیرالمؤمنین علیه‏السلام است. لذا حضرت رضا علیه‏السلام در فضیلت غدیر می‏فرمایند: «فمن تبسّم فی وجه اخیه یوم الغدیر نظر اللَّه الیه یوم القیامة بالرحمة و قضی له الف حاجة و بنی له قصراً فی الجنه من درة بیضاء و نظَّر وجهه. یعنی: هرکس در روز غدیر به روی برادر خود تبسم کند، خداوند روز قیامت به او با نظر رحمت می‏نگرد و برایش قصری از درّ سفید در بهشت بنا می‏کند و صورت او را نورانی می‏نماید.

مصافحه کردن

هنگام سلام مستحب است دست یکدیگر را در دست بگیرند و فشار دهند. اگر دو نفر برای رفع اختلاف با یکدیگر مصافحه یا معانقه کنند، هنگامی که دست از دست یکدیگر می‏کشند، گناهانشان ریخته می‏شود.

درباره روز غدیر امام رضا علیه‏السلام می‏فرماید: «اذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم» یعنی: هرگاه در این روز با یکدیگر ملاقات کردید سلام خود را با مصافحه همراه کنید.

دیدار با امام یا علما

در روزهای غدیر، شیعیان و بزرگان به دیدن امام خود مشرف می‏شدند. راوی می‏گوید: قصدتُ مولانا علی بن محمد علیه‏السلام- و هو بالصریا- و لم‏ابدِ ذلک لأحد من خلق اللَّه. فدخلت علیه فلما بصر بی قال: «یا ابااسحاق! جئت تسأل عن الایام التی یصام فیهن و هی اربعة... و یوم الغدیر فیه اقام النبی صلی الله علیه و آله اخاه علیاً علیه‏السلام علماً للناس و اماماً من بعده». قلت: صدقت، جعلت فداک! لذلک قصدت، اشهد انک حجة اللَّه علی خلقه. سیره شیعه از قدیم الایام چنین بوده که بعد از غیبت حضرت صاحب الامر علیه‏السلام در ایام مخصوص به دیدن نواب خاص حضرت و بعد نواب عام آن حضرت از علماء و سادات بنی الزهراء علیهاالسلام و بنی‌علی علیه‏السلام مشرف می‏شدند، و این سنت حسنه تا زمان ما در اکثر شهرهای شیعه‏نشین ادامه دارد.

باشگاه كاربران تبیان ـ ارسالی از: hasantaleb