تبیان، دستیار زندگی
معاشران و دوستان خود را از بین آنانکه با هر سازی و آوازی همساز و همسویی می کنند انتخاب نکنید. آنانکه با هم خوبند، افراد خوبی نیستند. نمی توان هم با اهل معصیت دوستی و معاشرت داشت و در سفره آنان نشست هم با اهل دین و معرفت آمیخت و به مراوده دوستانه پرداخت.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : احمد رزاقی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کسی که با همه خوب است، خوب نیست


معاشران و دوستان خود را از بین آنانکه با هر سازی و آوازی همساز و همسویی می کنند انتخاب نکنید. آنانکه با هم خوبند، افراد خوبی نیستند. نمی توان هم با اهل معصیت دوستی و معاشرت داشت و در سفره آنان نشست هم با اهل دین و معرفت آمیخت و به مراوده دوستانه پرداخت.


معاشرت

با چه کسانی معاشرت کنیم؟

معاشرت و مراوده ی با خویشاوندان و دوستان و همسایگان به همان میزان که آثار و برکات دنیوی و اخروی فراوانی دارد اگر بدون توجه به رویکرد و عملکرد معاشران صورت گیرد، و در انتخاب و گزینش معاشران خود دقت و درایت لازم را نداشته باشیم، خود و اعضای خانواده مان را در فضایی قرار می دهیم که خروجی آن تأثیرپذیریهایی مخرب و خانمان براندازی چون خودنمایی های افراطی، دوست یابی های مخرب، چشم و هم چشمی های آزاددهنده، بیماری های روحی و روانی و دهها مشکل و معضل گزنده خواهد بود. لذا در این بخش از مطالب با تأملی کوتاه بر مؤلفه ها و مشخصه های اخلاقی و رفتاری معاشران، معاشرت و تعامل با اطرافیان خود را در فرآیند سالم، سودمند و مؤثر قرار می دهیم.

1- یاران سه قسمند

با کسانی معاشرت کنید که انگیزه و هدف آنان در معاشرت ها و تعاملات، تقویت باورهای دینی و تعمیق دوستی و محبت و معنویت طرفین باشد. معاشران در یک تقسیم بندی کلی در شعر زیبای ذیل به سه گروه متمایز تفکیک می شوند. زبانی (ظاهری)- نانی (مالی)- جانی (ایمانی)

دلا یاران سه قسمند ار بدانی                          زبانی اند و نانی اند و جانی

به نانی نان بده از در پرانش                          تفقد کن به یاران زبانی

ولیکن یار جانی را نگه دار                           به جانش جان بده تا می توانی

معاشرت با دنیاطلبان و سرمایه سالاران، مایه ی از دست دادن دین و آلوده شدن به دورویی و نفاق است. این مهم نکته ای است که در روایات متعددی بدان اشاره شده است. صریحترین روایت از امیر مؤمنان علی (علیه السلام) نقل شده که فرموده اند: اگر بخاطر ثروت به ثروتمندان فروتنی کنی دو سوم دینت را از دست خواهی داد

اینجاست که رسول گرامی اسلام تأکید می فرماید: "با کسی معاشرت کن که دیدنش ترا یاد خدا بیندازد، سخنش بر علم و دانش تو بیفزاید و زندگی و عملش آخرت را به یادت آورد." (بحار/ج 71/ ص 184) یک قاعده بسیار مهم در عرصه زندگی این است که در فرآیند شناخت ما بهترین ها را ابتداً بشناسیم در بین کتاب ها، فیلم ها، نشریات، موسیقی و هنرها بهترین را بشناسیم و بشناسانیم. در مورد انسان نیز این قاعده مهم را لحاظ کنیم، یعنی خوبترین ها و برترین ها را بشناسیم و با آنان حشر و نشر و معاشرت داشته باشیم. از بین عالمان، نویسندگان، همسایگان، خویشاوندان خوب ترین ها را گزینش نموده در ذهن و زندگی خود و فرزندان مان راه دهیم.

2- کسی که با همه خوب است، خوب نیست

معاشران و دوستان خود را از بین آنانکه با هر سازی و آوازی همساز و همسویی می کنند انتخاب نکنید. آنانکه با هم خوبند، افراد خوبی نیستند. نمی توان هم با اهل معصیت دوستی و معاشرت داشت و در سفره آنان نشست هم با اهل دین و معرفت آمیخت و به مراوده دوستانه پرداخت.

امام علی (ع)

3- با اهل دنیا

معاشرت با دنیاطلبان و سرمایه سالاران، مایه ی از دست دادن دین و آلوده شدن به دورویی و نفاق است. این مهم نکته ای است که در روایات متعددی بدان اشاره شده است. صریحترین روایت از امیر مؤمنان علی (علیه السلام) نقل شده که فرموده اند: اگر بخاطر ثروت به ثروتمندان فروتنی کنی دو سوم دینت را از دست خواهی داد."

و از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: از معاشرت با اهل دنیا و دنیاپرستان پرهیز کنید که مایه از دست دادن دین و آلوده شدن به نفاق و دورویی است و این درد درمان ندارد. (مستدرک/ ج 3/ ص 64)

4- دوست و معاشر واقعی

دوست واقعی تو، دشمن واقعی نقاط ضعف توست. چرا که در روایات اسلامی، مؤمن، آئینه مؤمن دانسته شده است. و آئینه اگرچه با شیوه ای خاص و بی نظیر مخاطب خود را به نقد می کشد اما اگر غبار گرفته باشد، از نشان دادن خوبیها و بدیهای مخاطب خود عاجز خواهد ماند.

لذا اگر هم نشین و معاشر ما در غبار گناهان و خطا و کاستی ها و ناراستی ها پنهان شده باشد دیگر ارزش روبرو شدن و هم نشین شدن را ندارد.

حکیمی را گفتند چرا از مردم کناره گرفته ای؟ گفت: چه کنم با جماعتی که گناهانم را از من پنهان و پوشیده می دارند؟ آئینه ای که آلودگی ها را نشان ندهد دیگر آئینه نیست.

اینجاست که رسول گرامی اسلامی فرمودند: هم نشین خوب بهتر از تنهایی و تنهایی بهتر از هم نشین بد است (الامالی، شیخ طوسی، ص 536)

علی (علیه السلام) فرمودند: محبوبترین مردم در نظر تو نصیحت کننده مشفق و خیرخواه توست.

امام باقر (علیه السلام) فرمود: پیروی کن از کسی که تو را می گریاند و اندرزت می دهد نه آنکه می خنداند و فریبت می دهد (اصول کافی، جلد 4، ص 451)

هم نشینان اگر از سلک مؤمنان و از اهل عاشقان دین و قرآن باشند همچون انگشتان اشاره خدا در روی زمین، راه و رسم و جهت حرکت و حیات را بر ما نمایان خواهند نمود. مؤمنان همچون شیشه عطر می مانند که اگر از عطر به ما ندهند بوی عطرشان روح و روانمان را نوازش خواهد داد. شیشه عطر حتی اگر شکسته شود، بیش از پیش تو را خوش بو خواهد کرد

5- بهتر از ما

معاشران و هم نشینان ما خوب است خوبتر از ما باشند. بالاتر باشند تا ما را با خود بالاتر ببرند. یاران و دوستان نادان گاهی یار بد از ما بد، بدتر معرفی شده اند.

تا توانی می گریز از یار بد                      یار بد بدتر بود از مار بد

یار بد، تنها همی بر جان زند                    یار بد بر جان و بر ایمان زند

و گاهی از دشمنان دانا خطرناکتر و گزنده تر دانسته شده اند.

دگر با خردمند مردم نشین                      که نادان نباشد بر آئین و دین

که دانا اگر دشمن جان بود                      به از دوست مردمی که نادان بود

اگرچه گل بی خار خداست. اما در گزینش دوستان و همراهان و معاشران تاکید بر اصل مهم مذکور نباید مورد غفلت و بی توجهی قرار گیرد.

6- انگشتان اشاره خدا

هم نشینان اگر از سلک مؤمنان و از اهل عاشقان دین و قرآن باشند همچون انگشتان اشاره خدا در روی زمین، راه و رسم و جهت حرکت و حیات را بر ما نمایان خواهند نمود. مؤمنان همچون شیشه عطر می مانند که اگر از عطر به ما ندهند بوی عطرشان روح و روانمان را نوازش خواهد داد. شیشه عطر حتی اگر شکسته شود، بیش از پیش تو را خوش بو خواهد کرد.

چه خوب فرمود رسول گرامی اسلام: مثل هم نشین صالح مانند عطار است که اگر از عطر خود چیزی به تو ندهد، از بوی آن خواهد داد." (کنزالعمال- حدیث 24676)

دوستان مؤمن، به عود و عنبر تشبیه شده اند که اگر حتی سوخته شوند رایحه آن ها به تو خواهد رسید.

رزاقی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.