کارخانه‌ی ساخت بطری
دانش پژوهان عزیز، اگر در مراحل انجام پروژه هایی نظیر بازیافت مواد،ساخت پلاستیک و پروژه های شیمی نیاز به کسب اطلاعات بیشتر و بازدید دارید، حتماً از کارخانه ساخت بطری بازدید نمایید.
پلاستیک‌ها یکی از اختراع‌های مفید بشر هستند که از ابتدا عمدتاً از نفت تهیه می‌شوند. این مواد پلی‌مری ضدآب بوده و به راحتی شکل می‌گیرند. پلاستیک‌ها از نظر مقاومت به گرما دو نوع‌اند. نوع اول کم‌تر مقاوم بوده و پس از شکل‌گیری نخست، در صورت گرم شدن مایلند به حالت اولیه‌ی خودشان که معمولاً یک صفحه‌ی صاف است برگردند (به این حالت حافظه‌ی پلاستیک می‌گویند). نوع دوم به گرما بسیار مقاوم است و در صورتی که دوباره گرم شود ذوب نمی‌شود و نمی‌توان آن را دوباره شکل داد.
بیشتر بطری‌ها از جنس پلی اتیلن و پلی اتیلن ترفتالات (PET) هستند و دلیل آن مقاومت بالا، نفوذپذیری بسیار کم و فرآیندپذیری این ماده می‌باشد. بطری‌ها در بسته‌بندی موارد زیادی از جمله آب معدنی، نوشابه‌های گازدار، لوازم آرایشی- بهداشتی و... مصرف دارد.
بازار ساخت بطری‌های PET بسیار داغ بوده و در سال‌های گذشته روندی رو به رشد داشته است. این بطری‌ها به علت شفاف بودن و نفوذ پذیری کم‌تر، مرغوب‌تر بوده و به لحاظ میزان مصرف با بطری‌هایی از جنس پلی‌وینیل کربن یا پلی‌وینیل اتانول (PVC) رقابت می‌کنند. ولی اقبال عمومی از بطری‌هایPET به علت توان بازیافت آن‌ها رو به رشد است. با توجه به روند رو به افزایش مصرف و کاربرد زیاد این نوع بطری‌ها، خوب است با ساخت آن‌ها در واحدهای تولیدی آشنا شوید. برای این هدف شما را به بازدید از کارخانه‌های تولید ظروف پلاستیکی دعوت می‌کنیم.
بطری‌های PET در کشورهایی مثل چین، هند و پاکستان و به تازگی در کشور ایران به میزان زیاد تولید می‌شوند.
تکنولوژی تولید PET در ایران
پری‌فرم‌های تولید کشور چین
رایج‌ترین شکل تولید بطری در دو مرحله انجام می‌شود: تولید پریفرم: مواد اولیه‌ی PET به صورت دانه‌های بسیار ریزی از پلی‌اتیلن به نام گرانول موجود است که به وسیله‌ی دستگاه مکنده (شامل یک قیف و یک محور مارپیچ گردان شبیه چرخ گوشت)، به درون دستگاه تولید پریفرم کشیده می‌شود.
پس از گرم شدن گرانول‌ها در دمای بالا، آن‌ها به شکل خمیر در آمده و رنگ‌های مختلف در این مرحله به پلاستیک اضافه میگردند. سپس با فشار در قالب‌های مخصوص تزریق میگردند. پس از انجام این فرآیند پریفرم از قالب بیرون می‌آید و با سردکردن سفت می‌شود. آن‌گاه برای شکل‌گیری نهایی به مقاصد گوناگون که شامل کارگاه یا کارخانه‌های بسته‌بندی مواد غذایی هم هست، فرستاده می‌شود.
شکل‌دهی: قالب‌گیری تزریقی یکی از رایج‌ترین روش‌های شکل‌دهی بطری‌ها است. در این حالت پریفرم تولید شده داخل قالب قرار گرفته و دوباره گرم شده و نرم می‌شود اما نه به اندازه‌ای که ذوب شود. سپس توسط دستگاه‌های مخصوص، باد به درون پری‌فرم‌ها تزریق می‌شود و بطری‌ها به شکل قالبی که در آن قرار گرفته‌اند در می‌آیند. پس از سرد و جامد شدن بطری‌ها، قالب را باز کرده و قطعات تولید شده را از آن جدا می‌کنند. سپس قالب دوباره بسته شده و فرآیند تکرار می‌شود و به این ترتیب تعداد زیادی بطری در زمانی کوتاه از پری‌فرم‌ها تولید می‌شود. (لینک تصویر gif)
این دو مرحله می‌تواند یک‌جا و پشت‌سرهم انجام شود. اما جداسازی این دو مرحله برای این است که انتقال بطری‌های خالی با حجم زیاد به مقاصد به صرفه نیست و به‌تر است که ابتدا پری‌فرم‌ها با حجم کم به مقصد حمل شوند و در آن جا شکل نهایی به آن‌ها داده شود. (لینک تصویر gif)
حرارت بالا و میکس مواد و تولید پریفرم
بسته بندی وآماده سازی
تزریق گرانول
حرارت ملایم و تزریق هوا
سرد شدن و قالب گیری
بازگشت ضایعات به خط تولید
مراحل ساخت بطری PET در کارخانه
روش‌های شکل‌دهی پلاستیک‌ها متنوع بوده و بسته به نوع مصرف متغیرند. برای آشنایی با دیگر روش‌های تولید بطری‌ها و سایر محصولات پلاستیکی می‌توانید به کارخانه‌ی تولیدکننده‌ی آن‌ها مراجعه کنید و مراحل یادشده را از نزدیک ببینید.
منابع:
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: سمانه محبوب
تنظیم: نسرین صادقی
