«کپی رایت» همچنان باقیست!

خوشبختانه در كشور ما شرکت‌های بسیار زیادی در راستای فعالیت‌های فرهنگی و سینمایی گام‌های موثری برداشته‌اند. به لطف همین شرکت‌ها، همه ما به راحتی با کم‌ترین هزینه فعالیت‌های فرهنگی و سینمایی را در اختیار داریم. برای مثال همین فیلم‌های اکران شده سینما که از نویسنده گرفته تا تدارکات با هزینه بسیار بالا و صرف شدن زمان زیاد به دست افراد سودجو افتاده و بدون هیچ زحمتی با کیفیت پایین تکثیر و در اختیار مردم قرار می‌دهند و زحمات شبانه روزی عوامل ساخت یک مجموعه به همین راحتی و بدون هیچ ترسی از قانون منع تکثیر و کپی رایت به تاراج می‌رود. آیا تكثیر این آثار كه پدیدآورندگان آن‌ها، واقعی زحمات زیادی را متحمل شده‌اند، شرعا و قانونا صحیح است یا خیر؟

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به استفتائی پیرامون کپى از سى‏دى‏هاى موجود (اعم از سى‏دى‏هاى تولید شده در داخل کشور و یا نرم‏افزارهاى خارجى) می‌فرمایند: «تكثیر نرم‏افزارهاى تولید داخل ایران، باید با اجازه ناشر یا صاحب اصلى آن باشد، تكثیر نرم‏افزارهاى خارجى نیز تابع قرار داد دولت جمهورى اسلامى‏ ایران و كشور تولید كننده آن است.» کپی رایت نوعی حفاظت قانونی از آثار چاپ شده و چاپ نشده ادبی، علمی و هنری است. این آثار به هر صورت که عرضه شده باشند، در حالی که دارای ماهیتی قابل درک باشند- یعنی دیده، شنیده یا لمس شوند، شامل این حمایت و قانون کپی رایت می‌شود. قانون کپی رایت به خالق اثر اجازه می‌دهد تا از حقوق انحصاری تکثیر، اقتباس در شیوه بیان نو (مانند تبدیل کردن یک رمان به فیلم)، پخش و نمایش عمومی اثر استفاده کند.

انحصاری به این معنا است که تنها خالق اثر، نه کسی که به نحوی به اثر دسترسی دارد، می‌تواند از این حقوق استفاده کند. دبیر کل ستاد مبارزه با محصولات غیرمجاز سمعی و بصری «فرهنگسازی» را تنها راه مبارزه با این مشکل می‌دانند و می‌گویند بزرگ‌ترین فرهنگ‌ساز در کشور ما سازمان صدا و سیما است که باید در این زمینه فرهنگ‌سازی لازم را انجام دهد. در غیاب رسانه ملی رسانه‌های مکتوب و روزنامه‌ها هم می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. دبیر کل ستاد مبارزه با محصولات غیرمجاز سمعی و بصری پدیده عرضه فیلم در سوپرمارکت‌ها را یک مشکل می‌داند و اعتقاد دارد از کنترل خارج و ممکن است فیلمی بدون مجوز توسط یک توزیع‌کننده که مجوز هم دارد به سوپرمارکت‌ها داده شود. در تهران نزدیک به 40 هزار سوپرمارکت وجود دارد که امکان بازرسی و کنترل همه وجود ندارد... در این راستا برخی کارخانه‌هایی که کار تکثیر غیرمجاز فیلم را انجام می‌دادند، کشف و پلمپ شده. ولی آیا با پلمپ این کارخانه‌ها مشکل حل خواهد شد؟ در کل تنها راه مبارزه با این پدیده فرهنگ سازی است. که امیدواریم با درایت و توجه مسئولان و همکاری مردم در آینده نزدیک به این مهم دست پیدا کنیم. واقعی آیا ممکن است؟