به دنبال جواب‌های قانع‌کننده
نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «شکارچی شنبه» ساخته پرویز شیخ‌طادی به همت کانون فیلم کوثر در دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست که پس از اکران فیلم در تالار فردوسی این دانشگاه در حالی آغاز شد که بواسطه استقبال دانشجویان از پخش این فیلم دو طبقه این سالن مملو از جمعیت بود و تعدای از دانشجویان نشسته بر زمین و یا بصورت ایستاده این فیلم را تماشا کردند. حضور پرشوری که با اتمام فیلم و تشویق ممتد حاضران برای حضور پرویز شیخ‌طادی پشت تریبون تا انتهای جلسه پرسش و پاسخ استمرار پیدا کرد.
کدام سفارش؟ کدام مهندسی فرهنگی؟
پرویز شیخ‌طادی در ابتدای این نشست همچون غالب اکران‌های دانشجویی صحبت‌های خود را با عذرخواهی نسبت به کیفیت نامطلوب صدا و تصویر نسخه اکران شده در سالن آغاز کرد و در ادامه با اشاره‌ای گذرا به پروسه تولید فیلم گفت: «پیش از آنکه سوالات دوستان حاضر در سالن به دست ما برسد به چند نکته‌ای که احتمالاً بصورت مشترک برای مخاطبان فیلم مطرح باشد اشاره می‌کنم. اول این که شکارچی شنبه حاصل یک دغدغه کاملاً فردی است و به هیچوجه هیچ گونه سفارش و حتی حمایت خاصی پشت آن نبوده است. اساسا معتقدم چنین مهندسی نظام‌مندی در حوزه فرهنگ و هنر، هنوز در کشور ما وجود ندارد که بخواند برای ساخت چنین آثاری اقدام به سفارش و حتی حمایت کند! من هم برای دریافت پاسخ سوال‌های بسیاری که سال‌ها در ذهنم نسبت به رژیم صهیونیستی داشتم چندین سال پیش تحقیقاتی را آغاز کردم که این تحقیقات در ابتدا اصلاً به قصد نگارش فیلمنامه نبود. در پروسه این تحقیقات اما کم‌کم به نقطه‌ای رسیدم که احساس کردم اطلاعاتی که بدست آورده‌ام ظرفیت روایت در غالب یک داستان سینمایی را دارد.» شیخ‌طادی در ادامه این سخنان گفت: «پروسه تحقیقاتی که به آن اشاره کردم هم چیزی حدود 10 الی 12 سال به طول انجامید و اصلاً اینگونه نبود که به ناگاه برای ساخت این فیلم تصمیم گرفته باشم.» کارگردان شکارچی شنبه همچنین تصریح کرد: «این فیلم صرفاً فیلمی درباره دین یهود و رژیم صهیونیستی نیست، بلکه فیلمی است در نقد تندروی و تعصب کورکورانه که در هر بستری می‌تواند تبدیل به یک فاجعه شود. کمااینکه نمونه‌هایی از این تندوری در جهان امروز قابل مشاهده است.»
شیخ‌طادی در پاسخ به این سوال تعدادی از دانشجویان که «تا چه حد می‌توان تحقیقات برای نگارش فیلمنامه این فیلم را قابل استناد دانست؟» تأکید کرد: «قبل از هر پاسخی به این سوالات من از همه شما تقاضا دارم که حتی به حرف‌های من هم اتکا نکنید، برای رسیدن به پاسخ برخی ابهامات شخصاً اقدام کنید، مطالعه کنید و به دنبال جواب‌های قانع‌کننده باشید.»
شکار کردن روز خدا
پرویز شیخ‌طادی همچنین با اشاره به سوالات متعدد درباره دلیل نامگذاری فیلم تأکید کرد: «نکته‌ای که احتمالاً بسیاری از شما درباره آیین یهود می‌دانید این است که روز شنبه برای ایشان حکم روزی مقدس را دارد که بعنوان روز خدا آن را می‌شناسند. آن‌ها تمام فعالیت‌های روزمره خود که در طول هفته دارند را در این روز تعطیل می‌کنند تا حرکت این روز حفظ شود. در این فیلم ما شاهد تفکری تندرو و انحرافی هستیم که حتی حرمت حریم خداوند را هم حفظ نمی‌کند و به نوعی با اعمال و افکار خود روز شنبه که متعلق به خداوند است را هم شکار می‌کند. بر همین اساس هم نام شکارچی شنبه انتخاب شد نه شکار در روز شنبه.» وی در ادامه درباره پروسه انتخاب عوامل و ساخت فیلم هم گفت: «برای انتخاب عوامل مشکل چندانی نداشتیم اما در زمینه انتخاب بازیگران با محدودیت‌هایی مواجه بودیم. به خصوص درباره نقش اصلی فیلم یعنی حانان که خوشبختانه با حضور جناب آقای نصیریان به بهترین شکل اجرا شد. در زمینه انتخاب بازیگر نوجوان فیلم هم دشواری‌هایی داشتیم اما در مجموع با انتخاب عوامل و همراهی آن‌ها فیلم کلید خورد و بخش‌هایی از‌آن در ایران و بیشتر صحنه‌های اصلی‌آن در کشور لبنان مقابل دوربین رفت.» در ادامه نشست که با قرائت سوالات مکتوب دانشجویان حاضر در سالن همراه بود شیخ‌طادی به برخی دیگر از ابهامات درباره فیلم پاسخ گفت. ابهاماتی که با توجه به متن سوالات دانشجویان بیشتر ناظر بر کیفیت تحقیقات منتج به نگارش و ساخت «شکارچی شنبه» بود.
به حرف‌های من اتکا نکنید
شیخ‌طادی در پاسخ به این سوال تعدادی از دانشجویان که «تا چه حد می‌توان تحقیقات برای نگارش فیلمنامه این فیلم را قابل استناد دانست؟» تأکید کرد: «قبل از هر پاسخی به این سوالات من از همه شما تقاضا دارم که حتی به حرف‌های من هم اتکا نکنید، برای رسیدن به پاسخ برخی ابهامات شخصاً اقدام کنید، مطالعه کنید و به دنبال جواب‌های قانع‌کننده باشید. در غیر این صورت بسیاری از ابهامات شما بی‌پاسخ خواهد ماند.» کارگردان شکارچی شنبه تصریح کرد: «من نمی‌دانم امروز چقدر در فضاهای دانشجویی کرسی‌های مطالعه ادیان و آشنایی با باورهای مذهبی غیرمسلمانان وجود دارد اما آنچه به وضوح درباره افکار و عقاید صهیونیست‌ها مبرهن است این است که آن‌ها باور دارند که در مسیر خواست خدا گام برمی‌دارند و این زمین‌هایی که اشغال می‌کنند و کشتاری که انجام می‌دهند فرمان الهی است. برای شناخت این تفکر تحقیقات پیچیده‌ای لازم نیست و کافیست به سایت‌های متعددی که دارند (و خوشبختانه فیلتر هم نیست!)، مراجعه کنید. این باورها را با افتخار اعلام و تبلیغ می‌کنند.» شیخ‌طادی در ادامه با اشاره به کیفیت بخشش گناهان توسط یک خاخام که در فیلم به تصویر در آمده هم گفت: «کفاره جزو مشترکاتی است که در بسیاری از ادیان وجود دارد اما آنچه در فیلم مشاهده می‌کنید تندروی و به تعبیری سوءاستفاده از این احکام است. این مراسم عیناً در میان صهیونیست‌ها اجرا می‌شود، با همین جزئیاتی که در فیلم مشاهده کردید. تنها تفاوت مراسم اصلی این است که آنجا رسید هم صادر می‌شود که این بخش را در فیلم نمی‌بینید!»
این خشونت واقعی است
یکی دیگر از سوالاتی که ناظر بر مستندات فیلم بود به میزان خشونت جاری در فیلم اشاره داشت که شیخ‌طادی در این باره گفت: «خشونتی که در این فیلم می‌بینید بخش کوچکی از خشونتی که در عالم واقع در این رژیم در جریان است را هم شامل نمی‌شود؛ واقعیت‌ها درباره برخی اتفاقات در این رژیم چنان تأثربرانگیز و در مواردی مشمئزکننده است که نه فقط تماشایش که خواندن درباره آن‌ها و تحقیق بر روی آن‌ها هم انسان را به مرز اشمئزاز می‌رساند. شک نکنید که چنین رویدادهایی در عالم واقع در جریان است.» کارگردان «شکارچی شنبه» در ادامه این نشست در پاسخ به بازتاب‌های این فیلم بویژه واکنش رژیم صهیونیستی به آن گفت: «تا امروز که واکنشی جدی‌ای شاهد نبوده‌ام اما به شخصه از هیچ پیامدی باک ندارم. من هم مانند هر انسان عاقل دیگری برای ورود به این میدان برنامه‌ریزی و استراتژی مشخصی داشتم و تا به امروز هم بر اساس همین استراتژی عمل کرده‌ام و هیچ واهمه‌ای هم از پیامدهای احتمالی ندارم.» شیخ‌طادی ضمن کنایه به شرایطی که برای اکران فیلمش در داخل با آن مواجه شد افزود: «راستش را بخواهید ما زمانی که فیلم را می‌ساختیم فکر می‌کردیم کسانی در خارج از مرزها با ما مشکل پیدا کنند اما امروز شاهدیم که بیشتر از آن‌ها همین‌جا با این فیلم مشکل پیدا کرده‌اند!» کارگردان «شکارچی شنبه» با گلایه از مسئولان سینمایی گفت: «این دوستان بدون کوچکترین شناخت در این زمینه اعلام کرده‌اند که فیلم من ضدیهود است نه ضد صهیونیست! حرف من به این دوستان این است که لااقل ضدیهود بودن را تعریف کنید؛ یک فیلم چگونه باید باشد که با چنین اتهامی مواجه نشود!؟»
محدودیت برای علی نصیریان؟
در ادامه نشست سوال یک دانشجوی سینما از کارگردان شکارچی شنبه درباره آشفتگی تصاویر در برخی صحنه و نیز ایراد به تدوین فیلم هم با این پاسخ شیخ‌طادی مواجه شد: «نسخه ابتدایی این فیلم که بر اساس فیلمنامه، به تصویر درآمده بود بیش از 120 دقیقه بود چراکه اصرار داشتیم جزئیات تحقیقاتی که به آن رسیده بودیم را نمایش دهیم اما برای اکران مجبور به برخی حذف و تعدیل‌ها شدیم. مضاف بر اینکه این فیلم که در ظاهر برخی فکر می‌کنند با هزینه‌ای میلیاردی به سرانجار رسیده‌است با مبلغی در حدود 500 میلیون تومان ساخته شد و همین فشار مالی به گروه تحمیل کرد. استاد نصیریان با رقمی بسیار پایین‌تر از رقم متوسط قراردادهای خودشان با این فیلم همراهی کردند. این مشکلات مالی یطور جدی وجود داشت و برای همین هم بالاجبار تدوین کار را هم خودم انجام دادم و وجود برخی نقص‌ها به تدوین فیلم را می‌پذیرم.» شیخ‌طادی همچنین در پاسخ به دانشجویی که پرسیده بود «آیا صحت دارد آقای نصیریان پس از بازی در این فیلم برای سفر به امریکا و ملاقات فرزندانش با مشکل مواجه شده‌اند؟» گفت: «تا آن‌جایی که بنده اطلاع دارم و از خود آقای نصیریان شنیده‌ام ایشان هنوز برای انجام این مسافرت اقدام نکرده‌اند و از واکنش‌های احتمالی در صورت درخواست برای مسافرت بی‌اطلاع هستند.» نشست پرسش و پاسخ با کارگردان «شکارچی شنبه» در ادامه با دعوت از علی نصیریان و نیز تقدیر از عوامل فیلم به پایان رسید. استاد نصیریان با تشویق ایستاده دانشجویان حاضر در سالن روی سن حاضر شدند و در سخنان کوتاهی ضمن ابراز علاقه برای حضور در جمع‌های دانشجویی از این دست، کسالت و برخی مشغله‌های هنری این روزهایش را دلیل کمرنگ بودن این حضورها اعلام کرد. در ادامه مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه تهران و نیز یکی از مسئولان کانون دانشجویی فیلم کوثر با اهداء لوح زرین از پرویز شیخ‌طادی بعنوان نویسنده و کارگردان و نیز علی نصیریان بازیگر نقش حانان تقدیر کردند.
امید صبوری
بخش سینما و تلویزیون تبیان
