پرتره هایی از مصر باستان

" خوشا آنکه تو را نقش می کند و خوشا آن مومی که خود را جذب در زیبایی تو می کند/کاش می توانستم , حتی , موریانه ای باشم در آن چوب تا بتوانم به تمامی در خود بگیرمت"

ادبیات یونان جلد 12 و 90

پرتره های فیوم تعداد بسیاری نقاشی؛ به جا مانده از قرن سوم پس از میلاد هستند , که در منطقه فیوم واقع در مصردر 60 کیلومتری جنوب غربی قاهره و در نزدیکی آرسینو و فیلادلفیا پیدا شده .

این نقاشی ها با تکنیک “محرق نگاری ^[1]”‌ , با موم داغ بر روی تخته های چوب یا بوم کشیده می شده و بر روی مومیایی گذاشته می شده است. این تکنیک را هنر نقاشی انکاستیک یا نقاشی موم مذاب نیز می نامند.

بیشتر این نقاشی ها مربوط به مردگان جوان و گاه کودکان اند .

بنا بر عقیده آقای ”‌ واکر”‌ اسکن بر روی تمامی مومیایی ها مطابقت سن و جنسیت نقاشی مربوط به هر مومیایی را تصدیق می کند..”‌ واکر”‌ هم چنین می نویسد که پایین بودن سن مرگ در آن موقعیت زمانی , می توانسته منجر یه کاهش حس امید و آرزو در زندگی در آن دوره شده باشد. همچنین بر آنند که این پرتره ها در اصل نقاشی هایی بودند که روی دیوار ها یا حصار های چوبی نقاشی می شده اند و این نقاشی ها یا تکه هایی از همان ها هستند و یا نسخه دومی از آنها این پرتره های خیره و جوان ,قرن ها نادیده و تنها به سر بردند تا در قرن شانزدهم ”‌ پترو دل آ وال ”‌ , یکی از نجیب زادگان جوان رومی و جهانگردی باتجربه , برای اولین بار موفق به دیدن زیبایی مجذوب کننده آنها شد.او در راه سفر برای دیدن گورستان تاریخی”‌ ساخار”‌ موفق به خرید دو مومیایی از یکی از روستاییان آن منطقه شد… که هر دوی این آثار هم اکنون در گنجینه باستان شناسی موزه”‌ درسدن ”‌ نگهداری می شوند

در قرن نوزدهم و در سال 1889 ”‌ تئودور ریتر ون گراف ”‌ , از بازرگانان حرفه ای موزه و نیز نمایشگاهی دوره ای در شهر های اروپا از جمله پاریس , لندن, مونیخ و بروکسل برگزار کرد

این نقاشی ها از زیبا ترین آ ثار هنری دوران باستانند. سبک نقاشی آنها و مشخصه های زیبایی شناسی آن ها به نوعی نمایانگر تلاقی دوفرهنگ مصر باستان و روم است. هنر روم از جمله هنرهای دنیای باستان است که هنر نقاشی در آن دارای اهمیت خاصی است. نقاشی دیواری به عنوان جایگزینی بر هنر موزاییک کاری متداول در یونان در دوران استیلای روم نشأت یافت. زمانی که تمدن رومی توانست بر مصر استیلا یابد این هنر نیز به واسطه هنرمندان بیگانه در مصر اشاعه یافت. سرزمین مصر که از دیرباز با هنر تقدیس مردگان اجین شده بود توانست این هنر را به خدمت عقاید کهن در آورد. در واقع می توان گفت نقاشی های فیوم محل تلاقی تفکر مصری و واقع گرایی موجود در تفکر رومی است.

پی نوشت:

[1] نقاشی با رنگی که موم آب کرده بسازند. دراین نقاشی رنگ را بوسیله سوزاندن ثابت می کنند. موم را داغ کرده و رنگ دانه را به آن اضافه می کنند.مایع رنگین را بر سطح کار که معمولا چوب آماده شده است , می گذارند و با ابزاری فلزی قبل از بسته شدن موم نقش مورد نظر را بر آن طراحی می کنند .

منابع:

http://encyclopedia.thefreedictionary.com

http://fayum.arts.kuleuven.ac.be

Fayum Portraits | By Berenice Geoffroy-Schneiter Thames and Hudson Press 1998 paris . ISBN 0-500-23763-8

کلاه استودیو/ گرداوری و ترجمه : کارن رشاد