خودکشی برای پذیرایی از شتر

در اکثر معاشرت ها و میهمانی ها به پذیرایی شکمی و مادی تاکید و توجه می شود. در حالیکه در رویکرد دینی معاشرت برای تغذیه فکری، عاطفی و معنوی است، نه پر کردن شکم از اغذیه ها و اشربه های رنگارنگ.

مثل خورشید باید به همه آنانکه در دایره معاشرت ما قرار می گیرند حرارت و حیات و روشنایی داد. مثل خورشید بی توقع بازخورد مادی، مثل باران باید بر سرزمین دل بارید و باغ سرسبز زندگی را رونق بخشید. بدون توقع. درست مثل باران.

تغافل، چه میزان؟

پیله نکردن، متمرکز نشدن روی خط ها، کاستی ها و ناراستی های دیگران، یکی دیگر از قواعد مهمی است که پایداری و استحکام معاشرت را تضمین می کند. پروانه باشید و گل ها و زیبایی های معاشران، دوستان و آشنایان را ببینید و بیایید و متمرکز شوید، تا زیبایی گل را در دل و دیده تزریق کنید.

مگس ها با عفونت ها و زخم ها مأنوسند، لذا بدرنگ و بدصدا و ناقل میکروبند. از همه داشته های چشم نواز و دلنواز بدیها و آلودگیهای را می یابند و همان ها را می پراکنند. هم ذهن و زندگی خود را خراش می دهند هم معاشران را از خود می دانند و می رنجانند.

توقع هر قدر بیشتر، معاشران کمتر، رنج و تنهایی و افسردگی بادوام تر. البته، توقع در صورتی که به جا باشد مطلوب است و ممدوح، مثلاً اگر به میهمانی یی دعوت می شوید باید توقع داشته باشید فضا و محیط مناسب شأن و شخصیت و مقام مذهبی و عقاید دینی شما باشد.

پذیرایی از شتر

در اکثر معاشرت ها و میهمانی ها به پذیرایی شکمی و مادی تاکید و توجه می شود. در حالیکه در رویکرد دینی معاشرت برای تغذیه فکری، عاطفی و معنوی است، نه پر کردن شکم از اغذیه ها و اشربه های رنگارنگ.

گفتگوهای خداپسندانه و روابط سالم و تعاملات توأم با رعایت شئونات اخلاقی و ایجاد فضایی آرام و شاد، محورها و مدارهای عمده ای است که در معاشرت می بایست مورد توجه جدی میزبان و میهمان باشد، چه خوب گفته عطار:

راهزنان و غارت گران و سرمایه سالاران بهتر و بیشتر می توانند سفره شکم را رنگین تر و سنگین تر کنند. سفره فکر و اندیشه را حاشیه ای تلقی نکنیم و اصل را سفره شکم ندانیم و نپنداریم تا معاشرت ها، صمیمی تر، صادقانه تر و پایدارتر باشند.

عذر و دعوت

عذر را به سرعت و صراحت و دعوت را با صداقت و صمیمیت بپذیرند. کینه ها و کدورت ها را همچون چرک دست و لباس در برکه زلال ایمان و اعتقادتان بشوئید. و سخنان مرده را همچون مردگان دفن کنید تا تعفن آنها معاشرت و دوستی هایتان را نیالاید.

آراستگی و پوشش

معطر، مرتب، آراسته و با پوششی متناسب با شأن و شئون دینی و سنی و صنفی داشته باشید.

لباس و ظاهر اولین سخنگوی ما در معاشرت هاست.

لباس و پوشش ما پرچم ملی و مذهبی و فرهنگی ماست. ما مسلمانیم و ایرانی. لذا ظاهرمان می بایست منطبق با عقایدمان نه امیالمان باشد.

همرنگ و هماهنگی ظاهر و باطن عین صداقت و بی ریایی در معاشرت هاست. تظاهر به سبک و سیاق بیگانگان ما را با معاشران و عزیزانمان بیگانه خواهد کرد. اگر بخاطر عزیزانمان گناه کنیم خدا و عزیزانمان را از دست خواهیم داد.

خوبی در برابر بدی

حیوانات اغلب چنین اند که در برابر خوبی ما خوبی و در برابر بدی ما بدی می کنند. مثلاً اگر گربه ای را مقداری خوراک بدهیم. با ما انس می گیرد و از کنارمان دور نمی شود و گاهی تبدیل به عنصری از عناصر داخل خانه می شود. اما اگر بدی کنیم قرابت را فراموش کرده و با سر و صورتمان چنگ می اندازد. کم نیستند آدمیانی که بر اساس همان الگو و مدل حیوانی به تعامل و معاشرت می پردازند گاهی تا سالیان متمادی در پی تلافی کردن و زهر پاشیدن به طرف مقابل خود که خطا و گناهی کرده برمی آیند در حالیکه در آموزه های دینی و قرآنی و زندگی انسانی. در برابر بدی هم با خوبی باید پاسخ داد. رسول گرامی اسلام به اصحاب خود فرمودند "آیا دوست دارید شما را به بهترین اخلاق در دنیا و آخرت راهنمایی کنم؟ عرض کردند: بله، ای رسول خدا، فرمود: با کسانی که با شما قطع رابطه نموده اند رابطه برقرار کنید و به کسانی که شما را محروم نموده اند بخشش کنید و آنانی را که به شما ستم روا داشته اند عفو و گذشت کنید" (بحارالانوار ج74/112)

امام صادق (علیه السلام) فرمود: مردی به محضر رسول خدا شرفیاب شد و عرض کرد: ای پیامبر خدا، خویشاوندی دارم که به آنان رسیدگی می نمایم ولی آنان به من اذیت، آزار، توهین و فحاشی کرده و از من دوری می نمایند، لذا تصمیم دارم از آنها دوری جسته و قطع ارتباط کنم. رسول خدا فرمود: در این صورت خداوند از همگی شما دوری و قطع رحمت خواهد نمود. عرض کرد پس چکار کنم؟ فرمود: به خویشاوندانی که به تو نمی بخشند عطا کن و با آنانکه با تو قطع رابطه نموده اند بپیوند و از افرادیکه به تو ستم می کرده اند گذشت نما، هرگاه به این گفته هایم عمل کنی خداوند تو را بر آنان غلبه و برتری خواهد داد و یاری ات می کند (اصول کافی جلد 2 ص 150)

خساست ممنوع

آدم خسیس طبق روایات و تجربیات، همواره در رنج و عذاب و تنهایی بسر می برد. در دنیا همچون گدایان زندگی می کند و در آخرت همچون سرمایه داران مورد سوال قرار می گیرد. خساست خوره و موریانه ی معاشرت است. دوستی و صمیمیت و ارتباط مؤثر را نابود می سازد- البته فراموش نکنیم خسیس ترین آدم ها کسانی هستند که حقوق شرعی خود را نمی پردازند.

پرستاری فکری

همانطور که اگر دوستان و خویشان بیمار شوند و به جسم آنان آسیبی برسد با آنان همدردی نموده و به عیادتشان می شتابیم گاهی در خانه و بیمارستان از آنان مراقبت می کنیم. اگر پول و وقت و امکانات بخواهند در اختیارشان قرار می دهیم. بیماران فکری و رفتاری و روانی و اخلاقی به مراتب قابل ترحم تر و نیازمندترند، لذا باید در این جا نیز موضع پرستاری به خود بگیریم و بعضاً رفتار و گفتار تند و آزاردهنده آنان را تحمل کنیم. و خود از عصبانیت، انتقام جویی و کینه ورزی که اینها نیز بیماریهای خطرناکی می باشند بدور باشیم. برای پاک کردن لباس آلوده باید آب پاک و وصل به کر باشیم تا هم خود آلوده نشویم هم آلودگیهای معاشران را پاک کنیم. بدیهی است گفتار و افعال حرام محدودیت هایی را در معاشرت ایجاد می کند اما منظور از مطلب مذکور، رفتار و گفتاری است که علیه ما باشد نه علیه مقدسات. تحمل مخالفت، محبت به موافق و دوری از منافق و معاند، رمز سلامت و استمرار معاشرت است.

خودنمایی قطع کننده پیوندها

خودنمایی و تظاهر به داشتن مال، مقام، یال و کوپال و زیبایی موانع عمده تداوم و سلامت معاشرت است از آنها به جدّ دوری کنید، بر عملکرد تواضع و فروتنی از عوامل تقویت کننده پیوندهاست. نشانه های تواضع فراوان است از جمله ی آنها: هم نشینی با فقرا، زود سلام کردن، پیوستن به آنانکه از ما گسسته اند، ساده پوشی، دوری از تکلف، تعریف و تحسین دیگران، بدرقه کردن.

در میان مظاهر و نمودهای تظاهر و خودنمایی، خودآرایی و آرایش و عدم رعایت پوشش اسلامی مخربترین آثار و عوارض را در معاشرت داشته و دارد .

احمد رزاقی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان