نیمه گمشده چطور پیدا می شود؟

این سوال ها برای خیلی از ما بی جواب است و وقتی با آنها مواجه می شویم، معمولا جواب های مشخصی به آنها می دهیم: سلیقه آدم ها متفاوت است، خانواده و جامعه تعیین کننده اند و از این دست پاسخ ها... اما حقیقت این است که روانشناسان دلیل همه این تصمیم گیری ها را در نیازهای ما می بینند.

اگر یادتان باشد، قبلا  درباره نیازهای مادی و معنوی ای صحبت کرده بودیم که باعث می شوند ما در ازدواج به یک فرد مشخص تمایل داشته باشیم و بخواهیم با او زندگی کنیم.

البته منظور از این نیازها، فقط نیاز جنسی، نیاز به محبت، خانواده و... نیست. از نیازهایی صحبت می کنیم که در تمام طول زندگی وجود دارند و همه تصمیم گیری های ما (مثل انتخاب دوستان، انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب شغل و البته انتخاب همسر) برای برطرف شدن آنها انجام می شود.

مازلو - روانشناس انسان‌گرای معروف- این نیازها را در یک هرم طبقه بندی کرده و می گوید نیازها هر چه به کف هرم نزدیک تر باشند، از خواسته های مادی ما حکایت می کنند. مثل گرسنگی، تشنگی، نیاز جنسی و... در طبقات بالاتر این هرم، به ترتیب نیازهایی مثل امنیت، شغل، خانواده، دوستی و صمیمیت، رضایت درونی، اعتماد به نفس و در نهایت شکوفایی قرار دارد. به عکس زیر نگاه کنید تا طبقه بندی مازلو را درمورد نیازهای اساسی بشر ببینید:

وقتی ازدواج می کنیم، بر اساس این که در کدام یک از طبقات این هرم به سر می بریم، انتخاب متفاوتی خواهیم داشت. بگذارید یک مثال بزنیم. یک دانشجوی پزشکی را در نظر بگیرید که در سال دوم تحصیل ازدواج می کند، او به احتمال زیاد از ازدواج خود انگیزه هایی مثل محبت، داشتن خانواده، نیاز جنسی و... دارد. اما همین دانشجو اگر 7 سال دیگر که وارد حرفه پزشکی شده ازدواج کند، معیارهای دیگری مثل نیاز به احترام، پایگاه اجتماعی، رضایت درونی و شکوفایی خود را در نظر می گیرد. چرا؟ چون در سال های تحصیل، فرد مورد نظر ما در حال جا به جا شدن از طبقات پایینی هرم به طبقات بالاتر بوده است و وقتی به رشد کافی رسید و موقعیت اجتماعی جدیدی کسب کرد، متناسب با این موقعیت نیازهای جدیدی هم پیدا می کند.

حالا که موضوع روشن شد، بگذارید درباره نیازها سطوح بالاتر هرم صحبت کنیم. یعنی نیازهای تعلق‌پذیری، احترام و خودشكوفایی.

شکوفا می شوید!

همه ما نیاز داریم که احساس ارزشمندی داشته باشیم و توانایی هایمان را به رخ بکشیم و تحسین بشنویم. در ازدواج خیلی از تصمیم گیری های ما بر مبنای همین نیاز است. مثلا دختری که برای تکمیل کردن قطار موفقیت های خود، مردی را انتخاب می کند که نه تنها از نظر موفقیت اجتماعی و فردی هم کفو او است، بلکه به او کمک می کند تا پیشرفت بیشتری داشته باشد و با تشویق و تحسین همسر خود به او احساس ارزشمندی می دهد.

آدلر، روانشناس اجتماعی، می گوید: «كسی كه از احترام و تكریم دیگران برخوردار باشد دارای اعتماد به نفس، توانایی، قابلیت و كفایت می‌شود و وجود خود را در دنیا مفید و مؤثر می‌داند.» در آموزه‌های دینی ما هم به این مساله اشاره شده و از قول پیشوایان دینی آمده است: «كسی كه دارای وجودی بی‌ارزش و خوار باشد به خیر او امیدوار نباشید.» یا «كسی كه شخصیت كوچك و تحقیرشده‌ای داشته باشد از شرش ایمن مباشید.»

بنابراین احساس ارزشمندی داشتن و عزت نفس می تواند دلیل خوبی برای ازدواج باشد. دلیلی که به رشد شما و آرامش زندگی تان منجر می شود.

روان‌شناسان معتقدند كه بالا بودن میزان احساس ارزشمندی با موفقیت تحصیلی، ‌سلامت روان، مهارت اجتماعی و ارتباطی، گرایش به معنویت و عمل به باورهای دینی ارتباط دارد و برعكس، كسانی كه از كمبود احترام به خود رنج می‌برند افرادی زودرنج، پرخاشگر، بدبین، حسود، طعنه‌زن، گوشه‌گیر، ناموفق و كمرو هستند.

هشدار: زندگی كردن با همسری كه خود را قبول ندارد و در درون احساس بی‌ارزشی می‌كند، همیشه ناراضی، انتقادناپذیر، خسته و سرد، زودرنج و پرخاشگر است یعنی فرو رفتن در منجلاب بدبختی. اما شما می توانید این بدبختی را خاتمه دهید. چطور؟ با شناسایی قابلیت های همسرتان و تمجید آنها و دادن احساس ارزشمند به همسرتان. با ترتیب دادن موقعیت هایی که او در آنها موفقیت کسب کند و با مشورت کردن با او و فرصت دادن برای اثبات خود. مثلا اگر میزان تحصیلات همسرتان از شما پایین‌تر است و این برایتان خیلی اهمیت دارد می توانید برای رشد علمی  او برنامه‌ریزی كنید و این نیازمند یک همکاری مداوم و صبورانه است.

نیازهایی که مانع رشد ما هستند

نیازهای جسمی، ایمنی، محبت و احترام، به نیازهای كمبود معروفند، چون كمبود آنها ما را از رشد و نمو بازمی‌دارند اما برطرف شدن آنها به معنی خشنودی و آرامش درونی ما نیست. برای رسیدن به رضایت، باید احساس خود شکوفایی داشته باشیم. این اصطلاح شاید برایتان دشوار و ناخوشایند باشد پس بگذارید این طور بگوییم که خودشكوفایی یعنی شكوفا كردن خود، یعنی فعلیت بخشیدن به استعدادهای بالقوه مان و تبدیل شدن به آنچه که آرزویش را داریم.

ازدواج خوب داشتن می تواند راه میانبری برای رسیدن به این رضایت درونی و خودشکوفایی باشد. به همین دلیل خیلی از جوانان سعی می کنند با کسی ازدواج کنند که آنها را در راه رسیدن به اهدافشان کمک کنند. مثلا دختری که دانشجوی حقوق است و برای ادامه تحصیل خود برنامه های زیادی در سر دارد، به احتمال زیاد در رویاهای خود آرزومند ازدواج با وکیل سرشناسی است که دکترای حقوق دارد و می تواند به همسرش در پیشرفت حرفه ای کمک کند. از طرف دیگر، ازدواج فرصت خوبی است تا با همدلی کردن با همسرتان به او فرصت پیشرفت و شکوفایی بدهید و در عین حال در کنار او شکوفا شوید.

توصیه: زندگی را به صورت مجموعه‌ای از انتخاب ها ببینید که شما را به سمت رشد و پیشرفت سوق می دهند. جرات متفاوت بودن داشته باشید و بخواهید که همسرتان هم چنین شخصیتی باشد.

فاطمه ایمانی

بخش کلوب ازدواج تبیان