تبیان، دستیار زندگی
. امروزه‌ بسیاری‌ از خانواده‌ها از خشونت‌ و پرخاشگری‌ فرزندان‌ خود شكایت‌ دارند. آن‌ها تمایل‌ دارند كه‌ علت‌ این‌ رفتارها را بدانند و راه‌های‌ پیشگیری‌ و اصلاح‌ رفتار را در این‌ زمینه‌ به‌ كار گیرند. در این‌ نوشتار به‌ تعریف‌ رفتار پرخاشگرانه‌ میپردازیم
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مشاجره و دعوا(2)

درمان‌ :

برای‌ درمان‌ پرخاشگری‌ در كودكان‌ اولین‌ گام‌ این‌ است‌ كه‌ نوع‌ پرخاشگری‌ آن‌ها و علت‌ آن‌ را براساس‌ توضیحاتی‌ كه‌ ارائه‌ شد شناسایی‌ كنیم؛ و پرخاشگری‌ را به‌ صورت‌ موردی‌ برطرف‌ نماییم.

-  در مورد كودك‌ پرخاشگری‌ كه،‌ الگوپذیری‌ عامل‌ این‌ گونه‌ رفتار او بوده، باید روی‌ الگوی‌ كودك‌ كار كرد و راه ‌های‌ دیگری‌ جز پرخاشگری‌ را به‌ آن‌ الگو آموخت.
-  اگر پرخاشگری‌ در اثر ناكامی‌ به‌ وجود آمده‌ باشد، بایستی‌ كودك‌ ناكام‌ را در رسیدن‌ به‌ اهداف‌ مطلوب‌ و دوست‌داشتنی‌ كمك‌ كنیم.
- در مواردی‌ كه‌ علت‌ پرخاشگری‌ اضطراب‌ است، باید از نگرانی‌ درونی‌ و اضطراب‌ كودك‌ مطلع‌ شویم. به‌ كودكان‌ مضطرب‌ باید فرصت‌ صحبت‌كردن‌ بدهیم‌، تا نگرانی‌ خود را ابراز كنند و تا حد امكان‌ بایستی‌ سعی‌ كنیم‌ در جهت‌ رفع‌ نگرانی‌ای‌ كه‌ آن ‌ها را آزرده‌ است، قدم‌ برداریم. ورزش‌كردن‌ برای‌ این‌ كودكان‌ بسیار مؤثر است‌ و باعث‌ تخلیه‌ هیجانی‌ می‌شود.
- در كشمكش ‌های‌ درونی،‌ بایستی‌ كودك‌ را از حالت‌ دوگانگی‌ خارج‌ ساخت. كمك‌ به‌ كودكان‌ در تصمیم‌گیری، باعث‌ می‌شود كه‌ بیاموزند به‌ حالت‌های‌ دوگانه‌ درونی‌ خود پایان‌ بخشند.
- در پاره‌ای‌ از موارد، كودك‌ افسرده‌ پرخاشگری‌ شدیدی‌ از خود نشان‌ می‌دهد. در این‌ میان‌ لازم‌ است‌ به‌ این‌ نكته‌ پی‌ ببریم‌ كه‌ او چه‌ چیز دوست ‌داشتنی ‌ای‌ را از دست‌ داده‌ و چگونه‌ می‌شود مورد ازدست‌ رفته‌ را برای‌ او جبران‌ كنیم.
- در مورد پرخاشگری، شیطنت‌ و مصرف‌ دارو بایستی‌ حتماً با پزشك‌ متخصص‌ ارتباط‌ داشته‌ باشیم‌ تا كودك‌ از نزدیك‌ مورد معاینه‌ قرار گیرد.

اصول  و روش های برقراری انضباط

-  هنگامی‌ كه‌ كودك‌ قربانی‌ خشونت‌ در مدرسه‌ شده‌ است، بایستی‌ با مسئولان‌ مدرسه‌ صحبت‌ كنیم‌ و لازم‌ است‌ كه‌ ایشان‌ طبق‌ قانون‌ و مقررات‌ خاص‌ با كودكان‌ خشونت گرا برخورد كنند؛ و نیز كودكانی‌ را كه‌ قربانی‌ خشونت‌ شده‌اند براساس‌ رفتارهای‌ خوبشان‌ مورد تشویق‌ و تایید قرار دهند.
-  چنانچه‌ نوع‌ پرخاشگری‌ كودك‌ خصمانه‌ است، بایستی‌ كودك‌ را از آزار و اذیت‌كردن‌ دور كنیم‌ تا مجبور نباشد برای‌ تلافی ‌و انتقام، افراد دیگر را اذیت‌ كند؛ و اگر پرخاشگری‌ از نوع‌ وسیله‌ای‌ است، بایستی‌ راه ‌های‌ دیگری‌ را جهت‌ مطرح ‌كردن‌ كودك‌ برگزینیم‌ تا او ناچار نباشد از روش‌ خشونت‌ برای‌ جلب‌ توجه‌ استفاده‌ كند.

نتیجه‌گیری‌ :

به‌ طور كلی‌ خشونت‌ و پرخاشگری‌ بیش‌تر عامل‌ بیرونی‌ دارد و فقط‌ در موارد خاص‌ به‌ علل‌ درونی‌ مربوط‌ می‌شود. والدین‌ در درجه‌ اول، بایستی‌ محرك‌های‌ محیطی‌ را كه‌ باعث‌ تحریك‌ خشم‌ و ایجاد خشونت‌ در فرزندشان‌ می‌شود شناسایی‌ و سپس‌ برای‌ رفع‌ آن‌ به‌ كمك‌ روانشناسان‌ و متخصصان‌ به شیوه های زیر اقدام‌ نمایند.

** روش‌های پذیرفته‌شده و غیر‌پذیرفته را معین کنید.

بگذارید کودک از همان ابتدا دریابد که شما کدام یک از روش‌ های مخالفت ‌کردن را پذیرفتنی و کدام را ناپذیرفتنی می‌دانید و البته، الگوی خوبی برای کودکتان باشید.

برای کودکان خردسال، رفتاری را که به عنوان راه‌حلی قابل قبول برای حل و رفع اختلافات در نظر می‌گیرید، توضیح دهید: "علی! ما کتک ‌کاری نمی‌کنیم چون نوبت محمده. بعد از محمد نوبت توئه که با توپ بازی کنی."

فهرستی از راه ‌های پذیرفتنی برای خاتمه دادن به درگیری ‌ها، تهیه کنید. در مورد کودکان بزرگتر، در زمان مناسب‌ تری، با یکدیگر راه‌حل ‌هایی را که می ‌تواند با به کارگیری آن‌ها از درگیری بپرهیزد و یا مشکل را حل کند، تهیه کنید.

کاملا جزییات را برای کودک شرح دهید. فهرستی از موقعیت‌هایی را که اغلب در خانه اتفاق ما افتند ، تهیه کنید و در مورد هر یک از آن‌ها، راه‌حل‌های ممکن را مانند زیر بنویسید:

موقعیت

راه حل نامناسب

راه حل مناسب

در مورد اینکه چه کسی بازی را برد، بحث است.

به طرف مقابل القاب زشت بدهد

هر دو طرف دلایل

خود را بگویند

به جدول امتیازات نگاه کنند.

به یک نفر به عنوان داور مراجعه کنند.

  ** برای حل اختلافات، راه‌های دیگری را به کودک بیاموزید.

روش‌های بهتر حل اختلافات را با شیوه نمایشی، به کودکتان بیاموزید.

* نقش همسالان کودک را در موقعیت‌های مختلف بازی کنید

و از کودک بخواهید که حادثه‌ای ایجاد کند. به او نشان دهید که چه‌طور شما از دعوا جلوگیری می‌کنید. سپس نقش ‌ها را عوض کنید و بگذارید کودک نقش حلال خونسرد را بازی کند.

پدر و کودک

* رفتار آرام را به کودک بیاموزید.
زمانی که بحث و مشاجره شروع شد، به هر دو طرف مشاجره بگویید که یک قدم به عقب بردارند و یک نفس عمیق بکشند. از کودک بخواهید که با صدای آهسته و بدون نسبت دادن القاب به دیگران، علت دعوا را تعریف کند.
سپس از هر کدام از طرفین بخواهید که راه‌حلی پیشنهاد دهند. ممکن است کودک، برای اینکه بتواند فکرش را خوب به کار بیندازد، نیاز به شمارش تا ده داشته باشد و یا اینکه باید دوبار نفس عمیق بکشد تا آرام بگیرد. ولی معمولا وقتی طرفین آرام گیرند، راه‌حل‌ها به آسانی پیدا می‌شود.

* در این مورد صحبت کنید که چه موقع باید از جرو بحث و جنگ و جدل کناره‌گیری کنند .

گاهی بهترین واکنشی که نسبت به یک دعوا می‌توان داشت این است که کناره ‌گیری کنید و یا حتی تسلیم شوید؛ زیرا این دعوا، ارزش وقت گذاشتن را ندارد.

زمانی که کودک، مهارت‌های جدیدی را برای حل و رفع اختلاف به کار گیرد و یا از دادن به یک دعوا خوددداری می‌کند، او را تحسین کنید.

** از جنگ‌ها و مشاجره‌ها صورت‌برداری کنید.

فهرستی تهیه کنید که در آن راه‌حل ‌های مثبت را برای اختلافات، مشاجره‌ها و حتی دعوا های جدی را ثبت کنید.

هر چند روز یکبار، فهرست را بازبینی کنید و با قدرشناسی، پیشرفت کودک را تحسین کنید: « تبریک میگم. سه روزه دعوا نکردی !» و یا « واقعا داری پیشرفت می‌کنی. هفته پیش هفت ‌بار و این هفته فقط سه بار با بچه‌ها بگو مگو کردی.» و یا اینکه « تونستی خودتو آروم کنی و کاری رو که چند بار تمرین کرده بودیم، انجام بدی.»

کودک

** به پیشرفت کودک جایزه بدهید.

هدف‌های معقولانه‌ا‌ی در نظر بگیرید و برای رفتار بهتر کودک، به او وعده جایزه بدهید. مثلا کودکتان و دوستش کمتر با هم دعوا کردند، هر دو آن‌ها را به سینما ببرید.

** از قبل، کودک را مطلع سازید که اگر باز هم در آینده دعوا کند، با پیامدهای منفی روبرو می‌شود.

**کودک را از مزایایش محروم کنید. اگر دو پسرتان بر سر تلویزیون  دعوا می‌کنند ، تماشای تلویزیون را برای باقی روز ممنوع کنید.

** از محرومیت موقت استفاده کنید. اگر دو دوست خوب، در جریان بازی با همدیگر دعوا کنند، آن ‌ها را از همدیگر جدا کنید و بگویید که: «اگه نتونید با هم کنار بیاین، اجازه ندارین که با هم بازی کنین.» بعد از محروم کردن آن‌ ها به مدت مناسب، اجازه دهید که دوباره به بازی بپردازند.

منبع:

چگونه با کودکم رفتار کنم؟؛ دکتر سهامی

سایت دکتر صداقت


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: اکرم محمدزاده فرهانی

تنظیم: نسیم گنجی منش