لباس راه راه زندان به جای دامادی
طی 51 روز ، 327 نفر دیگر به خاطر مهریه به زندان افتادند، یعنی هر روز تقریباً 6 نفر. این آماری است كه معاون ستاد دیه كشور ارائه میدهد و اعلام میكند كه زندانیان مهریه نسبت به سال گذشته 50 درصد بیشتر شدهاند، یعنی از 2300 نفر در سال 89 به سه هزار نفر در شهریور و 3327 نفر در مهرماه سال 90 رسیده است.
عوض كردن لباس دامادی با لباس آرمدار و طوسی رنگ زندان، معامله خاطرات شیرین خواستگاری و نامزدی و ازدواج با صحنههای بالا و پایین رفتن از راهروهای دادگاه، عوض كردن انتظارهای دلچسب برای آماده شدن ماشین عروس با لحظهشماری برای سر رسیدن آدمهای خیر و به پا شدن جشن گلریزان، عوض كردن صدای شادی درون تالار با صدای بلندگوهایی كه اسامی زندانیان را میخواند... اینها میتواند بدترین بدهبستانهای زندگی هر كسی باشد.
همین حالا كه هر كدام از ما مشغول كاری هستیم 3327 نفر به خاطر ناتوانی در پرداخت مهریه در زندانها، ثانیهها و دقیقهها را میشمارند.
احتمالاً تعدادی از آنها همان كسانی هستند كه وقتی سال 89 شنیدند «در كشور 2300 زندانی مهریه وجود دارد» پوزخندی زدند و این مردان به زندان افتاده را شماتت كردند، بیخبر از این كه فقط یك سال بعد آنها هم به سرنوشتی مشابه دچار میشوند و مثل 1027 مرد دیگر راهی زندان میشوند .
در سالهای گذشته اغلب افراد مهریه را بر اساس سال تولد عروس خانم تعیین میكردند، اما این روزها مردم كمتر به این مهریهها تمایل دارند. سفر به 120 كشور دنیا، 10 هزار لیتر بنزین، شمش طلا به وزن عروس، حفظ کردن دیوان حاف1 صعود به 10 قله برتر جهان، جمعآوری 50 هزار صدف دریایی، 10 رأس آهوی وحشی و ... از جمله مهریههای عجیب و غریب ثبتشده در دفاتر اسناد رسمی هستند.
شاید اینها به عشقشان خیلی مطمئن بودهاند یا به از خودگذشتگی همسرشان یا شاید تابع این تفكر قدیمی و نادرست بودهاند كه «مهریه را چه كسی داده و چه كسی گرفته»، این 1027 نفر اما حالا حتماً مثل 2300زندانی كه از سالهای قبل در حبس ماندهاند، خوب فهمیدهاند كه به شوخی گرفتن مهریه همیشه هم ختم به خیر نمیشود و برعكس آن چیزی كه بیشتر مردم فكر میكنند، مهریه را هم میدهند و هم میگیرند.
همین حالا كه هر كدام از ما مشغول كاری هستیم 3327 نفر به خاطر ناتوانی در پرداخت مهریه در زندانها، ثانیهها و دقیقهها را میشمارند
اگر قرار باشد ماجرا را از نگاه این 3327 نفر ببینیم، آنها كسانی هستند كه بیگناه به زندان افتادهاند و جرمشان نداری است، اما اگر قرار باشد 3327 زنی كه پشت این ماجرا نشستهاند و در مقام شاكیان این مردان قرار گرفتهاند ماجرا را شرح دهند، اینها مردانی مجرمند كه با به زندان افتادن تنبیه میشوند و یاد میگیرند كه دیگر زیر بار تعهدی كه نمیتوانند ادایش كنند، نروند.
اما زندانی بودن 3327 نفر به خاطر بدهی مهریه را میتوان از زاویه سومی هم نگاه كرد. اینها مردانی هستند كه هنگام ثبت عقد ازدواج، سندی را امضا كردهاند كه نشان میدهد آنها مهریه عندالمطالبه را پذیرفتهاند و آمادهاند تا هر وقت همسرشان مهریه را طلب كرد، آن را بپردازند.
از زاویه دیگر، آنها كسانی هستند كه به عندالاستطاعه كردن مهریه هنگام امضای عقدنامه اعتقادی نداشتهاند یا مطمئن بودند اگر مرد همسایه به خاطر مهریه به زندان میافتد، آنها آنقدر خوشبختند و با همسرشان تفاهم دارند كه به سرنوشت مشابه او دچار نمیشوند ولی حالا آنها درون زندان هستند و معلوم نیست تا چه زمانی توان مالی پرداخت دیونشان را پیدا میكنند.
بیشك كسی هم قصد دفاع از آنان را ندارد چون مهریه بدهیای است كه تا مرد زنده است بر گردن اوست و اگر مردی نمیخواهد به خاطر مهریه به زندان بیفتد در بحبوحه جلسات آشنایی و خواستگاری نباید زیر بار تعهدهای بیش از توانش برود.
اما در این میان بیطرفدار ماندن مهریه عندالاستطاعه موضوعی است كه نباید فراموش شود. این نوع توافق كه در سند ازدواج ثبت میشود، به مرد فرصت میدهد تا مهریه همسرش را هر زمان كه استطاعت مالی پیدا كرد، پرداخت كند.
یعنی موضوعی كه به ظاهر به نفع مردان و به ضرر زنان است. بیشك همه مردها چنین مهریهای را میپسندند اما این كه چرا زنان از آن استقبال نمیكنند بخش مهم مسئله است.
محمد علی ساری،معاون ستاد دیه كشور اعلام كرد كه خبر دارد زوجهای جوان برای ثبت مهریه عندالاستطاعه در سند ازدواج از خود رغبت نشان نمیدهند.
البته او به علت این بیمیلی اشاره نكرد، اما ناگفته پیداست كه مهجور ماندن مهریه عندالاستطاعه و بازار داغ مهریه عندالمطالبه به خاطر بیاعتمادی زنها نسبت به مردها و آینده زندگی مشتركشان است.
زنانی كه میدانند قوانین حمایت زیادی از آنان نمیكند و شاید مهریه بتواند در زمان وقوع بحران در زندگی مشترك به كمكشان بیاید.
البته زنها نیز باور دارند كه وقتی پایههای زندگی زناشویی لرزان شود، دیگر هیچ چیز حتی گرفتن تمام و كمال مهریه هم به بازگشت خوشبختی كمكی نمیكند، اما گویی وجود مهریه و عندالمطالبه بودنش همچنان برای زنها قوت قلب میآورد.
مهجور ماندن مهریه عندالاستطاعه و بازار داغ مهریه عندالمطالبه به خاطر بیاعتمادی زنها نسبت به مردها و آینده زندگی مشتركشان است
البته افزایش روز افزون شمار زندانیان یك موضوع دیگر را هم گوشزد میكند و آن این كه تا فرهنگ ازدواج در جامعه تغییر نكند و نگرشها به زندگی مشترك عوض نشود، هیچ طرح دولتی و رسمی برای تعیین سقف مهریه و كنترل ورودی بدهكاران مهریه به زندانها به نتیجه نمیرسد؛ همان طور كه واكنش مردم به واژه عندالاستطاعه در عقدنامهها ، «بیاعتنایی» است.
در واقع اصلاً وقتی دو خانواده برای دست به دست دادن دو جوان دور هم جمع میشوند و بر سر میزان مهریه بحث میكنند باید اینگونه فكر كنند و مهمتر از همه، داماد باید باور داشته باشد كه موافقت با مهریه او را زیر بار تعهدی مالی میبرد كه هر زمان كه همسرش آن را مطالبه كند باید بیدردسر به او بپردازد و این فكر را هم از ذهنش درآورد كه همسر فداكار و مهربان او قطعاً از مهریهاش صرفنظر میكند.
اگر همه مردم یاد بگیرند كه مهریه بیشتر از آن که بتواند تضمینی برای خوشبختی، تكیهگاهی برای روزهای پرتشویش زن، وسیلهای برای شخصیت دادن به دختر و ابزاری برای تفاخر باشد، برخورد نسنجیده با آن میتواند آدمهای زیادی را به دردسر بیندازد و خانوادههای زیادی را از هم بپاشد شرایط تعیین آن با امروز فرق خواهد كرد. وجود بیش از 3 هزار زندانی مهریه در كشور هم كه خودش به اندازه كافی هشداردهنده است، پس چه بهتر آنهایی كه قصد ازدواج دارند از همین آلان هر روز با خودشان این جمله را تكرار كنند: «مهریه را همه ، همه مجبورند بدهند.»
فرآوری: نسرین صفری بخش اجتماعی تبیان
منابع:
دو مطلب ازجام جم آنلاین
هدیهای به نشانه صداقت، نوشته: فرانك فراهانیجم
لینکهای مرتبط :