تبیان، دستیار زندگی
زیباكلام: نخست وزیری یا ریاست جمهوری گشایشی در توسعه سیاسی كشور ایجاد نمی كنند
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مشكلی به نام انتخاب رییس جمهور در سال 92


زیباكلام:

نخست وزیری یا ریاست جمهوری گشایشی در توسعه سیاسی كشور ایجاد نمی كنند


زیباکلام

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به طرح تشكیل نظام پارلمانی در این كشور معتقد است در شرایط فعلی چه سیستم ریاست جمهوری و چه نخست وزیری باشد، گشایشی در دموكراسی و توسعه سیاسی ایجاد نخواهد شد.

دكتر صادق زیبا كلام در یادداشت خود در این رابطه كه در اختیار خبرنگار سایت اطلاع رسانی تبیان گذاشته، آورده است:

من فكر می كنم علت اصلی طرح موضوع ایجاد نظام پارلمانی در كشور و مساله انتخاب نخست وزیر از سوی مجلس به واسطه این است كه ما با مشكلی به نام انتخاب رییس جمهور در سال 92 مواجهیم.

اگر بخواهیم خیلی كلی به انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نگاه كنیم دو گزینه بیشتر در برابر نظام نیست.

گزینه اول عبارت است از برگزاری انتخابات صرفا با حضور نامزدهایی كه عملا هیچگونه مشكلی به وجود نمی آورند مثل سعید جلیلی، علی اكبر ولایتی، علی لاریجانی، قاسم روانبخش، ذوالنور و افرادی از این دست. این موضوع از نظر حاكمیت سناریوی بسیار مطلوبی است كه رییس جمهور آینده كشور فردی این چنین باشد كه مشكلی در نتیجه انتخاب او به عنوان رییس جمهور ایجاد نشود.

اما مشكلی كه این سناریو دارد این است كه در این صورت کمتر كسی در این انتخابات شركت خواهد كرد و چنین انتخاباتی كه نامزدهای اصلی اش چنین چهره هایی از جناح راست باشند، حدود 20 تا 30 درصد شركت كننده خواهد داشت. بنابراین این گزینه با مشكل عدم استقبال مردم روبرو می شود.

ایجاد نظام پارلمانی در كشور ما در شرایط فعلی از جهت توسعه سیاسی و دموكراسی خیلی تفاوتی ایجاد نمی كند چرا كه اصل مساله كه انتخابات مجلس شورای اسلامی است توسط شورای نگهبان كنترل می شود بنابراین تفاوت چندانی ایجاد نمی شود كه سیستم نخست وزیری باشد یا ریاست جمهوری بلكه به اعتقاد من با توجه به شرایط بعد از انتخابات سال 88، هیچكدام گشایشی در دموكراسی و توسعه سیاسی ایجاد نمی كنند

گزینه دوم كه برای انتخابات سال 92 در برابر حاكمیت خواهد بود این است كه نامزدهای دیگری از جمله نامزدهای اصلاح طلبان مثل محمدرضا عارف و یا شخصیت های مستقل تر مثل محمد باقر قالیباف هم در این انتخابات شركت كنند. در این صورت چه عارف و چه قالیباف عملا در برابر نامزد اصلی جناح راست قرار می گیرند و انتخابات دو قطبی و پرشور خواهد بود. حتی اگر قالیباف به عنوان كاندیدای مستقل وارد شود و در این اتخابات كاندیدای اصلاح طلبی نباشد انتخابات ریاست جمهوری سال 92 بالنسبه پر شور خواهد بود و قرار گرفتن او در برابر سعید جلیلی، علی لاریجانی و یا علی اكبر ولایتی باعث می شود میزان مشاركت بالا برود و حتی به 60 تا 70 درصد برسد. اما در مورد این سناریو مشكلات بعد از انتخابات بروز خواهد كرد به این معنی كه اگر در این انتخابات قالیباف به عنوان رییس جمهور انتخاب شود شاید قدری با مجلس مشكل پیدا كند و مشكلات بعدی به وجود بیاید.

زیبا کلام

بنابراین راه حلی كه باقی می ماند این است كه اساسا انتخابات و پست ریاست جمهوری حذف شود و به نخست وزیری تبدیل شود كه توسط مجلس انتخاب می شود.

با توجه به تركیب مجلس هفتم و هشتم به نظر می رسد تركیب مجلس نهم نیز كه انتخابات آن اسفند ماه برگزار می شود كاملا مطیع خواهد بود بنابراین نخست وزیری كه این مجلس انتخاب می كند كاملا گوش به فرمان خواهد بود و مشكلی ایجاد نخواهد كرد. لذا این گزینه ای است كه مشكلاتی را در بر نخواهد داشت.

من فكر می كنم ایجاد نظام پارلمانی در كشور ما در شرایط فعلی از جهت توسعه سیاسی و دموكراسی خیلی تفاوتی ایجاد نمی كند چرا كه اصل مساله كه انتخابات مجلس شورای اسلامی است توسط شورای نگهبان كنترل می شود بنابراین تفاوت چندانی ایجاد نمی شود كه سیستم نخست وزیری باشد یا ریاست جمهوری بلكه به اعتقاد من با توجه به شرایط بعد از انتخابات سال 88، هیچكدام گشایشی در دموكراسی و توسعه سیاسی ایجاد نمی كنند.

از نظر امكان عملی شدن این مساله نیز به نظر می رسد رفراندومی در این باره برگزار می شود، عده ای شركت می كنند و نهایتا تشكیل چنین نظامی تایید می شود و مشكل خاصی در این باره وجود نخواهد داشت.

سارا کیان

بخش سیاست تبیان