تبیان، دستیار زندگی
در هفته اخیر مجلس شورای اسلامی طرح تازه ای را اعلام وصول کرد که نام آن با عنوان اداره صدا و سیما توسط خود صدا و سیما اعلام گردید؛ این طرح موفق شد نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی را جهت یک فوریت به دست آورد؛ ابعاد مختلفی را می توان در گستره مربوط به این طر
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : رضا زهروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نقدی بر طرح اداره صداوسیما

(بررسی و نقد طرح تازه، قانون اداره صدا و سیما)


در هفته گذشته مجلس شورای اسلامی طرح تازه ای را اعلام وصول کرد که نام آن با عنوان اداره صدا و سیما توسط خود صدا و سیما اعلام گردید؛ این طرح موفق شد نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی را جهت یک فوریت به دست آورد؛ ابعاد مختلفی را می توان در گستره مربوط به این طرح مورد بررسی و نقد قرار داد و در این مقاله می کوشیم برخی از این ابعاد را از منظر حقوقی طرح نمائیم:


کیفری-زندان

سابقه و قوانین مربوط به صدا و سیما گوناگونند و قوانین متعددی را در خصوص صدا و سیما می توان ملاحظه نمود:

1- قانون اساسی اصول 175 قانون اساسی

2- قانون اداره صدا و سیما مصوب 8/10/59 مجلس شورای اسلامی

3- قانون خط مشی کلی و اصول برنامه ای سازمان صدا و سیما مورخ 17/4/61 مجلس شورای اسلامی

4- قانون اساسنامه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب 27/7/1362 مجلس شورای اسلامی

5- حکم تاریخی مورخ 4/2/68 حضرت امام خمینی

6- مصوبه نحوه اجرای اصل 175 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

در بخش نظارت مصوب 11/7/70 مجمع تشخیص مصلحت نظام

مقررات کیفری رسانه کجاست؟

سوالی که می توان در این خصوص مطرح نمود این است که صرفنظر از بسیاری از نکات و نقدها و نقائص احتمالی و قطعی طراح ارایه شده، این نکته که چرا در این طرح در خصوص مقررات کیفری رسانه ای با این اهمیت هنوز مقررات کیفری مستقل و متمایز از سایر بخش ها و نهادها گذاشته نشده است؟ بسیار حائز اهمیت است.

پاسخهای متعددی را می توان به سوال فوق ارایه داد:

پاسخ اول: اشکالات و تخلفات صدا و سیما کیفری نیست.

بر طبق قانون مجازات اسلامی کنونی قانون گذار زنانی را که در معابر عمومی حجاب شرعی را رعایت نکنند مستحق مجازات حبس هرچند کوتاه مدت تلقی نموده است زیرا آن را سبب ترویج فرهنگ نامناسب و بدحجابی می داند .

اولین پاسخی که در خصوص سوال طرح شده ممکن است داده شود این است که صدا و سیما هرچند ممکن است تخلفاتی را مرتکب شود که نادرست است، اما این تخلفات به حدّی نیست که نیازمند، پی گیری کیفری و مقررات مربوط به آن باشد.

نقد پاسخ ارایه شده:

به نظر می رسد این پاسخ ابداً قانع کننده نیست؛ چطور می توان گفت که یک تخلف عمدی در سطحی همچون سطح صدا و سیما اتفاق بیفتد و جرم تلقی نشود؟!

به عنوان مثال بر طبق قانون مجازات اسلامی کنونی قانون گذار زنانی را که در معابر عمومی حجاب شرعی را رعایت نکنند مستحق مجازات حبس هرچند کوتاه مدت تلقی نموده است زیرا آن را سبب ترویج فرهنگ نامناسب و بدحجابی می داند حال در همین مثال چنانچه این ترویج بدحجابی و بی حیایی توسط صدا و سیما صورت گیرد آیا آثار سوء آن دهها بلکه صدها مرتبه بالاتر و بدتر از بدحجابی یک زن در یک خیابان که تعداد محدودی و زمان محدودی را مرتکب جرم شده نمی باشد؟!!

مثال دیگری که می تواند بیانگر شدت و خسارت بیشتر جرایم ارتکابی توسط صدا و سیما باشد این است که فرض کنید صدا و سیما با پخش برنامه ای که میلیاردها هزینه های بیت المال را در راستای تولید خود به آن اختصاص داده است به فرهنگ دینی و اخلاقی جامعه اسلامی آسیب وارد سازد، آیا نباید با این گونه برنامه های نامناسب و ضداخلاقی برخورد کیفری صورت گیرد؟

چطور می توان گفت که یک تخلف عمدی در سطحی همچون سطح صدا و سیما اتفاق بیفتد و جرم تلقی نشود؟!

 مازوفیسم صدا و سیما

بعلاوه به نظر می رسد ماهیت رسانه ای همچون صدا و سیما با سایر نهادهای دولتی متفاوت است و این تفاوت سبب می شود که فصل جداگانه ای برای جرایم مربوط به صدا و سیما اختصاص یابد؛ همانطور که در خصوص رسانه های مکتوب و مطبوعات قوانین خاص که دارای ابعاد کیفری نیز می باشند توسط قانون گذار طرح و تصویب شده است و در واقع چطور می شود این وضعیت را توجیه کرد که رسانه های مکتوب که دارای مخاطبان بسیار بسیار محدودتری هستند و حوزه پخش آنها و تیراژ انتشار آنها کمتر از صدا و سیماست دارای قوانین محکم تر و دارای ضمانت اجرای کیفری باشند اما صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که به تعبیر حضرت امام (ره) دارای آثاری متعدد همچون دانشگاهی بزرگ و در سطح کشور می باشد فاقد این ابعاد قانونی باشد و خلاء ضمانت کیفری آن به چشم آید؟

ادامه دارد....

رضا زهروی/مدرس حوزه و دانشگاه

بخش حقوق تبیان


منابع و مأخذ :

قانون مجازات اسلامی

قانون مطبوعات

قانون اداره صدا و سیما 1359

قانون خط مشی کلی و اصول برنامه های صدا و سیما 61

قانون اساسنامه صدا و سیما 1362

طرحهای مطرح شده در مورد صدا و سیما