در محضر بزرگان

اساتید شهید ثانی

شهید ثانی از محضر بزرگان علم و ادب بهره های فراوان جسته است که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

الف - جبع :

1- پدرش : نورالدین علی ، معروف به ((ابن الحجة )) (م 925 ه ‍ ق ) درباره كتابها و درسهائی كه شهید ثانی نزد پدرش قرائت كرد و آنها را فراگرفت.

ب - میس :

2- علی بن عبدالعالی میسی كركی (م 938 ه )

ج - كرك نوح :

3- سید حسن بن سید جعفر.

د- دمشق :

4- شمس الدین محمد بن مكی حكیم و فیلسوف.

5 - احمد بن جابر.

6- شمس الدین طولون حنفی دمشقی .

ه ‍ - مصر:

شهید ثانی در مصر، در حلقات گوناگونی - كه در مساجد و مدارس تشكیل می گردید - شركت می كرد، و درس اساتید بزرگی را در فقه و حدیث و تفسیر درك نمود. ابن العودی از شانزده استادی كه (گویا شهید ثانی در مصر) نزد آنها تلمذ كرد نام می برد و می نویسد كه شهید ثانی گفته بود: استادان (مصری من ) بدین شرح است :

7- شیخ شهاب الدین احمد رملی شافعی ، كه ((منهاج نووی )) در فقه ، و بخش مهم كتاب ((مختصرالاصول )) ابن حاجب ، و ((شرح عضدی )) - همراه با مطالعه حواشی ((سعدیه )) و ((شریفیه )) - را بر او قرائت نمودم ؛ و كتابهای زیادی در فنون و علوم عربی و عقلی و جز آنها را از او سماع كردم كه از جمله آنها ((شرح التلخیص )) از ملا سعدالدین تفتازانی ، و ((شرح تصریف عزی ؟)) و ((شرح كتاب امام الحرمین ، جوینی )) در اصول فقه - كه از نوشته های خود استاد بوده است - و ((شرح جمع الجوامع )) ((محلی )) در اصول فقه ، و ((توضیح )) ابن هشام در نحو، و غیرذلك بوده است كه ذكر آنها به طول می انجامد. این استاد در سال 943 ه ‍ ق ، برای من اجازه عامی صادر كرد كه بر اساس آن ، مجاز بودم روایاتی را - كه نقل آنها برای او روا بود - روایت كنم.

8- ملاحسین جرجانی كه پاره ای از كتاب ((شرح تجرید)) ملا علی قوشجی را همراه ((حاشیه ملا جلال دوانی ))، و ((شرح اشكال التاءسیس ))قاضی زاده رومی در هندسه و ((شرح چغمینی )) در هیئت را بر او خواندم.

9- ملامحمد استرابادی ، كه قسمتی از ((مطول )) را همراه با ((حاشیه سید شریف جرجانی )) و ((شرح كافیه )) در نحو را بر او قرائت كردم.

10- ملا محمد علی گیلانی ، كه پاره ای از علم معانی را در محضر او سماع نمودم.

11- شیخ شهاب الدین ابن النجار حنبلی ، كه تمام كتاب ((شرح شافیه )) جاربردی و نیز تمام كتاب ((شرح الخزرجیة )) در عروض و قافیه ، از شیخ زكریا انصاری را بر او قرائت كردم ؛ و نیز كتاب های فراوانی در فنون مختلف و حدیث ، از جمله : ((صحیحح بخاری )) و ((صحیح مسلم )) را در محضر او سماع نمودم . این استاد درباره آنچه كه در محضر او سماع و یا قرائت كردم ، و نیز روایاتی كه خود درباره آنها اجازه داشت در همان سال 943 ه ‍ ق ، به من اجازه روایت داده بود.

12- شیخ ابوالحسن بكری ، (نویسنده كتاب ((الانوار فی مولدالنبی المختار)) كه در مجلسی در كتاب ((بحارالانوار)) از این كتاب مطالبی را آورده است ، و شهید ثانی می گوید: من قسمتی از كتب فقه و تفسیر پاره ای از شرح وی بر ((منهاج )) را از محضر او سماع نمودم.

13- شیخ زین الدین ، جرمی مالكی ، كه ((الفیه )) ابن مالك را بر او خواندم.

14- استاد محقق ، ناصرالدین لقانی - یا - ملقانی مالكی ، پژوهشگر زمان و دانشمند برجسته مصر - و من در این سرزمین به استادی ، فاضل تر از او برنخوردم كه در علوم عقلی و عربی ، چیره دست تر از او باشد - نزد این استاد، ((تفسیر بیضاوی )) و فنون دیگر را سماع نمودم.

15- شیخ ناصرالدین طبلاوی شافعی ، كه قرآن كریم را - طبق قرائت ابن عمرو، و نیز رساله ای در قرائت را - كه خود تاءلیف كرده بود - بر او خواندم.

16- شیخ شمس الدین محمد بن ابی نحاس ، كه در قرائت ، كتاب ((الشاطبیه ))، و قرآن كریم - طبق قرائت قراء سبعه - را بر او خواندم ، و بار دوم به خواندن قرائت قراء عشره نزد او آغاز كردم كه نتوانستم آنرا به پایان رسانم .

ابن العودی می گوید: شهید ثانی غالبا این استاد را از نظر صلاح و تقوی و حسن اخلاق و تواضع می ستود و فضلاء مصر - برای فراگرفتن فنون مختلف علوم قرآنی - بدو مراجعه می كردند و از محضر او مستفیض می گشتند، چون این استاد در علوم قرآنی به عنوان دانشمندی برجسته و سرشناس به شمار می رفت ، حتی مردم - آنگاه كه خود سرگرم كار بود و چكش (مسگری ) را از دستش زمین نمی گذاشت - مطالب علوم قرآنی را بر وی قرائت می كردند. فقط آنگاه دست از كار و صنعت می نهاد كه یكی از فضلاء بزرگ بر او وارد می شد، و برای او فرش می گستراند و خود بر روی حصیر می نشست.

17- استاد فاضل كامل ، عبدالحمید سنهوری ، كه فنون سودمندی را بر او خواندم ، او نیز اجازه عام برای من صادر كرده بود. ابن العودی می گفت : شهید ثانی (قدس سره )، این استاد را - به خاطر آنكه جامع فضیلت علم و كرم بوده است - بسیار می ستود.

18- شیخ شمس الدین محمد بن عبدالقادر فرضی شافعی ، كه كتابهای زیاد در حساب ، و ((المرشد)) در حساب هند، و ((الیاسمینیه )) و شرح آن در علم جبر و مقابله را بر او خوانده ، و در محضر او ((شرح الوسیلة )) را سماع نموده ، و اجازه عام از او دریافت كردم.

سپس شهید ثانی می گفت : در مصر از محضر استادان زیادی ، علوم را فرا گرفتم كه ذكر تفضیلی آنها، مطلب را به نحو ناخوش آیندی طولانی می سازد، و اجمالا پاره ای از آنها عبارت بوده اند از:

19- شیخ عمیره.

20- شیخ شهاب الدین بن عبدالحق.

21- شیخ شهاب الدین بلقینی.

22- شیخ شمس الدین دیر وطی و اساتید دیگر.

و- بیت المقدس :

23- شیخ شمس الدین ابی اللطیف مقدسی ، كه شهید ثانی بخشهائی از ((صحیح بخاری ))، و ((صحیح )) مسلم را بر وی قرائت كرد، و از او اجازه روایت دریافت نمود.

ز- قسطنطنیه :

24- سید عبدالرحیم عباسی ، نویسنده كتاب ((معاهدالتنصیص )).

تهیه و تنظیم: فریادرس گروه حوزه علمیه