مصاحبه با دکتر بهمن مهری
کسی که مطابق دین و اصول اعتقادی خود عمل کند و صداقت داشته باشد ، در کار خود نخبه است.
تبیان: لطفاً شرح حال مختصری از زندگی تان را برای بینندگان سایت اینترنتی تبیان بیان بفرمائید؟
متولد سال 1314 ( ه . ش ) در اصفهان هستم. تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در رشت گذراندم. در سال 1337 یا 1338 وارد دانشکده علوم دانشگاه تهران شدم و مدرک خود را در رشته ریاضی گرفتم و همزمان مدرک تعلیم و تربیت را از دانشسرای عالی دریافت کردم. سپس مدتی به تدریس در دبیرستان های تهران پرداختم و بعد به دانشگاه مینه سوتا در آمریکا رفتم و بعد از اخذ مدرک فوق لیسانس ، دوره دکترا را در رشته ی ریاضی در دانشگاه ویسکانسین گذراندم. بعد از آن چند سالی در دانشگاه نیویورک تدریس کردم. سپس به ایران بازگشتم و تاکنون ، مدت 36 سال است که در دانشگاه صنعتی شریف تدریس می کنم.
تبیان: لطفاً در مورد نقش ریاضیات در فیزیک و بالعکس توضیحاتی بفرمائید.
سخنی ازگالیله هست بدین مضمون: که خدا طبیعت را آفریده است ، پس انسان بایدآن را دوست بدارد. ما اگر هم بخواهیم طبیعت را دوست بداریم باید زبان آن را بیاموزیم و زبان طبیعت چیزی جز ریاضی و فیزیک نیست . یعنی تمام مسائل فیزیک از طبیعت است و کسی که بتواند این مسائل را خوب حل کند، ریاضی دان است. در حقیقت ریاضی و فیزیک با هم آمیخته اند. کسی نمی تواند بگوید من ریاضی دان خوبی هستم ولی از فیزیک چیزی نمی دانم و یا برعکس.
من دو مکتب برای ریاضی قائلم. یکی مکتب آلمان که می گوید: ریاضی چیزی جز فیزیک نیست. یعنی فیزیک ریاضی را به وجود آورده است ، و دیگر مکتب فرانسه که می گوید: ریاضی به خودی خود زیباست چه در فیزیک کاربرد داشته باشد ، چه نداشته باشد.
تبیان: به نظر شما محققین و دانشگاهیان چه نقشی می توانند در گسترش علوم ، به خصوص ریاضی ، داشته باشند؟
اصولاً تحقیق برای بهبود وضع اجتماع صورت می گیرد. گاهی مسائلی در اجتماع یا طبیعت وجود دارد که حل آن دشوار است و محقق با تحقیق و پژوهش به حل آن دست می یابد. محقق خوب کسی است که برای اجتماع خود مفید باشد. اگر تحقیقات ما ، در زمینه های مختلف، دقیق و علمی انجام شود ، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. در زمینه ریاضیات هم اگر خواهان پیشرفت هستیم باید آن را از نظر کاربردی ، تجزیه و تحلیل کنیم.
تبیان: راهکار شما برای کاهش فاصله ی علمی با کشورهای پیشرفته چیست؟
ما درگذشته در سطح علمی بالایی قرار داشتیم . اما از آن زمان که مقام معلم پائین آورده شد ، از نظرعلمی تنزّل کردیم. در واقع دلیل بالا بودن سطح علمی کشورهای پیشرفته ، توجه بسیار آنها به امر آموزش و پرورش است. در بعضی از این کشورها ، معلم شدن سخت تر از دکتر و مهندس شدن است. زیرا آنها به خوبی واقفند که تربیت افراد شایسته و کارآمد ، به دست یک معلم خوب صورت می پذیرد. بسیار جای تأسف است که آموزش و پرورش در ایران یک دانش آموز را بعد از دوازده سال همراهی ، به یک باره و موقع ورود به دانشگاه ، زمانی که باید او را در زمینه پرورش استعداد و انتخاب رشته راهنمایی کند ، تنها می گذارد و این امر خطیر را سازمان سنجش و کلاس های کنکور به عهده می گیرند. ما چیزی از کشورهای پیشرفته کم نداریم ، فقط باید روش خود را اصلاح کنیم. باید مسئله کنکور حل شود و آموزش و پرورش در این زمینه ، حرف اوّل را بزند. ما باید به این باور برسیم که اگر مقام معلم بالا برده شود خیلی از مسائل حل می شود.
تبیان: آینده کشور را از نظر علمی چگونه ارزیابی می کنید؟
ما استعدادهای بسیار خوبی در کشور داریم . من در کشورهای زیادی تدریس کرده ام ولی هیچ کدام به اندازه ما، دانشجویان مُستعد و خلاق ندارند. ما باید قدرِاین استعدادها را بدانیم و به خوبی آنها را پرورش دهیم . دراین صورت است که می توانیم درآینده از نظر سطح علمی بسیار برجسته باشیم.
تبیان: شما یکی از نخبگان کشور شناخته شده اید ؛ لطفاً تعریف خود را از این موضوع و از نخبه بیان بفرمائید.
مَثلی هست که می گوید :از علی آموز اخلاص عمل . من همیشه سعی کرده ام در زندگی ، از معلم بزرگی مانند حضرت علی ( ع ) پیروی کنم. من خودم را نخبه نمی دانم و انتظار تشویق ندارم. این که بسیاری از دانشجویانم افراد برجسته ای شده و برای ملّت خود مفیدند ، بسیار خرسندم. فقط آرزویم این است که روزی مقام معلم به جایی که باید ، برسد. درمورد نخبه هم باید بگویم که اگرکسی مطابق دین و اصول اعتقادی خود ، کارش را پیش ببرد و صداقت داشته باشد ؛ صد درصد پیشرفت می کند و فرد برجسته ای می شود.
تبیان: نظرتان راجع به کاری که سایت تبیان در معرفی نخبگان انجام داده است ، چیست؟
کار بسیار جالب و خوبی است. امیدوارم که موفق باشید.
