تبیان، دستیار زندگی
همه ما آیات پایانی سوره قلم را بارها شنیده ایم، خیلی از ما قاب عکسی از این آیات را بر در و دیوار خانه زده ایم و بعضی از ما این آیه را بر کاغذی نوشته و درون رقبه ای (کیسه چرمی حاوی دعا) بر گردن خود انداخته ایم تا از چشم زخم در امان باشیم. اما واقعا این آیه
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تا به حال کسی را چشم زده اید ؟


همه ما آیات پایانی سوره قلم را بارها شنیده ایم، خیلی از ما قاب عکسی از این آیات را بر در و دیوار خانه زده ایم و بعضی از ما این آیه را بر کاغذی نوشته و درون رقبه ای (کیسه چرمی حاوی دعا) بر گردن خود انداخته ایم تا از چشم زخم در امان باشیم. اما واقعا این آیه اشاره به چشم زخم یا به قولی چشم زدن دارد؟


چشم زخم

وَ إِن یَكَادُ الَّذِینَ كَفَرُوا لَیُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ  وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِینَ؛  

نزدیك است كه كافران هنگامی كه آیات قران را می شنوند تو را با چشمان خود هلاک کنند و می گویند او دیوانه است در حالی که قران جز مایه بیداری برای جهانیان نیست.

همه ما آیات پایانی سوره قلم را بارها شنیده ایم، خیلی از ما قاب عکسی از این آیات را بر در و دیوار خانه زده ایم و بعضی از ما این آیه را بر کاغذی نوشته و درون رقبه ای (کیسه چرمی حاوی دعا) بر گردن خود انداخته ایم تا از چشم زخم در امان باشیم. اما واقعا این آیه اشاره به چشم زخم یا به قولی چشم زدن دارد؟

 مفسران سه تفسیر برای جمله" تورا با چشمان خود هلاک می کنند" آورده اند:

1- بعضی منظور از این جمله را نگاه غضب آلود مشرکان به پیامبر دانسته اند.

2- بعضی ها منظور از این جمله را این دانسته اند که دشمنان با استفاده از نیروی مرموزی که در بعضی چشمهاست سعی دارند تا به پیامبر آسیب بزنند. مثال این نیروی مرموز را حداقل در فیلمها زیاد دیده ایم که طرف مثلا با نگاهش قاشق خم می کند یا...

قبول تأثیر چشم زخم به معنای پناه بردن به كارهای خرافی و اعمال عوامانه نیست. اسلام برای پیش گیری از تأثیر سوء چشم زخم، استعاذه و یاد خدا را مطرح كرده، همچنین صدقه دادن نیز توصیه شده است

3- و عده ای دیگر منظور از این جمله را همان مفهوم عامه چشم زدن تعبیر کرده اند. این افراد بر این اعتقادند که این دو آیه اشاره به تضاد بین حرفهای کافران را نشان میدهد به طوری که از یکسو از شنیدن آیات قران چنان شگفت زده می شوند که از تعجب نزدیک است پیامبر را چشم بزنند اما از طرف دیگر حرفهایش را تکذیب کرده و او را دیوانه می نامند.

به هر حال هر برداشتی که از این آیه بکنیم باید بپذیریم که اکثر مردم برای در امان ماندن از چشم زخم دیگران اعتقاد زیادی به این آیه دارند و بدین منظور یا این آیه را قاب کرده و به در و دیوار خانه می زنند یا آنرا در رقبه گذاشته به گردن می اندازند. نمیدانم شما هم اعتقاد به چشم زدن یا چشم شور دارید یا نه؟

دعای چشم زخم
چشم زخم خرافات نیست!

اما این نکته را توجه داشته باشید که قبول تأثیر چشم زخم به معنای پناه بردن به كارهای خرافی و اعمال عوامانه نیست. اسلام برای پیش گیری از تأثیر سوء چشم زخم، استعاذه و یاد خدا را مطرح كرده، همچنین صدقه دادن نیز توصیه شده است. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: هرگاه بخواهید با هیئتی آراسته و چشم گیر از خانه بیرون روید، معوذتین (سوره های فلق و ناس) بخوانید تا چشمی در شما اثر نكند.[1] و در روایت دیگری از حضرت می فرماید: هر گاه از چشم زخم ترسیدی بگو: ما شاءالله لاقوه الا بالله العلی العظیم. [2]

امام جعفر صادق (علیه السلام) می فرمایند: اگر كسی از چشم زخم كسی می ترسد سه مرتبه بگوید: ماشاءالله لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم و سوره فلق و ناس را بخواند، تا چشم بد در او اثر نكند. هم چنین گفته شده كه آیه و ان یكاد را بنویسید و با خود همراه داشته باشید.

در حدیثی دیگر آمده است كه رسول اكرم(صلی الله علیه وآله) برای امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) به منظور پیش گیری از چشم زخم دعایی خواندند كه مضمونش چنین بود: "اعیذكما بكلمات الله التامه و اسماءالله الحسنی كلها عامه من شر السامه و الهامه و من شر كل عین لامه و من شر حاسد اذا حسد"یعنی:" شما را به تمام كلمات و اسمای حسنای خداوند از شر مرگ و حیوانات موذی و هر چشم بد و حسود آن گاه كه حسد ورزد، می سپارم". سپس پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود: این چنین حضرت ابراهیم برای دو فرزندش اسحاق و اسماعیل تعویذ كرد.[3 و 4] در جای دیگر هم از پیامبر نقل شده که : اگر چیزی می توانست بر قضا و قدر پیشی بگیرد چشم زدن بود.

دانشمندان امروز بر این باورند كه در برخی از افراد، روح و توان منحصر به فردی است كه می تواند اشیا را نه تنها جا به جا كند بلكه مانند اشعه لیزر آن را منفجر و متلاشی نماید. این انرژی گاه از راه چشم، ساطع می شود

علاوه بر منابع دینی بررسی های علمی نیز اثبات كرده است كه آدمی دارای نیروی شگفتی است كه می تواند آثار مثبت و یا منفی به جای گذارد.

تأثیر چشم

دانشمندان امروز بر این باورند كه در برخی از افراد، روح و توان منحصر به فردی است كه می تواند اشیا را نه تنها جا به جا كند بلكه مانند اشعه لیزر آن را منفجر و متلاشی نماید. این انرژی گاه از راه چشم، ساطع می شود.

چگونه دیگران را چشم نزنیم؟

شاید یکی از ما این اعتراف را بکند که در من حالتی است وقتی از کسی تعریف می کنم سریعا چشم می خورد و آزار می بیند.

اولا باید گفت که از کجا یقین دارید که این آسیب ها به خاطر چشم شما بوده است ؟ شاید علت و دلیل دیگری داشته باشد ولی هم زمان با نگاه شما این اتفاق افتاده باشد و شما بیش از حد به این مسأله حساس شده اید. در هر صورت از آنجایی که این اتفاقات به اختیار شما نیست از نظر اسلام هیچ گناه و مسؤلیتی در قبال آنها متوجه شما نیست.

با جستجویی در متون روایی به احادیثی برخورد کردیم که بیان می کند چگونه می توان از این حالات خلاصی پیدا کرد و برای عدم آسیب دیگران کاری نمود.

به نمونه ای از این گونه احادیث توجه کنید:

در هنگامی که خصوصیت و ویژگی برادر مومنت ترا به اعجاب وا داشت، تکبیر (الله اکبر) بگو و ذکر خدای را بجا آور[5]، الحمدلله و قل هو الله احد و معوذتین و آیه الکرسی را بخوان. در این مواقع از عباراتی همانند «ماشاء الله» و «تبارک الله» یا «اللَّهُ اللَّهُ ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» استفاد کنید.[6]

پی نوشت ها :

1- بحارالانوار ، ج92، ص1330 .

2- بحارالانوار ، ج60، ص026 .

3- بحارالانوار، ج60، ص60

4- برگرفته از شور چشمی با اندکی تصرف

5- طب، [طب الأئمة علیهم السلام‏] مُحَمَّدُ بْنُ سُلَیْمَانَ بْنَ مِهْرَانَ عَنْ زِیَادِ بْنِ هَارُونَ الْعَبْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَجَلِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَعْجَبَهُ شَیْ‏ءٌ مِنْ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ فَلْیُكَبِّرْ عَلَیْهِ فَإِنَّ الْعَیْنَ حَقٌّ مُحَمَّدُ بْنُ مَیْمُونٍ الْمَكِّیُّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَوْ نَبَشَ لَكُمْ مِنَ الْقُبُورِ لَرَأَیْتُمْ أَنَّ أَكْثَرَ مَوْتَاكُمْ بِالْعَیْنِ لِأَنَّ الْعَیْنَ حَقٌّ إِلَّا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ الْعَیْنُ حَقٌّ فَمَنْ أَعْجَبَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْ‏ءٌ فَلْیَذْكُرِ اللَّهَ فِی ذَلِكَ فَإِنَّهُ إِذَا ذَكَرَ اللَّهَ لَمْ یَضُرِّهُ. بحارالأنوار ج : 92 ص : 127

6-[مكارم الأخلاق‏] لِلْعَیْنِ مَعْمَرُ بْنُ خَلَّادٍ قَالَ كُنْتُ مَعَ الرِّضَا ع بِخُرَاسَانَ عَلَى نَفَقَاتِهِ فَأَمَرَنِی أَنْ أَتَّخِذَ لَهُ غَالِیَةً فَلَمَّا اتَّخَذْتُهَا فَأَعْجَبَ بِهَا فَنَظَرَ إِلَیْهَا فَقَالَ لِی یَا مَعْمَرُ إِنَّ الْعَیْنَ حَقٌّ فَاكْتُبْ فِی رُقْعَةٍ الْحَمْدَ لِلَّهِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ آیَةَ الْكُرْسِیِّ وَ اجْعَلْهَا فِی غِلَافِ الْقَارُورَةِ وَ مِثْلُهُ وَ رُوِیَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ الْعَیْنُ حَقٌّ وَ لَیْسَ تَأْمَنُهَا مِنْكَ عَلَى نَفْسِكَ وَ لَا مِنْكَ عَلَى غَیْرِكَ فَإِذَا خِفْتَ شَیْئاً مِنْ ذَلِكَ فَقُلْ ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ثَلَاثاً وَ قَالَ إِذَا تَهَیَّأَ أَحَدُكُمْ تَهْیِئَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَقْرَأْ حِینَ یَخْرُجُ مِنْ مَنْزِلِهِ الْمُعَوِّذَتَیْنِ فَإِنَّهُ لَا یَضُرُّهُ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ عَنْهُ ع قَالَ مَنْ أَعْجَبَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْ‏ءٌ فَلْیُبَارِكْ عَلَیْهِ فَإِنَّ الْعَیْنَ حَقٌّ . بحارالأنوار ج : 92 ص : 128. الْجَوَامِعُ لِلطَّبْرِسِیِّ، عَنِ النَّبِیِّ ص مَنْ رَأَى شَیْئاً یُعْجِبُهُ فَقَالَ اللَّهُ اللَّهُ ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ لَمْ یَضُرَّهُ شَیْ‏ءٌ بحارالأنوار ج : 92 ص : 133

فرآوری : زهرا اجلال

بخش قرآن تبیان


منبع :

وبلاگ لحظه

سایت پرسمان قرآنی