چرا سرگیجه می‌گیرید؟
احساسی که فرد تصور می کند دنیای خارج به دور او می چرخد یا فرد در آن محیط می چرخد را سرگیجه می گویند. سرگیجه به نوبه خود بیماری نیست، بلکه یک علامت است که ممکن است دلایل و عوامل مختلفی داشته باشد.
برخی افراد هنگامی که از بالای ساختمانی بلند به پایین نگاه می کنند، یا سوار چرخ و فلک می شوند، سرگیجه پیدا می کنند. حتی فضانوردان نیز ممکن است در هنگام فضاپیمایی دچار سرگیجه شوند.
احساسی که فرد تصور می کند دنیای خارج به دور او می چرخد یا فرد در آن محیط می چرخد را سرگیجه می گویند.
سرگیجه به نوبه خود بیماری نیست، بلکه یک علامت است که ممکن است دلایل و عوامل مختلفی داشته باشد.
اگر احساس کنید که خودتان میچرخید، سرگیجه داخلی دارید، ولی اگر احساس کنید که محیط اطراف تان میچرخد، دچار سرگیجه بیرونی هستید.
عوامل ایجاد سرگیجه
* سرگیجه وضعیتی تشنجی خوش خیم: این بیماری به خاطر ایجاد کریستال های کربنات کلسیم شناور در گوش درونی حادث می شود.
افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند، احساس سرگیجه همراه با حالت تهوع، تعریق و رنگ پریدگی دارند. این مشکل، به طور ناگهانی ایجاد شده و در کمتر از 30 ثانیه از بین می رود. این بیماری ممکن است به خاطر ایجاد یک تغییر ناگهانی در وضعیت بدن مثل غلت خوردن روی زمین یا بیرون آمدن ناگهانی از رختخواب به وجود آید.
* سندرم منیر (Meniere): علائم این بیماری شامل ضعیف شدن یا از بین رفتن حس شنوایی، صدای زنگ در گوش و سرگیجه های گاه و بیگاه می باشد. این مشکل گاهی با حالت تهوع و استفراغ نیز همراه است. شنوایی به تدریج برمی گردد و سرگیجه نیز کم کم از بین می رود.
* تومور عصبی ناحیه شنوایی : علائم این تومور شامل زنگ زدن گوش و کاهش شنوایی است.
* کاهش جریان خون در مغز: خونریزی قسمت پشت مغز (خونریزی مخچه) با سرگیجه، سردرد، ناتوانی در راه رفتن و بینایی همراه است.
* تومور موجود در سر و آسیب بینی که معمولا خودبخود برطرف میشود، نیز با سرگیجه همراه هستند.
* نامنظم بودن ضربان قلب
* تصلب شریان ها
* سردردهای میگرنی
* بیماری MS
* صرع : نوع دیگری از سرگیجه از هوش رفتن می‌باشد. این مورد می‌تواند از تظاهرات بیماری صرع باشد که در آن فرد برای چند لحظه هوشیاری خود را از دست می‌دهد.
* مسائل روحی و روانی : احساس سبکی و خلاء در سر که می‌تواند به صورت سنگینی در سر هم خود را نشان دهد؛ مثلا به علت از دست دادن عزیزان.
* خیلی از داروهای تجویزی و غیرتجویزی هم می توانند منجر به ایجاد سرگیجه شوند. در برخی افراد داروهای سرماخوردگی و آنفلوانزا، مسکن ها، داروهای فشارخون، دیابت، بیماری تیروئید، افسردگی و اضطراب باعث ایجاد سرگیجه می شوند.
درمان پزشکی سرگیجه
کاهش مصرف داروهای دیورتیک (ادرارآور) که میزان آب بدن را کاهش می دهند، به بیماران توصیه می شود.
در مورد سرگیجه‌ای که علت آن مسائل روانی است، درمان‌های روان پزشکی موثرند.
برای تسکین درد از آرام‌بخش ها نیز می‌توان استفاده کرد.
عمل جراحی آخرین راه درمان است.
9 درمان خانگی سرگیجه
1- به گوش‌تان استراحت دهید.
گوش داخلی به کمک پاها و چشم ها، تعادل بدن را حفظ می کند. موقع بروز سرگیجه، روی صندلی بنشینید و دسته های آن را بگیرید و چند دقیقه به چیزی خیره شوید. این کار می تواند سرگیجه را تسکین دهد، چون مغز از دریافت پیام های خطایی که از گوش درونی می رسد، خودداری می کند.
2- لاک پشتی راه بروید.
هنگام سرگیجه بسیار آهسته راه بروید و از حرکت دادن ناگهانی سر خودداری کنید، مخصوصا وقتی بلند می شوید یا دراز می کشید؛ مثلا وقتی می خواهید از رختخواب بلند شوید، اول 30 ثانیه بنشینید و بعد بلند شوید.
3- داروهایتان را کنترل کنید.
بسیاری داروها، مخصوصاً داروهای پایین آورنده فشارخون، باعث سرگیجه می شوند. پزشک در صورت وجود سرگیجه، داروی مصرفی شما را تغییر خواهد داد.
4- نمک زیاد نخورید.
خوردن زیاد نمک باعث احتباس آب در بدن می شود و کار گوش درونی را مختل می کند. غذاهای شور و کنسروها را از برنامه غذایی خود حذف کنید و از ریختن نمک در غذای پخته شده، دوری کنید.
5- از خوردن مواد محرک خودداری کنید.
الکل و قهوه نخورید و سیگار نکشید، چون حساسیت بدن را نسبت به حرکت بالا می برد. اگر اصرار به خوردن قهوه یا چای دارید، آن را به 1 تا 2 فنجان در روز محدود کنید. می توانید به جای این ها از دم کرده گیاهی مثل دم کرده بابونه استفاده کنید.
6- آرام باشید.
افرادی که تحت تنش روانی هستند یا اضطراب دارند، بیشتر گرفتار سرگیجه می شوند. با ورزش هایی مثل یوگا و تنفس عمیق، خود را آرام کنید.
7- مواد حساسیت زا را بیابید.
سرگیجه می تواند نشانه آلرژی (حساسیت) به گرده گل، حیوانات خانگی و حتی مواد غذایی باشد. عامل حساسیت زا را پیدا کرده و از آن دوری کنید.
8- ورزش را به تدریج شروع کنید.
داشتن فعالیّت جسمانی، یکی از بهترین راه های درمان سرگیجه ناشی از اختلال گوش درونی است. ورزشی که حرکات سر و بدن را داشته باشد، مثل، شنا، دویدن آرام، پیاده روی و حتی کاراته به درمان سرگیجه کمک می کند.
در برخی افراد، بلند شدن و کمی راه رفتن هم ایجاد سرگیجه می کند. می توانید آرام حرکت کنید و با شروع سرگیجه، دوباره بنشینید، یعنی اگر بتوانید فقط سه قدم بدون سرگیجه راه بروید، شروع خوبی برای ورزش است. سه بار در روز و هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه بسیار خوب است.
اگر در شروع ورزش فقط 20 ثانیه تحمل آن را دارید، اشکالی ندارد. 20 ثانیه ورزش بهتر از ورزش نکردن است.
9- حرکات چرخشی انجام دهید.
انجام حرکات آرام چرخشی و موزون به درمان سرگیجه کمک زیادی می کند. می توانید با چرخش های 90 درجه ای شروع کنید و بعدا چرخش های سریع تر و تندتر را انجام دهید.
مراجعه به پزشک
اگر سرگیجه با مشکلات زیر همراه بود، مراجعه به پزشک ضروری است:
سردرد شدید
تاری دید
کاهش یا عدم شنوایی
مشکلات گفتاری
ناتوانی در پاها یا دست ها
غش کردن
مشکل در راه رفتن
بی حسی
درد قفسه سینه یا تغییر در ضربان قلب
فرآوری: مریم سجادپور
بخش سلامت تبیان
منابع:
سایت حوزه
سایت رهام صادقی
وبلاگ ربابه دریاباری – دکتر قلیچ‌نیا، متخصص بی مغز و اعصاب
