سرطان استخوان و علائم آن

بخش بیرونی استخوان بسیار سفت و متشکل از املاح معدنی و مواد آلی است. سرطان استخوان از سنین شیرخوارگی تا سالمندی می تواند ایجاد شود و سبب فلج عضو و یا مرگ فرد مبتلا شود.

متاسفانه سرطان استخوان اکثرا در گروه سنی نوجوان و جوان و بین 10 الی 30 سالگی شایع می باشد. نسبت ابتلا در دختران و پسران مساوی می باشد. شایع ترین محل بروز تومور در اطراف زانو، اطراف شانه و لگن خاصره می باشد.

علل سرطان‌ استخوان

اگرچه متخصصین مطمئن نیستند چه عواملی باعث بروز سرطان استخوان‌ می‌شوند، ولی تعدادی از عوامل ممکن است خطر بروز بیماری را افزایش دهند.

این سرطان‌ها اغلب در کودکان و بزرگسالان جوان اتفاق می‌افتند، خصوصا آن هایی که تحت درمان های رادیوتراپی و شیمی‌درمانی برای سایر بیماری ها می باشند.

بزرگسالان مبتلا به بیماری پاژه (یک وضعیت غیرسرطانی که با تولید سلول‌های استخوانی جدید، غیرطبیعی مشخص می‌شود) در معرض افزایش خطر سرطان استخوان قرار دارند.

تعداد کمی از سرطان های استخوان مربوط به عوامل ارثی می باشند.

علائم و نشانه‌های سرطان استخوان

علایم وابسته به محل و اندازه سرطان متغیر می باشد. علائم سرطان استخوان با گذشت زمان وخیم تر می شوند.

درد شایع ترین علامت سرطان استخوان است.

تومورهایی که در مفاصل یا نزدیک مفاصل بوجود می‌آیند، باعث ایجاد ورم و یا حساسیت در ناحیه مبتلا می شوند.

علایم دیگر شامل خستگی، تب، کاهش وزن و نازک شدن جدار استخوان و خوردگی استخوان، کم خونی و ضعف عمومی، براق شدن پوست در سطح تومور است.

ولی هیچ کدام از این علایم، علامت قطعی سرطان نیستند. آنها ممکن است به علت شرایط غیرخطرناک دیگر نیز ایجاد شوند. لذا باید حتما توسط پزشک بررسی شوند.

تشخیص سرطان‌ استخوان

جهت تشخیص سرطان استخوان، پزشک سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی، خانوادگی و شخصی بیمار می‌کند و هم‌چنین یک معاینه کامل از بیمار به عمل می‌آورد

جراح ممکن است بیوپسی (نمونه‌برداری) سوزنی یا بیوپسی برشی انجام دهد.

هنگام بیوپسی سوزنی، جراح یک سوراخ کوچک در استخوان ایجاد کرده و یک نمونه از بافت تومور را با وسیله‌ای مثل یک سوزن برمی‌دارد.

در بیوپسی برشی، جراح، تومور را بریده و نمونه ای از بافت را برمی‌دارد.

پزشک متخصص آسیب شناسی، بافت را جهت تعیین سرطانی بودن آن مورد آزمایش قرار می‌دهد.

درمان سرطان استخوان

انتخاب روش درمان بستگی به نوع، اندازه، مرحله سرطان، سن و سلامت‌ عمومی بیمار دارد.

جراحی اغلب اولین انتخاب درمانی می‌باشد، اگرچه گاهی اوقات قطع کردن عضو لازم می‌باشد.

در شیمی‌درمانی، جراح تنها قسمت سرطانی استخوان را بدون قطع عضو برمی‌دارد و به جای قسمت سرطانی، یک وسیله مصنوعی (پروتز) قرار می دهد.

شیمی‌درمانی و رادیوتراپی ممکن است به تنهایی یا همراه با هم استفاده شوند.

جلوگیری از سرطان استخوان

با توجه به اینکه علت اصلی ایجاد سرطان استخوان ناشناخته است، به نظر می رسد نتوان از ابتلا به آن پیشگیری کرد، ولی اجتناب از اشعه (مثل رادیوتراپی) و برخی مواد شیمیایی خاص که در ایجاد تومور های استخوان موثر شناخته شده اند (عدم تماس با ترکیبات رادیواکتیو و هسته ای) از ابتلا به سرطان استخوان جلوگیری می کند.

تغذیه در سرطان استخوان

با توجه به بیماری بدخیمی که این بیماران دارند و این که دوره های سنگین شیمی درمانی باعث کاهش محسوس اشتها و حالت تهوع و استفراغ می گردد، این بیماران مقدار زیادی از وزن و انرژی خود را از دست می دهند.

در کنار آن انجام عمل های جراحی سنگین به همراه مصرف آنتی بیوتیک های قوی و طولانی مدت، به این مشکل تغذیه ای بیشتر دامن می زند.

در نتیجه این بیماران و به خصوص خانواده ها، نگرانی شدید از لاغری مفرط داشته و در صدد رفع آن می باشند.

توصیه می شود بیماران را تشویق به خوردن غذاهای سالم و طبیعی و راحت الهضم کرد و از خوردن مواد غذایی سنگین و پر چرب و یا انواع ترشیجات و ادویه ها بازداشت.

همچنین بهتر است مقدار هر غذا در هر وعده کم شود، ولی تعداد وعده های غذایی را افزایش دهیم. نوشیدن هر گونه مایعات اعم از آب، چای، دوغ و نوشیدنی های بدون گاز دیگر توصیه می گردد.

فرآوری : زهره لطیفی

بخش سلامت تبیان

سایت پزشکان بدون مرز - لیلا مقدم

وبلاگ دکتر سام حاجی علیلو، جراح و متخصص بیماری های استخوان و مفاصل

ایران سلامت