یادگاریهای مکتوب دفاع مقدس
«نامه‌های دلتنگی»
به کوشش علی شیرازی
انتشارت سوره
127 صفحه/ شمارگان: 2200 نسخه / قیمت: 1700 تومان
کتاب حاضر شامل 40 قطعه نامه است که برخى از آن‌ها توسط فرزندان، همسران و یا خواهران شهدا و خطاب به آن‌ها نوشته شده، برخى دیگر نامه کودکان به امام خمینى (ره) و رزمندگان است و بعضى شامل نامههاى جانبازان، اسراء (در دوران اسارت)، آزادگان و در مجموع رزمندگان است. در میان نامه‌ها، نامه امام خمینى (ره) به آزادهمحمد رنجبر، نامه سیدعلىاکبر ابوترابى به فرزندش و نامهاى از فهیمه بابائیانپور قبل از شهادت همسرش و همچنین نامههاىچند خواهر اسیر به بستگانشان از موارد برجسته کتاب است.
علی شیرازی در مقدمه كتاب آورده است: «خوب دقت‌كن! می‌خواهیم پا به وادی نامه‌های دلتنگی بگذاریم. ما فرزندان امروز باید گذشته سبز دیارمان را باور كنیم و اگر به نامه‌ها خیره‌شوی، خیلی زود آن‌ها را باور خواهی كرد. ... این نامه‌ها نشان از گل‌های سرخ و سفید و سبز دیارمان دارند: نامه فرزند یك شهید به‌پدر، نامه یك‌جانباز، نامه به یك رزمنده و ...»
دلتنگى کودکان شهید از دورى پدر و حمایت از راه و هدف آن‌ها، درخواست کودکان براى شرکت در جنگ، دعا براى رزمندگان و امامخمینى (ره)، سفارش رزمندگان به تقوى و مقاومت و ادامه راه شهدا، سفارش امام خمینى (ره) به ایستادگى و مقاومت اسراء، دلتنگىهمسران شهید و مضامینى از این دست محتواى نامه‌ها را دربرمىگیرد.
در بخشی از نامه فهیمه بابائیانپور به همسرش آمده است: «... خدا را شکر که تو‌ای نیمه وجود من، به آرزویت رسیدی. تو با این جمله که سر شب در سنگر بودیف حال مرا دگرگون کردی. به خدا قسم امروز، برای اولین بار در عمرم، به خاطر عظمت خدا نمازم را با گریه خواندم و نمی‌دانم چه حالی داشتم! حسرت به اینکه، چرا آنجا نیستم و چقدر دستم کوتاه است...» (ص 24)
در بین نامه‌های کتاب، آزادگان سهم بیشتری نسبت به بقیه قشرهای اجتماعی دارند.
گردآورنده نامه‌های کتاب در توضیح این نامه آورده است: نویسنده در مهر ماه سال 1359 به اسارت دشمن در امد. پانزده سال خانواده‌اش از او بی‌اطلاع بودند. او در فروردین ماه سال 1377 به میهن اسلامیمان باز گشت.
در مجموع، نامه‌های گردآوری شده در کتاب نامه‌های دلتنگی حال و هوای حاکم بر جامعه اسلامی ایران در سال‌های پر تلاطم دوران دفاع و بعد از آن (دوران اسارت آزادگان) است که با همان نثر ساده نویسندگان نامه‌ها برای نسل‌های بعدی به یادگار مانده است.
«هندی قلابی»
نویسنده: عباس خضر
مترجم: الهام مقدس
انتشارات «ایران‌بان»
153 صفحه/ شمارگان هزار نسخه/ قیمت: سه هزار و 800 تومان
در این داستان، بارها نام كشور ایران آورده می‌شود. «هندی قلابی» داستان پناه‌جوی جوانی عراقی است كه نمی‌تواند ظلم و استبداد صدام حسین و فضای رعب‌آور حکومت او را تاب بیاورد و به همین دلیل در میانه جنگ، از كشورش می‌گریزد و به صورت غیر قانونی، سفر به نیمی از دنیا را تجربه می‌كند.
از آنجا كه این رمان، داستان جوانی عراقی را روایت می‌كند، فضای داستان برای مخاطب ایرانی بسیار آشنا خواهد بود. «هندی قلابی» دست‌نوشته‌ای است به زبان عربی كه با زبانی طنز، ما را با مردمی آشنا می‌كند كه شاید آن‌ها را نشناسیم، اما در میان شخصیت‌های داستانی، احساس غربت هم نخواهیم كرد.
در این داستان، نویسنده نگاهی دارد به خاطرات جنگ عراق علیه ایران و ترجمه این اثر باعث می‌شود مخاطب ایرانی، از دید یكی از مردم كشور همسایه، به این جنگ هشت ساله بنگرد. رنج مردم ایران و عراق و در‌به‌دری‌های پناه‌جویان سرگردان از موضوعات اصلی روایت شده در این كتاب است.
الهام مقدس، مترجم این كتاب، در مورد چرایی انتخاب و ترجمه «هندی قلابی»، می‌نویسد: «این كتاب برای ما فرصتی ایجاد می‌كند تا ببینیم كه یک انسان چقدر یارای تحمل دارد، چقدر توان از دست دادن دارد، بی‌آن‌كه از بابت آن به دام جنون بیافتد، چه اندازه از خاطرات، دلبستگی‌ها و احساسات را می‌تواند در كوله‌بار روح‌اش به همراه داشته باشد، بی‌آن‌كه در این راه بی‌مقصد، زیر این بار در هم شكند.»
«خاطرات تن»
احلام مستغانمی
مترجم: رضا عامری
انتشارات افراز
شمارگان هزار و 100 نسخه / قیمت 9 هزار و 500تومان
«خاطرات تن» رمانی است طولانی و نویسنده زن اثر، یک راوی مرد را برای داستان برگزیده و ماجراها و فضاهای داستان را با نگاهی مردانه و البته ذهنی زنانه توصیف می‌كند؛ موضوعی كه مورد توجه بسیاری از منتقدان قرار گرفته است. در بخش‌های مختلف این رمان، راوی مذكر داستان، از دنیای زنان و طرز تفكراتشان می‌گوید و احساساتش را نسبت به معشوق بیان می‌كند.
رمان «خاطرات تن» بخشی از ادبیات عرب به شمار می‌رود كه بعد از انتشار، با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شد. استقبالی كه به خارج از مرزهای این منطقه هم نفوذ كرد و این رمان به زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، چینی و كردی ترجمه و منتشر شد.
نكته شایان توجه در مورد این رمان این است كه مدارس و دانشگاه‌های متعددی در نقاط مختلف جهان، رمان «خاطرات تن» را در فهرست منابع درسی خود قرار داده‌اند. از طرفی، بسیاری از منتقدان، این رمان را برترین رمان عربی در دهه نود میلادی و یكی از آثار فاخر در ادبیات جهان عرب در قرن بیستم دانسته‌اند.
رمان «خاطرات تن» در سال 1996 توانست برنده جایزه «نور»، برترین اثر ادبی زنانه در جهان عرب شود و دو سال بعد جایزه ادبی «نجیب محفوظ» موسوم به گنکور عربی سال 1998 را از آنِ خود كند؛ رمانی كه در لبنان، در پنج سال، به چاپ سی‌ام رسید.
این رمان كه به زبان عربی نوشته شده، از مبارزات الجزایر در برابر دخالت كشورهای غربی و همچنین مبارزات استقلال طلبانه در جامعه‌ای سخن می‌گوید كه دچار آرمان‌اندیشی بعد از یک حركت انقلابی شده‌اند.
داستان این رمان ماجراهای چهار دهه از تاریخ كشور الجزایر را در بر می‌گیرد. حوادثی كه از سال 1940 آغاز می‌شود و در آن، مخاطب با زندگی راوی داستان آشنا می‌شود؛ مردی كه دست چپش در مبارزات انقلابی قطع شده و بعد از پایان مبارزات، تصمیم می‌گیرد به نقاشی كردن ادامه بدهد. 20 سال بعد از حادثه تلخ پیش آمده برای خالد، راوی داستان، وی از ماجراهایی می‌گوید كه باعث شده او این‌بار قلبش را به معشوق خود ببازد. حادثه‌ای كه بیش از جنگ و جدا شدن دستش، او را آزار می‌دهد.
در بین ماجراهای عاطفی راوی داستان، او از دوستانش سخن می‌گوید و مخاطب را به خوبی با این شخصیت‌ها آشنا می‌كند. مخاطب این رمان، در طول داستان بارها شاد و غمگین می‌شود؛ می‌خندد و به ناگاه گریه می‌كند. مستغانمی در بین روایت‌های متاثركننده‌اش، اطلاعات زیادی از كشور الجزایر و مردم كشورش به خواننده می‌دهد و مخاطبان غیر عربی را با دنیایی جدید آشنا می‌سازد.
فرآوری: رویا فهیم
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منابع: خبرگزاری فارس، ستاد خبری انتشارات سوره مهر، خبرگزاری کتاب ایران
