تبیان، دستیار زندگی
بیت الله الحرام تجلی گاه جلال و جمال الهی است و خداوند خودش را با كعبه به انسان ها نشان می دهد . براین اساس اسرار عرفانی كعبه به دوبخش تقسیم می شوند که در این نوشتار به اوصاف جمال خانه خدا می پردازیم .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كعبه، تجلی جمال حق

کعبه

همانطور که از آیات و احادیث به صورت مجموعی به دست می ید كه خانه خدا دوگونه اوصاف دارد : اوصاف جلال و اوصاف جمال . گاهی خانه خدا اجازه نزدیكی به خود را به انسانی نمی دهد و گاهی نگاه به او عبادت و نیكی است . كعبه از یك طرف گنهكاری را مسخ می كند و از سوی دیگر بنده خاشع را در غوش می گیرد . بیت الله الحرام تجلی گاه جلال و جمال الهی است و خداوند خودش را با كعبه به انسان ها نشان می دهد . براین اساس اسرار عرفانی كعبه به دوبخش تقسیم می شوند که در این نوشتار به اوصاف جمال خانه خدا می پردازیم .

فضل و رحمت کعبه
كعبه مظهر رحمت خداست . جمال و كرم الهی در خانه خدا نمودار است . این بُعد كعبه ، نمود و ظهور بیشتری دارد و در دین نسبت به آن بیشتر توجه شده است . كعبه انسان ها را شفاعت می كند ، كعبه اولین عبادتگاه روی زمین است ، خانه خدا ، كریم ترین خانه های دنیاست ، خداوند به وسیله كعبه بندگانش را به بندگی فراخواند ، كعبه وسیله بخشش گنهكاران است ، كسی كه به كعبه نگاه كند به بهشت خیره شده است و كعبه خیمه ای از نور الهی است كه زمین را روشن كرده است: ( وَ أَشْرَقَتِ اْلأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها) .(1)

یكی از اسرار عرفانی خانه خدا این است كه كعبه جایگاه مغفرت است . خانه خدا گناهان انسان را پاك می كند و بشر را به سرمنزل مقصود نزدیك می سازد . اگر شهوت بر انسان غالب شد و گناه یا خطایی رخ داد ، خداوند برای آن تمهید فراهم نموده است ؛ تمهید خدا خانه خداست ، چنان كه این امر را نخستین بار به آدم ( علیه السلام ) نشان داد . توبه آدم در جوار خانه خدا پذیرفته شد

1)برگزیده خدا

خداوند از زمین خودش خانه خودش را برای خودش برگزید . امام جعفر صادق ( علیه السلام ) می فرماید :

« خداوند سه چیز را محترم شمرده است به گونه ای كه هیچ چیز مانند آن نیست ؛ یكی قرآن ، دیگری عترت و سومی بیت اوست كه راضی نیست احدی به غیر آن توجه كند . »(2)

خداوند اهل انتخاب است . اگر به آیات قرآن كریم رجوع كنیم می بینیم كه خداوند از طبیعت ، چیزهایی را مثل آسمان ها ، زمین و آب را برگزیده است . همچنین از گیاهان و درختان اموری نظیر زیتون ، انجیر و خرما را و از میان حیوانات به جانورانی مثل مورچه ، زنبور عسل و شتر اشاراتی دارد . اما مهم ترین گزینش خدا در باب انسان است .

او از میان انبیا ، رسول خاتم ( صلّی الله علیه و آله و سلَّم ) را برگزید و از این رو او را ملقب به « مصطفی » نمود . حاصل آن كه خدای سبحان از انسان ها مصطفی را و از زمین كعبه را برگزید .

2)آمرزش گناهان

یكی از اسرار عرفانی خانه خدا این است كه كعبه جایگاه مغفرت است . خانه خدا گناهان انسان را پاك می كند و بشر را به سرمنزل مقصود نزدیك می سازد . اگر شهوت بر انسان غالب شد و گناه یا خطایی رخ داد ، خداوند برای آن تمهید فراهم نموده است ؛ تمهید خدا خانه خداست ، چنان كه این امر را نخستین بار به آدم ( علیه السلام ) نشان داد . توبه آدم در جوار خانه خدا پذیرفته شد .

وقتی حضرت آدم ( علیه السلام ) مرتكب خطا شد و خداوند او را به زمین فرستاد ، آن حضرت به سوی خانه كعبه رفت و همان گونه كه دیده بود ملائكه دورِ عرش طواف می كنند ، او نیز هفت مرتبه پیرامون خانه كعبه طواف كرد ، سپس نزد مستجار توقف نمود و فریاد زد « رَبِّ اغْفِرْ لِی » « پروردگارا مرا ببخش » ، در پاسخ ندا آمد :

دست دادن با خدا دوگونه است ؛ گاهی انسان به خدا دست می دهد و گاهی خدا با بنده ای مصافحه می كند . قصه كعبه چنان رفعت و منزلتی دارد كه وسیله ای است برای دست دادن خدا با بندگان

« ای آدم ، خداوند ، تو را بخشید .»

و حضرت آدم ( علیه السلام ) عرض كرد :

« پروردگارا : فرزندان مرا نیز ببخش » .

در پاسخ ندا آمد :

« ای آدم ! هر فردی از فرزندانت كه مانند تو در خانه كعبه با اعتراف به گناهش به سوی خدا برگردد ، خداوند او را می بخشد . »(3)

شفاعت

3)شفاعت زائر

كعبه دارای مقام شفاعت است و بندگان خدا را شفاعت می كند . در كتاب مستدرك از شیخ ابوالفتوح رازی حدیثی است (4) كه اساس آن به تورات بر می گردد :

«خداوند در روز قیامت هفتاد هزار ملك مبعوث می كند كه همراه آنها زنجیرهایی از طلاست . آنها با این زنجیرها كعبه را به عرصات قیامت می آورند ، در این لحظه ملكی به كعبه می گوید: ای كعبه خدا به بهشت وارد شو . كعبه پاسخ می دهد تا حاجت من داده نشود نمی روم . می گویند : حاجت تو چیست ؟ می گوید : شفاعت من درباره كسانی كه اطراف من مدفونند قبول شود . خدا می گوید : حاجتت روا شد . در این هنگام مردگان از قبرهایشان مبعوث شده ، در حالی كه صورت هایشان سفید و با احرام دور كعبه می چرخند و ندای لبیك سرمی دهند . ملك می گوید : ای كعبة الله ، به بهشت وارد شو . كعبه پاسخ می دهد : تا حاجت من داده نشود نمی روم . می گویند: حاجت تو چیست ؟ می گوید : پروردگارا ! بندگان گنهكار تو از راه های دور با صورت های غبارآلود به سوی من می آیند و همراه خود اهل و اولاد و خانه های خود را می آورند ، به دوستان و نزدیكان خود وعده دعا و زیارت می دهند ، پروردگارا ، شفاعت من را برای آنها قبول كن تا تحت حمایت من قرار گیرند . ملك می گوید : درمیان آنها كسانی اهل گناهان كبیره اند و بر گناه اصرار می ورزند . كعبه می گوید: من همان ها را شفاعت كردم . خدا می گوید : شفاعت تو را پذیرفتم و حاجت تو روا شد . ملك می گوید : ای اهل كعبه برخیزید . تمام حاجیان برمی خیزند در حالی كه صورت هایشان سفید و گرداگرد كعبه طواف می كنند و ندا می دهند ، لبیك . ملك می گوید ای كعبه خدا به بهشت وارد شو . در این حال كعبه به سمت بهشت می رود و این را ندا می دهد :« لَبَّیْكَ اللهُمَّ لَبَّیْك » و اهل او به دنبالش به سوی بهشت می روند . »

مستحب است انسان به دیدار حاجی برود و با او مصافحه كند ، زیرا مصافحه با او مصافحه با حجرالاسود و كعبه است . ( 6 ) سرّ این عمل مستحبی آن است كه حاجی با كعبه ـ كه دست خداست ـ مصافحه كرده و مصافحه با او مصافحه با خداست . داستان مصافحه با كعبه و خدای كعبه ، اشاره به انس و دلدادگی با او دارد . خدا به بنده اش نزدیك است و بنده اش را به جوار خود فرا می خواند

از این حدیث به دست می آید كه از یك سو كعبه دارای مقام شفاعت است و از سوی دیگر هركسی زائر كعبه باشد ، روز قیامت در امان است ، همچنین جایگاه بلند كعبه هم نزد خدا آشكار می شود .

4)مصافحه با خدا

كعبه دست خدا روی زمینِ خداست و خدا با آن با بندگانش مصافحه می كند ، چنان كه بندگان او هم با كعبه دست به دست خدا می دهند و با او مصافحه می كنند . این ، مضمون حدیثی است كه از امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده است :    « إِنَّهُ یَمِینُ اللهِ فِی أَرْضِهِ یُصافِحُ بِهَا خَلْقَهُ » . (5 ) دست دادن با خدا دوگونه است ؛ گاهی انسان به خدا دست می دهد و گاهی خدا با بنده ای مصافحه می كند . قصه كعبه چنان رفعت و منزلتی دارد كه وسیله ای است برای دست دادن خدا با بندگان .

پیداست كه از این مصافحه و دست خدا ، قرب و انس مراد است .

در حدیث می خوانیم كه مستحب است انسان به دیدار حاجی برود و با او مصافحه كند ، زیرا مصافحه با او مصافحه با حجرالاسود و كعبه است . ( 6 ) سرّ این عمل مستحبی آن است كه حاجی با كعبه ـ كه دست خداست ـ مصافحه كرده و مصافحه با او مصافحه با خداست .

داستان مصافحه با كعبه و خدای كعبه ، اشاره به انس و دلدادگی با او دارد . خدا به بنده اش نزدیك است و بنده اش را به جوار خود فرا می خواند :

« چون بندگان من درباره من از تو پرسند من نزدیكم و به ندای كسی كه مرا بخواند پاسخ می دهم پس به ندای من پاسخ دهند . »( 7 )

انس و قرب با او برای انسان آسایش و سرور می آورد ، بی قراری ، نشاط ، امید و معرفت در پی انس و قرب با حق پدید می آید . انس ، آرامشی از انسان می ستاند و آرامش واقعی به جای آن می نشاند .

پی نوشت ها:

1 . معانی الاخبار ، ص118

2. آل عمران : 33

3. مستدرك الوسائل ، ج2 ، ص9

4. محجة البیضاء ، ص154 ، حدیث 4

5 . به نقل از : ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ، ص74

6 . بقره : 186

7 . مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری ، ج1 ، ص330

بخش عترت و سیره تبیان


منبع:

اسرار عرفانى عمره،محمّدتقى فعالى

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.