شایع‌ترین سرطان در ایران چیست؟

سرطان معده در تمام کشورهای دنیا، مرگ‌آورترین و کشنده‌ترین سرطان است. تحقیقات نشان می دهد سرطان معده در کشور ما، شایع ترین نوع سرطان است.

دکتر رضا ملک زاده، رییس مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش و کبد کشور روز شنبه (30 مهر 1390) در بازدید از اجرای طرح بررسی سلامت مری و معده در بیمارستان حضرت ولیعصر(عج) شهرستان مشگین شهر گفت:

«سرطان معده شایع ترین نوع سرطان در کشور است. استان اردبیل به ویژه مشگین شهر کانون اصلی این بیماری در کشور بوده و از 10 سال پیش مطالعات در این زمینه در استان آغاز شده است. نتایج مرحله نهایی این طرح که از یک هفته پیش در شهرستان مشگین شهر شروع شده به عنوان پایلوت در کشور به اجرا در می‌آید.

شایعه مربوط به شیوع سرطان دستگاه گوارش بر اثر تششعات رادیواکتیو در استان اردبیل صحت ندارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تششعات رادیواکتیو تاثیری در ابتلای افراد به این بیماری ندارد و علت سرطان، بیشتر مربوط به فرهنگ و آداب غذایی مردم است.»

در ادامه این بازدید دکتر عباس یزدان‌بد نیز مصرف میوه جات و سبزیجات پرهیز از غذاهای چرب و گوشت قرمز و رعایت بهداشت فردی را از عوامل مهم پیشگیری از سرطان دستگاه گوارش دانست.

به گفته وی، درصد ابتلا به این بیماری در جمعیت 70 میلیون ایرانی، با جمعیت یک میلیاردی کشور چین برابر است.

سرطان معده چگونه ایجاد می شود؟

سرطان معده ناشی از رشد بیش از حد سلول‌های‌ بدخیم‌ در معده‌ است. این سرطان از دسته سرطان‌هایی است که طی سالیان و به آرامی ‌رشد می‌کند، ولی قبل از این که سرطان به معنای واقعی ایجاد شود، تغییراتی در لایه‌های معده ایجاد می‌شود.

متاسفانه در مراحل ابتدایی علائم چندانی دیده نمی‌شود و شاید به‌همین دلیل، سرطان معده در مراحل ابتدایی به سختی تشخیص داده می‌شود. سرطان معده در مردان، دو برابر زنان دیده می‌شود و در سنین بالاتر از 50 سال به شدت افزایش می‌یابد.

سرطان معده از طرق مختلفی گسترش می‌یابد: می‌تواند از طریق دیواره معده به بافت‌ها و اعضای مجاور راه یابد. همچنین می‌تواند از طریق غدد عروق لنفاوی گسترش یابد. در مراحل پیشرفته نیز می‌تواند از طریق خون، سایر اندام و اعضا را درگیر کند.

نشانه‌های سرطان معده

سرطان معده تمام علائم سوءهاضمه مانند درد،‌ نفخ و سنگینی سردل را دارد و لازم است افراد بالای 40 سال این موارد را جدی بگیرند، چرا که احتمال دارد این علائم، هشداری درباره سرطان معده باشد.

از علائم شایع سرطان معده می‌توان به کاهش اشتها، کاهش وزن، کم‌خونی، ‌درد معده، علائم مبهم سوء‌هاضمه مانند آروغ زدن، استفراغ‌ خونی،‌ ‌احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر اندک غذا، مدفوع‌ سیاه،‌ تهوع و استفراغ، درد بالای‌ شکم‌، سوزش سردل و علائم شبیه به زخم معده اشاره کرد.

علل سرطان معده

عامل ایجاد سرطان معده، میکروب هلیکوباکترپیلوری و مصرف غذاهای با نیتریت بالا به اشکال مختلف اعم از مایع یا جامد است.

هلیکوباکترپیلوری، نوعی باکتری با قدرت سازگاری بسیار بالاست که می‌تواند در معده زنده بماند و رشد کند. این باکتری سبب اختلالات گوارشی متعدد، عفونت، زخم و التهاب معده انسان می‌شود و از فرد مبتلا به دیگران قابل انتقال است.

میکروب هلیکوباکترپیلوری ارتباط نزدیکی با بهداشت مواد غذایی دارد، بنابراین لازم است غذاهایی که بیرون از یخچال نگه داشته می‌شوند استفاده نشوند. به این ترتیب با رعایت موارد بهداشتی میزان موارد آلودگی به به این باکتری کاهش می‌یابد.

نیتریت موجود در مواد غذایی در بروز سرطان معده موثر است. نیتریت یکی از مواد نگهدارنده است که در تهیه بسیاری از فست‌فود‌ها مثل سوسیس و کالباس استفاده می‌شود.

راه های درمان سرطان معده

متاسفانه در بیشتر موارد، سرطان معده بسیار دیر تشخیص داده می‌شود. در این شرایط میزان‌ بقای‌ 5 ساله‌ حتی‌ در صورت‌ درمان‌، پایین‌ است‌.

در مراحل ابتدایی سرطان، جراحی و برداشتن تومور اولیه می‌تواند موثر باشد.

زمانی که سرطان گسترش یافته باشد، می‌توان برای جلوگیری از خونریزی‌های طولانی و انسداد معده، از روش جراحی استفاده کرد.

شیمی‌درمانی نیز ممکن است در افرادی که سرطان در آنها گسترش یافته، موثر باشد.

استفاده از رادیوتراپی به خصوص همراه با شیمی‌درمانی ممکن است برحسب صلاحدید پزشک استفاده شود.

با وجود این که شانس معالجه این بیماری در مراحل پیشرفته کم است، اما باید توجه داشت که هیچ کس نمی‌تواند میزان بهبودی و پاسخ هر فرد را به درمان به طور دقیق پیش‌بینی کند، چراکه نوع سرطان و نحوه پاسخ بدن به درمان، از یک فرد به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد.

در این بین حالات روحی و روانی مناسب می‌تواند در روند درمان بسیار موثر باشد.

پیشگیری از ابتلا به سرطان معده

- ترشی و نمک را به اندازه مصرف کنید. متاسفانه عادات غذایی ایرانی‌ها مصرف غذاهای شور و ترشیجات است که اینها، عوامل خطر ثابت شده برای ابتلا به سرطان معده هستند.

- از کشیدن سیگار خودداری کنید.

- رژیم‌های غذایی شامل غذاهای دودی، گوشتی و نمک اندود را کمتر مصرف کنید.

- علائم‌ سوءهاضمه‌ای را‌ که‌ بیش‌ از چند روز طول‌ بکشد، جدی بگیرید.

- رژیم‌ غذایی‌ مغذی‌ و متعادل‌ را استفاده‌ کنید.

- در صورت لزوم، آزمایش‌های‌ سالانه‌ غربالگری‌ را که‌ توسط‌ پزشک‌ توصیه‌ شده‌ انجام‌ دهید.

- استفاده از ماهی و سبزیجات تازه محتوی ویتامین A و C را که احتمال ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهند، فراموش نکنید.

- گوشت قرمز را به اندازه مصرف کنید. استفاده زیاد از گوشت قرمز، ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد، به خصوص اگر گوشت به صورت کبابی، پخته شود.

- مصرف نمک و غذاهای سرخ کرده را بسیار کم کنید و برای پخت غذا از روش‌هایی نظیر بخارپز کردن استفاده کنید.

- از مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان نظیر کلم بروکلی، هویج و گوجه فرنگی استفاده کنید.

- مصرف پیاز و سیر، خطر سرطان معده را کاهش می‌دهد.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

ایرنا

ایسنا - دکتر رشید رمضانی، رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت

جام جم آنلاین