تبیان، دستیار زندگی
در بیماری آکرومگالی میزان ترشح هورمون رشد بعد از بلوغ (پس از تکمیل رشد اندام ها و اسکلت) ادامه پیدا می کند و منجر به رشد بی اندازه...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آکرومگالی یا رشد بیش از حد بدن


در افراد بالغ، معمولا به علت تولید بیش از حد هورمون رشد و اختلال در عملکرد غده هیپوفیز، آکرومگالی به وجود می آید.


آکرومگالی یا رشد بیش از حد بدن

غده هیپوفیز؛ غده ای کوچک و بسیار مهم در بدن است که در قاعده مغز و پشت پل بینی قرار گرفته است.

در بیماری آکرومگالی میزان ترشح هورمون رشد بعد از بلوغ (پس از تکمیل رشد اندام ها و اسکلت) ادامه پیدا می کند و منجر به  رشد بی اندازه اندام دست و پا می شود.

دلیل ازدیاد ترشح هورمون رشد در بیماران، به فعالیت یک تومور خوش خیم در غده هیپوفیز  مغز مربوط  می شود.

اگر آکرومگالی در سنین رشد بروز کند، سبب بروز "ژیگانتیسم یا غول آسایی" می شود، زیرا افزایش هورمون رشد در بدن، سبب رشد غیرمعمول استخوان های پاها و بازوها می شود.

پزشکان معتقدند اگر بیماری آکرومگالی در مراحل اولیه، تشخیص و درمان شود، عوارضی متوجه بیمار نخواهد شد. اما اگر بیماری به صورت مزمن ادامه پیدا  کند، هیچ راه پیشگیری برای جلوگیری از ابتلا به عوارض وجود ندارد.

تفاوت آکرومگالی و ژیگانتیسم

در افراد بالغ، معمولا به علت تولید بیش از حد هورمون رشد و اختلال در عملکرد غده هیپوفیز، آکرومگالی به وجود می آید.

در کودکان ترشح بیش از حد هورمون رشد، حالتی به نام ژیگانیسم (غول‌آسایی) ایجاد می‌نماید.

آکرومگالی

علایم آکرومگالی

تظاهرات آکرومگالى بزرگسالان معمولاً آرام و تدریجى است. برخی از نشانه های اولیه، احساس خستگی و خواب آلودگی است.

افزایش سطح هورمون رشد، سبب بزرگی دست ها و پاها می شود.

علاوه بر آن، این بیماری بر وضعیت چهره نیز تأثیر می گذارد و گاه باعث برجستگی غیرمعمول چانه و فک می شود.

آکرومگالی باعث فاصله گرفتن دندان ها و بزرگ شدن زبان نیز می شود.

تعریق زیاد به خصوص در زنان و یا پوست چرب از جمله مشکلات این افراد است.

افزایش وزن، گزگز و مورمور شدن اندام‌ها، دردهای مفصلی، ترس از نور و گواتر نیز از علائم این بیماری می باشد.

همچنین این بیماران از احساس فشار و درد در دستهای‌شان رنج می برند و در حدود یک‌سوم آنها مبتلا به دیابت هستند.

بزرگ شدن غده هیپوفیز ممکن است باعث سردرد و آپنه (قطع تنفس در خواب) شود.

تحت فشار قرار گرفتن اعصابی که از بالای غده هیپوفیز عبور می کنند، سبب ایجاد مشکلاتی در بینایی می گردد.

وجود تومور سبب کم کاری هیپوفیز می شود و از آنجایی که غده هیپوفیز، اعمال تخمدان ها، بیضه، تیروئید و غده فوق کلیوی (آدرنال) را کنترل می کند، کم کاری آن علائمی چون ناتوانی جنسی، ناباروری و قاعدگی نامنظم را ایجاد می کند.

البته غده تیروئید و آدرنال کمتر تحت تأثیر کم کاری غده هیپوفیز قرار می گیرند.

نامرتب شدن و یا حتی قطع قاعدگی‌ها، كاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، پرمویی در زنان و بزرگ شدن پستان‌ها در مردان از جمله مشكلات ناشی از آکرومگالی هستند

عوارض آکرومگالی

مقادیر بیش از حد هورمون رشد می‌تواند موجب رشد استخوان و اعضای درونی بدن شود.

فشار خون بالا، دیابت، پولیپ روده بزرگ، آرتریت و افت بینایی از عوارض آکرومگالی هستند.

اگر آکرومگالی درمان نشود، ممکن است قلب بزرگ شده و نارسایی قلبی بروز کند.

سندرم تونل کارپال، ضایعه نخاعی و نارسایی بینایی از جمله معضلاتی است که فرد بیمار مبتلا به آکرومگالی را درگیر می کند.

این تغییرات به تدریج و معمولا ظرف چندین سال پدید می‌آیند و اغلب برای فرد مبتلا و خانواده‌اش محسوس نیستند.

باید توجه داشت كه این بیماری ممكن است روی دستگاه تناسلی و حتی پستان‌ها نیز تاثیرگذار باشد. نامرتب شدن و یا حتی قطع قاعدگی‌ها، كاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، پرمویی در زنان و بزرگ شدن پستان‌ها در مردان از جمله مشكلات ناشی از آکرومگالی هستند.

آکرومگالی

تشخیص آکرومگالی

معمولا پزشک از بیمار می‌پرسد که آیا اندازه کفش، کلاه و یا دست‌کشش بیشتر شده است و آیا انگشترهای قدیمی هنوز اندازه هستند یا خیر.

میزان قند خون و هورمون رشد خون اندازه گیری می شود، در صورتی که فرد مبتلا به آکرومگالی باشد، میزان هورمون رشد بالاتر از مقدار طبیعی نشان داده می شود.

اگر چنین باشد سایر هورمون ها مورد بررسی قرار می گیرند و در صورت کمبود، مقدار آنها، با دارو جایگزین می شود.

رادیوگرافی استخوان ها و آکوکاردیوگرافی قلب نیز کمک به تشخیص این بیماری می کند.

علاوه بر آن با انجام یک ام آر آی یا سی تی اسکن اندازه غده هیپوفیز معین می شود.

ممکن است جهت واضح تر شدن تصاویر، از تزریق دارویی قبل از انجام اسکن استفاده شود.

درمان آکرومگالی

آکرومگالی ممکن است با عمل جراحی بر روی هیپوفیز، درمان با اشعه ایکس، دارودرمانی و یا ترکیبی از همه این موارد درمان شود.

امروزه نخستین درمان برای بیشتر بیماران، جراحی است.

پرتوافکنی، دومین راه درمانی است که پزشکان برای بیمارانی که از عمل جراحی غده هیپوفیز خود نتیجه  مطلوب دریافت نکرده اند، تجویز می کنند. در این روش از درمان، روند کاهش ترشح هورمون رشد، خیلی با سرعت  کم صورت می گیرد.

داروهایی نیز برای کاهش ترشح هورمون رشد استفاده  می شوند. این داروها، برای بیمارانی که هنوز عمل جراحی انجام نداده اند و یا جراحی انجام شده بر روی آنها اثر مطلوبی  نداشته است، تجویز می شوند.

هدف تمام روش های درمانی، کاهش تولید هورمون رشد و رساندن آن به حد طبیعی است که سبب از بین رفتن علائم بیماری و بهبود وضعیت عمومی بیمار می گردد.

توجه کنید:

بیماران مبتلا به  آکرومگالی حتی پس از درمان، باید به طور مرتب و دوره ای مورد آزمایش و ارزیابی پزشکان قرار بگیرند تا از فعالیت طبیعی غده هیپوفیز، مطمئن شوند.

اغلب پزشکان انجام آزمایشات سالیانه را برای این افراد پیشنهاد می کنند.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان


منابع :

ایسنا

سلامتیران - دکتر منوچهر جزایری، فوق‌تخصص بیماری‌های غدد

روزنامه مردم سالاری - شهرام صدوقی

ایران سلامت

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.