رویای داشتن کودک منظم
شلختگی و بی نظمی کودک، درد مشترک تمام مادرهاست. پای صحبت مادران جوان که بنشینی، از اینکه باید مثل غلام حلقه به گوش دنبال شاهزاده‌ی کوچولویشان راه بیفتند و وسایل او را سر و سامان بدهند، ناراحتند و ناله می کنند.
**
** تا به حال چند مادر را دیده اید که از بی نظمی کودکش برای خوابیدن می نالد؟
** آیا هربار که می خواهید به مهمانی بروید کودکتان از شما می خواهد که جورابش را برایش پیدا کنید؟
** آیا هنوز نتوانسته اید به کودکتان بفهمانید که بعد از بازی، وسایلش را باید خودش جمع کند؟
اگر به این سؤالات یا شبیه این ها جواب مثبت می دهید این مقاله می تواند شما را کمک نماید.
اصلاً کی گفته نظم خوبه؟
اساساً نظم و ترتیب، مسئله ای است که تنها شامل انسان نمی شود بلکه خداوند سبحان –جلّ و علا- نظام هستی را براساس نظم آفریده است و به همین دلیل شما می توانید بسیاری از مسائل را پیش بینی کنید: مثلاً اداره‌ی هواشناسی پیش بینی می کند که هفته‌ی بعد باران می بارد یا حتماً شما می دانید و مطمئنید که پس از تابستان، پاییز خواهد آمد. یا مثلاً هرگز انتظار ندارید که در وسط تابستان، برف بر سرتان ببارد و... مقولاتی از این دست بیانگر وجود نظم در آفرینش است.
انسان نیز عضوی از این نظام است و لذا از این قاعده مستثنی نیست. انسان ها فطرتاً تابع نظم هستند و دقیقاً به همین دلیل است که وقتی پیش بینی‌تان درباره‌ی مسأله ای درست از آب در نمی آید جا می خورید و ناراحت می شوید. یا مثلاً وقتی با زحمت، برنامه ای برای مسافرت آخر هفته تنظیم کرده اید و مسأله ای ناگهانی و خارج از پیش بینی شما آن را خراب می کند ناراحت می شوید.
این ها همگی نشان دهنده‌ی این است که شما به عنوان یک انسان نظم را دوست دارید و انسان های منظم و دقیق (که مثلاً به موقع سر قرار حاضر می شوند یا در زندگی‌شان برنامه‌ی منظمی دارند) را ستایش می کنید.
اصلاً نظام از کلمه‌ی نظم بدست آمده است یعنی هرچیزی که به آن «نظام و مجموعه» اطلاق می شود باید حتماً و حتماً دارای «نظم و ساختار» باشد.
مسئله‌ی نظم و اساساً هر مسأله‌ی فطری و مثبت دیگری، مورد نیاز و مطلوب آدمی است و لذا می کوشند تا آن را به خصوص در کودکانشان به وجود آورند، اما اینکه "چرا موفق نشده اند و راه درست چیست"؟ موضوعی است که این مقاله می کوشد به آن پاسخ دهد.
باید گفت که فطرت کودکان آنان را به نظم وامی دارد تا حدی که کودک در بازی انفرادی، اگر بخواهد چیزی را بسازد در آن نظم را رعایت می کند. مثلاً وقتی ساختمان می سازد آجرها را روی هم منظم می چیند. بی نظمی تاحدودی زائیده اکتساب است اگرچه گاهی جهل و بی خبری درباره مصداق ها نیز ممکن است منجر به بی نظمی شود.
کودک در 5 سالگی بازی های منظمی خواهد داشت و همه بازی های او تابع نظم و ضابطه ای (هرچند ناپخته و خام) می باشد.
مقوله‌ی نظم آنقدر در زندگی بشر اهمیت دارد که مولای متقیان امام علی (ع) در واپسین لحظات عمر شریفشان ، در کنار تقوای الهی به نظم سفارش می کنند (اُوصیکُم بِتَقوی الله و نَظم أمرکُم)
کودک بی نظم کسی است که:
قبل از هرچیز باید ببینیم به چه کودکی، بی نظم گفته می شود؟ در واقع کودکان نامنظم اینگونه اند:
در سازگاری کند و ضعیفند، در خلق و خوی عصبانی هستند، مدام بهانه گیری می کنند، حساس و زودرنجند، به کوچکترین بهانه ای می رنجند و نق می زنند و عرصه را بر والدین و مربیان تنگ می کنند.
اینان کودکانی هستند هیجانی که به زحمت می توانند انضباط را رعایت کنند و تابع نظم گردند. تابع قید نیستند، کمی شُل هستند و سُست، بی اراده اند و در اتّخاذ تصمیم ضعیفند، احتمال تغییر در فکر و رأیشان بسیار است.
اغلب آنان در شرایطی هستند که به راحتی گریه می کنند، به نظر می رسد که خسته و گرفتارند. نمی توانند طبق ضابطه کار کنند.
مهم نیست! چقدر جدّی می گیرید؟
اگر فکر می کنید که بی نظمی کودکتان تنها ضررش، گشتن مدام شما دنبال وسایلش است، سخت در اشتباهید!
چرا کودک من بی نظم است و دختر همسایه منظم؟
علل زیستی: کودکی که اختلال در دستگاه گوارش دارد، غدد او خوب ترشح نمی کند، انگل در معده اش دارد ممکن است رفتارهایی بروز دهد که غیرعادی و حاکی از بی نظمی است.
علل روانی:
* اختلالات روانی
* ضعف روحیه و عدم سازمان دهی خود
* بدبینی و سوء ظن به افراد
* میل به انتقام گیری
* بُهت روانی
* از دست دادن حافظه، شعور و هوش پایین
علل عاطفی:
* خشم و عصبانیت نسبت به والدین، اشخاص، اشیاء
* احساس اضطراب و ناامنی در امور
* احساس حسادت و تبعیض
* وجود غم و دردی عمیق در درون کودک
* والدین افراط در محبت و شادی کرده اند که زمینه را برای پرتوقعی، بی نظمی و بی توجهی به امور فراهم می کند
علل اجتماعی و تربیتی
* دوست های بی نظم دارد
* وقتی بازی می کند آنچنان در آن غرق می شود که متوجه شرایط نیست
* والدین یا مربیان، خودشان بی نظم هستند لذا کودک الگوی درستی در نظم ندارد.
* والدین در ایجاد و رعایت قوانین، سهل انگاری می کنند
* کودک، هدفی ملموس و عملی در زندگی تحصیلی، خانوادگی و... ندارد.
بچه‌ی منظم کسی است که:
نظمی که از کودک توقع داریم اینگونه است:
* کودک، رعایت کردن آن را دوست داشته باشد لذا به علایق کودکتان توجه کنید.
* متناسب با رشد کودک و طبق شرایط روحی و جسمی او باشد.
* در راه حفظ منافع او باشد. نظم را در اموری از کودکتان بخواهید که فایده‌ی نظم داشتن را بچشد.
* در حدّ درک کودک باشد و او آن را منطقی بداند. مثلاً اگر می خواهد ماشینش را هروقت می خواهد زود پیدا کند باید همیشه آن را در جعبه‌ی ماشین هایش که در گوشه‌ی اتاق است بگذارد.
* مستمر باشد. اگر فقط یکی دوبار تأکید بر نظم داشتن در موردی کنید و سپس کودکتان را رها سازید او سریعاً به حالت بی نظمی گذشته برمی گردد.
* استعداد، اطرافیان، میزان مشغله درسی، شادابی و نیروی جسمی کودکتان را نیز درنظر بگیرید.
* مهمترین نکته این است که: خودتان (هم شما هم همسرتان) افرادی منظم باشید تا فرزندتان هم الگوی عملی را دیده باشد و هم اینکه بهتر از شما - که خودتان منظمید- حرف شنوی و علاقه به رعایت نظم خواهد داشت.
فاطمه السادات رادفر
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط :
