کیفیت مواد غذایی ارگانیک

نگرانی از وجود مواد زیان آور در محصولات غذایی عامل اصلی تمایل مصرف کنندگان به خرید و مصرف محصولات ارگانیک به عنوان مواد غذایی عاری از آفت کش ها و مواد شیمیایی است. البته باید توجه داشت که اصطلاح عاری از مواد شیمیایی یک اصطلاح عامیانه و بی معنا است. منظور از اصطلاح فوق عاری بودن از مواد شیمیایی مضر، فلزات سنگین و بقایای آفت کش ها است که البته این امر به طور کاملاً تضمینی و مطلق نیست چرا که خاک زراعی در اثر سال ها استفاده نادرست اکنون بیمار است و تیمار و پاکسازی کامل آن مستلزم گذشت زمان است. اما در هرحال آلودگی محصولات ارگانیک به بقایای مواد شیمیایی مضر، کمتر از محصولات غیرارگانیک است.

مصرف مواد غذایی ارگانیک که دارای حداقل آلودگی هستند، کمک قابل توجهی به حل مساله بقایای آفت کش های می کند. بر اساس گزارشی از فرانسه، میزان آلودگی شیر مادران در این کشور به ِDDT، HCH و PCB (نوعی آلاینده صنعتی) هنوز هم بالاتر از حد استاندارد است. این آلاینده های به تدریج رسوب کرده و غلظت آنها در چربی انسان افزایش می یابد و سپس وارد شیر می شود؛ به طوری که میزان DDT در شیر انسان 127 برابر شیر گاو است. یک پیشنهاد برای کاهش میزان DDT کاهش چربی اضافی قبل از بارداری است و پیشنهاد دیگر مصرف غذاهای ارگانیک است.

تجمع نیترات در سبزیجات

تجمع نیترات در سبزیجات یکی دیگر از مشکلات حاصل از کاربرد روش های کشاورزی مدرن است.

در حدود %70 ازتی که روزانه جذب می شود، از طریق مصرف سبزیجات و تنها %20 آن از طریق مصرف آب تامین می شود. ترکیبات نیتراته به راحتی توسط گیاهان زراعی جذب می شوند و اگر بلافاصله  به پروتئین تبدیل نشوند به شکل نیترات در سلول ها ذخیره می شوند. ممکن است تبدیل نیترات به نیتریت در اثر بلع یا پختن، و سپس ترکیب آن با آمین ها باعث تشکیل نیترو آمین های سرطان زا شود. ترکیبات نیتریت همچنین از ترکیب با بقایای برخی علف کش ها مانند دی تیو کاربامات ها تشکیل ترکیبات سرطان زا می دهند.

در آزمایشی با مقایسه سبزیجات ارگانیک و غیر ارگانیک، تفاوت فاحشی در میزان نیترات آنها مشاهده شد. در سبزیجات ارگانیک نه تنها تجمع نیترات کمتر است، بلکه نسبت ازت پروتئینی به ازت غیر پروتئینی نیز بالاست.

ترکیبات معدنی و ویتامین ها

وجود یا عدم وجود مواد زیان آور در محصولات غذایی، تنها یک طرف مسئله ارزش غذایی است. این موضوع به خوبی مشخص شده است که استفاده بیش از حد از کودهای معدنی بر ترکیب غذایی گیاهان زراعی تاثیر می گذارد. علت بیماری تب شیر (فقر منیزیم) در گاوهای شیری، افزایش مصرف بیش از حد عنصر پتاسیم به جای منیزیم است که بیانگر اهمیت اثر متقابل عناصر بایکدیگر است.

مطالعات مختلف حاکی از افزایش میزان نیترات، اسیدهای آمینه آزاد، اکسالات ها و همچنین کاهش ویتامین C در اثر مصرف بیش از حد کودهای ازته است.  میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و عناصر نادر نیز تحت تاثیر سطوح مختلف مصرف کود قرار می گیرد.

در آزمایش در سال 1984 جوجه های تغذیه شده با غذاهای ارگانیک در نسل اول بعد از 4 تا 8 هفته دارای سرعت رشد بیشتری بودند، اما بعد از 32 هفته جوجه های تغذیه شده با غذاهای ارگانیک از وزن بیشتری برخوردار بودند. وزن تخم مرغ جوجه های تغذیه شده با غذای ارگانیک در هر دوسال بیشتر بود. وزن زرده آنها نیز بیشتر بود. اما در جوجه های تغذیه شده با غذای غیرارگانیک، سفیده تخم مرغ آنها دارای وزن بیشتری بود.

منابع:

Directorate General for Agriculture and Rural Development of the European Commission

Comparison of putative health effects of organically and conventionally produced foodstuffs

Organic farming. Ferdosi- Mashhad University publication.

agricultureinformation