افراط و تفریط های سینمای ما

چند خطی درباره شوی تبلیغاتی مرتبط با حضور آنجلینا جولی در ایران:

خبر حضور احتمالی یک ستاره زن هالیوودی در سینمای ایران نتوانست بدون حواشی خاص خودش باشد. شاید بازی این ستاره در یک فیلم ایرانی ازعکسهایی که از این بازیگر سرشناس سینما با روسری و لباس محلی پاکستانی از سوی خبرگزاریها پخش شد در ذهن چند سینماگر وطنی جرقه زده باشد. حضور جولی در کشور پاکستان به نیتی انساندوستانه با لباس محلی که نوعی پوشش اسلامی است آن هم در کشوری که اجباری برای  استفاده اتباع خارجی از حجاب وجود ندارد به نظر قابل تامل می آید. اما از اول هم مشخص بود که خبر دعوت از یک بازیگر هالیوودی در ایران حساسیت برانگیز خواهد بود و دلایل آن هم مشخص است. بزرگترین نمادهای پدیده سینما در جهان بازیگران هستند و اگر بخواهیم برای نماد هالیوود که ویترین فرهنگ غربی است نمادی تعیین کنیم خود بخود بازیگران در مرتبه ای بالاتر از دیگر عوامل سینما قرار می گیرند.

بعید است آنهایی که رغبت خود را از حضور یک بازیگر مطرح امریکایی در سینمای ایران پنهان نمی کنند به بسته بودن راههای نیل به چنین خواسته ای در ایران آگاه نباشند. چنین وسوسه ای از سوی برخی اهالی سینما مسبوق به سابقه است. بی تردید این خواسته وقتی میسر است که محاسبات فایده-ضرر چنین اقدامی برای سینمای ایران از سوی متصدیان سینمایی کشور لحاظ شود (که مجری و ناظر مقوله سینما و فرهنگ در کشور هستند) و به زعم آقایان فایده آن بر ضررش بچربد که با کمی تأمل و رجوع به سابقه تاریخی چنین رویکردهایی می توان در یافت که راه به جایی نخواهد برد.

چراکه آنجلینا جولی با روسری و لباس شرقی و بدون آرایش هم نمی تواند دل مسؤولین امر و داعیه داران فرهنگ دولتی در کشور را برای حضور در ایران برباید. وقتی فیلمساز درجه یک و محبوب آمریکایی یعنی «الیور استون» که ید طولایی در ساخت آثاری در نقد جامعه، فرهنگ و سیاست امریکایی دارد با در خواست رسمی برای تولید فیلمی در مورد رئیس جمهور ایران با بی رغبتی مسؤولین مواجه می شود نتیجه تصمیم برای آوردن یک فوق ستاره زن امریکایی از قبل مشخص است. اما از اینها که بگذریم عکس العمل بی منطق و تند فرج الله سلحشور به این خبر مشخص ساخت که بازی جولی در ایران چه خیال خامی است. عکس العمل آتشین سلحشور کافی بود تا پرونده حضور جولی در ایران خیلی زود مختومه شود. کارگردان سریال «حضرت یوسف (ع)» در گفت و گویی جنجالی جسورانه و بی پروا گفت: «هنرپیشه‌های زن ایران خودشان یک پا آنجلیانا جولی هستند و سینمای ایران باید هم برای ادامه فعالیت خود فاحشه بین المللی بیاورد. باید دید چه شخصی اجازه می‌دهد آنجلینا جولی به ایران بیاید، آمدن آنجلینا جولی به ایران اتفاق خوبی است، برای سینمایی که فاحشه خانه است. این سینما باید هم برای ادامه فعالیت خود فاحشه بین المللی بیاورد».

سلحشور که در میان اهالی سینما به عنوان فردی پایبند به مذهب شناخته می شود با فراغ بال به تمام موجودیت سینمای کشور به طور یکپارچه توهین می کند و خود را در مقام قاضی می نشاند و می تواند در مورد سینمای ایران حکمی مطلق دهد. با تمام گلایه ها و عیبهای بزرگی که می توان به سینمای کشور وارد دانست که اغلب اهالی سینما هم از آن بی اطلاع نیستند ولی ادبیات سخیف و صریح سلحشور به عنوان عضوی از سینمای کشور که در حال مراوده و کار با بخش زیادی از اهالی سینما هم هست مقداری شوک به بدنه سینما وارد ساخت که شاید به زعم او تلنگری به جا تفسیر شود اما در واقع رفتاری دون شأن فرهنگ تعبیر می شود.

از تصمیم و انعکاس خبر دعوت از  یک هنر پیشه زن سینمای هالیوودی برای نقش آفرینی در یک فیلم ایرانی تا عکس العمل جنجالی فرج الله سلحشور و در نهایت تکذیبیه ای که به فاصله یک روز از سوی خود سلحشور مبنی بر رد سخنان قبلی اش صادر میشود(!) به خوبی بازتاب دهنده افراط و تفریط های سینمایی است که احتیاجی مبرم به بازتعریف خود دارد.