بد آموزیهای مادرانه
بی شک مادر الگوی کودک و راهنمای زندگی اوست. کودک نیازمند است که تصویر روشنی از زندگی در پیش داشته باشد و طبعا مادر بعنوان نخستین فرد در ارائه این تصویر نقش موثری ایفا می کند.
مادر اگرچه خیرخواه کودک است و می خواهد که کودک به سعادت برسد ولی این امر به تنهایی کافی نیست بلکه دوراندیشی و احتیاط لازم است. چه بسیار کودکانی که قربانی بدآموزی های مستقیم یا غیرمستقیم مادران خود شده اند و در مسیر زندگی خطرات متعددی آنها را تعقیب کرده است.
انواع بدآموزیها:
مادران اغلب نا آگاه و بدون توجه به عواقب یک کار بد آموزی هایی را برای فرزندان خود دارند که ممکن است به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم باشد.
بدآموزیهای مستقیم:
دستور به ناسزاگویی: مادران برای اینکه کودکان خود را به شیرین زبانی وادارند گاهی کلمات رکیکی را به او یاد می دهند و یا ممکن است در اثر غفلت ، کودک آن را از جایی فرا گرفته باشد و مادران او را تشویق به بازگویی آن در حضور جمع می کنند تا بدین وسیله مجلس آرایی شود. غافل از اینکه طفل در روز های اولیه با لکنت و شیرین زبانی آن را ادا می کند ولی پس از اینکه آن را فرا گرفت دیگر فراموش نمی کند و بصورت عادت آن را بکار می برد و در چنان وضعی رفع آن عیب، بسیار دشوار است.
دستور کتک زدن: کودک هرگز نباید این جرات را پیدا کند که پدر و مادر یا خواهر و برادرش را کتک بزند. درست است که ضربه دست او آنقدر قوی نیست که به آدمی صدمه برساند ولی فراموش نباید کرد که اینک او کودک است و عملش ممکن است دلچسب بنظر آیدولی تکرار و عادت آن، عواقب نامطلوب دیگری خواهدداشت.
هر عملی که مادر انجام می دهند ، هر سخنی که می گوید یک دستورالعمل برای زندگی کنونی یا بعدی کودک است. چشم و گوش کودک باز است، مادر نباید بگوید کودک متوجه نیست و یا سرش جای دیگری گرم است.
عدم مراقبت در گفتار و رفتار نوعی آموزش غیرمستقیم برای کودک است و از آن جمله است:
بدآموزی از راه زبان: ذکر سخنان نیشدار ، حرف های رکیک و ریشخندآمیز، سوگند یاد کردن برای مسائل جزئی چه به راست و چه به دروغ نوعی بدآموزی است که کودک آن را از مادر یاد می گیرد.
بدآموزی در برخوردها: مادری که به مناسبت برخورد با پدر، در غیاب او تخطئه اش می کند بت کودک را شکسته و محیط زندگی خانواده را نابسامان کرده است. مادری که پشت سر همسایه یا مهمان بدگویی می کند در حالیکه به ظاهر ابراز محبت می کرد درس بدی به کودک داده است. مادری که بذر نفاق و دشمنی را می پاشد و از طریق سخن چینی دو نفر را به جان هم می اندازد از کودک خلاف آن را متوقع نباشد.
بدآموزی در مهمانی ها و مجالس: آداب و معاشرت و برخوردها، راه و رسم مهمانی و... را کودک به همراه مادر می آموزد، رازداری در مجلس، روابط صحیح یا غلط ، شوخی های مناسب یا نامناسب، صداقت و یا عدم آن نسبت بهم از آن مجلس آموخته می شود. بدین سان چه ناگوار است که کودک درآن جا درس خیانت و دوروئی بیاموزد. ممکن است مادری در حضور میزبان از خوردن میوه ای به بهانه اینکه میل ندارد، امتناع کند ولی در غیاب او آن میوه را بخورد، این درس خیانتی برای کودک است.
بدآموزی های روانی: در این زمینه ممکن است احساس حقارتی که مادر در برابر نقص زیبایی خود از خود بروز می دهد و از آن متاثر است، این درس بدی برای کودک است زیرا فکر می کند زیبائی به صورت است و یا زشتی نقصی خطرناک است.
بدآموزی در جنبه تشویق و تنبیه: از بد آموزیها در جنبه تشویق این است که مادر او را زرنگ تر، باهوشتر و عاقلتر از همه معرفی کند در حالیکه این امر با حقیقت وفق نداشته باشد در آن صورت اظهارش نزد کودک باعث خودخواهی او می شود. در جنبه تنبیه اگر توام با خشونت باشد درس بدی برای کودکان است. معمولا مادران به کودکان نمی گویند که دروغ بگویند ولی نگاهش آنچنان او را تحت فشار قرار می دهد که طفل مجبور می شود برای نجات به دروغ متوسل شود.
آموزش ادب نباید توام با سخنانی باشد که کودک را تقویت و دیگران را تضعیف کند، مثلا گفتن این سخن که (پسر گریه نمی کند و گریه مال دختر است) روحیه او را تقویت می کند و ممکن است از گریه بازش دارد ولی در اینجا جنبه دختر را تضعیف کرده است.
معمولا مادران به کودکان نمی گویند که دروغ بگویند ولی نگاهش آنچنان او را تحت فشار قرار می دهد که طفل مجبور می شود برای نجات به دروغ متوسل شود.
فرآوری: نوریه نوچمنی
بخش خانواده ایرانی تبیان
منبع: نقش مادر در تربیت. نوشته دکتر علی قائمی
مطالب مرتبط :
