تخم‌مرغ طلا؛ از قصه‌ها تا واقعیت
تخم‌مرغ این روزها در بازار یکه‌تازی می‌کند و مرغ‌ها این روزها افسانه تخم طلا را تحقق بخشیده‌اند. علت اساسی این موضوع را می توان شیوع بیماری در مرغداری ها و عواقب و حواشی آن در بازار دانست
طی روزهایی که سپری می‌کنیم تخم‌مرغ در بازار دانه‌ای 300 تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد و مسوولان مربوطه نیز اعلام کرده‌اند تا آذر ماه اوضاع به همین منوال پیش خواهد رفت. مصرف‌کننده که تا پیش از این، املت غذایی ابتدایی برایش محسوب می‌شد درپی اتخاذ برخی سیاستها و و نابسامانی بازار مرغ و تخم‌مرغ، این روزها برای تهیه یک املت باید چند هزار تومان هزینه کند. در این شرایط سوالات متعددی برای مصرف‌کنندگان ایجاد شده است از جمله اینکه علت این افسارگسیختگی قیمت چیست؟ چرا باید برای یک شانه تخم‌مرغ بیش از یک کیلو مرغ هزینه پرداخت شود؟ آیا صرف هزینه برای یک نیمرو به صرفه‌تر است یا هزینه یک پرس خوراک مرغ؟ و ...
*علت اصلی گرانی
در این زمینه کارشناسان و برخی مسوولان امر اعلام می‌کنند که علت اصلی گرانی قیمت تخم‌مرغ بیماری سال گذشته بود که گریبان مرغداری‌ها را گرفت؛ تولید پایین آمد و تقریبا هفتاد درصد این مرغداری‌ها بیمه نبودند و نتوانستند خسارت بگیرند و متضرر شدند. امروز هم توان این را که مرغ و پولت بریزند را ندارند. چون پولت امروز 8500 تومان قیمت دارد ـ پولت جوجه یک‌روزه است که خریداری و سه ماه پرورش داده می‌شودـ بهمن ماه سال گذشته بیماری آنفلوانزا در مرغداریهای تخم‌گذار در سطح چند استان منجر به معدوم شدن مرغهای تخم‌گذار شد. عمده‌ترین این مراکز قم، تهران، قزوین و کرج بودند که محصولشان را معدوم و قرنطینه کردند، پس از این مشکل در سراسر کشور با کاهش با عرضه تخم مرغ و افزایش قیمت مواجه شدیم.
البته با آغاز سال تحصیلی و از سویی سرد شدن هوا و شرایط نگهداری تخم مرغ، افزایش قیمت آن بیشتر شد. در واقع این کاهش تولید و افزایش تقاضا باعث شد قیمت تخم‌مرغ به شدت افزایش یابد. البته نباید فراموش کرد که قیمت نهاده‌ها، مرغ مادر و داروهای دامی و تقویتی هم به شدت افزایش داشته است.
از اسفندماه سال گذشته تاکنون حداکثر 30 هزار تن تخم مرغ از کشور ترکیه وارد کشور شده و از مهرماه نیز 10 هزار تن واردات صورت گرفته است و مردم امیدوارند با این واردات تخم مرغ را با قیمت واقعی خریداری کنند و خرید یک شانه تخم مرغ برای بخشی از مردم تبدیل به رویا نشود.
لازم به یادآوری است که به دلیل بروز بیماری آنفلوآنزای پرندگان در سال گذشته روزانه با دویست تن کمبود تولید تخم‌مرغ مواجه هستیم که این کاهش تولید و عدم توازن در واردات باعث افزایش قیمت محصول در بازار مصرف شده است و این روند سبب شده که فرزاد طلاکش ـ رییس ستاد کشوری ترویج مصرف تخم‌مرغ ـ اعلام کند که در حال حاضر اگر هر شانه تخم‌مرغ شش هزار تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد، قیمتی متعادل بوده و گران نیست و با توجه به شرایط فعلی تولید نباید انتظار قیمت پایین‌تر از این را داشت.
نکته حائز اهمیتی که نباید فراموش کرد این است که امسال فائو نسبت به شیوع انفلوآنزای مرغی هشدار داده است و این هشدار، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیا مسوولان برنامه‌‌ریزی مشخصی دارند که سال آینده نیز مانند امسال شاهد افزایش طلایی قیمت تخم‌مرغ نباشیم؟
*وقتی دست به دامن واردات می‌شویم
وقتی تولید یک کالا در کشوری پایین بیاید، عرضه محدود می‌شود در حالیکه تقاضا همان است و در نتیجه قیمت آن کالا بالا می‌رود. در اینجا یکی از راه‌های کنترل قیمت، واردات است. واردات اما در کشور ما باید با مجوز دولت صورت گیرد، هرچند که تولیدکننده داخلی نیز استقبالی از آن نخواهند کرد.
علت اصلی گرانی قیمت تخم‌مرغ بیماری سال گذشته بود که گریبان مرغداری‌ها را گرفت؛ تولید پایین آمد و تقریبا هفتاد درصد این مرغداری‌ها بیمه نبودند و نتوانستند خسارت بگیرند و متضرر شدند
با این اوصاف درحالیکه قرار بود تا آذر ماه 90 تعرفه واردات همچنان صفر بماند، به گفته دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان تخم‌مرغ شناسنامه‌دار با توجه به پیش‌بینی کمبود تخم مرغ از اسفندماه سال گذشته تعرفه واردات صفر و مقرر شد این میزان تعرفه تا مهر ماه ادامه یابد و از مهرماه مجدد به 30 درصد افزایش یابد که تولیدکنندگان متضرر نشوند، اما در این میان ستاد تنظیم بازار وزارت جهاد به این نتیجه رسیدند که تا آذرماه تعرفه واردات صفر باشد. اما گویا گمرک در جریان نبوده و از ابتدای مهرماه تخم مرغ وارد شده به دلیل اعمال تعرفه 30 درصدی از سوی گمرک دو هفته در انبارها نگهداری شد. به اعتقاد طلاکش، از اسفندماه سال گذشته تاکنون حداکثر 30 هزار تن تخم مرغ از کشور ترکیه وارد کشور شده و از مهرماه نیز 10 هزار تن واردات صورت گرفته است و مردم امیدوارند با این واردات تخم مرغ را با قیمت واقعی خریداری کنند و خرید یک شانه تخم مرغ برای بخشی از مردم تبدیل به رویا نشود.
*درخواست فرصت 25 روزه برای حل مشکل
گویا گزارش‌های وزارت جهاد در خصوص آمار تولید تخم مرغ هم رو به بهبود است و نزدیک به 20 الی 25 روز فرصت خواسته شده تا از طریق تولید داخل نیازمندی‌ها را تامین کنند و در صورتی که نیاز باشد بخش خصوصی از کشورهای مختلف کمبود را تامین کند. البته نباید از نظر دور داشت بخش تولید تخم مرغ در کشور مشکلات خاص خود را دارد که با هدفمندی یارانه‌ها این مشکلات در بخش‌هایی تشدید هم شده است. افزایش قیمت نهاده‌های تولید، تامین سوخت مرغداری‌ها، نداشتن شناسنامه و برچسب تولید و انقضا روی تخم مرغ‌ها و ... همه از مشکلات این بخش هستند که برای حل آن باید اقداماتی جدی صورت گیرد تا اگر این بخش از آنفلوآنزای پرندگان جان سالم به در برد، سایه مشکلات مذکور بر سرش سنگینی نکند.
*گرانی و واکنش معکوس مردم
علی‌رغم همه اظهار نظرهایی که برای تنظیم بازار و کنترل قیمت تخم مرغ صورت می‌گیرد، قیمت تخم مرغ همچنان بالا و طلایی باقی مانده است و مردم هم همچنان آن را می‌خرند! این نکته قابل بررسی است که چرا در ایران خلاف رویه‌های معمول در دیگر نقاط جهان وقتی جنس یا کالایی گران می‌شود به خرید بیشتر و بعضا به اهتکار آن بیشتر روی می‌‌‌آورند.
جای این سوال همچنان باقی است که علاوه بر ضرورت بررسی چرایی ناهماهنگی موجود در زمینه واردات تخم مرغ وقتی قیمت تخم مرغ از گوشت مرغ گذر می‌کند، چرا همچنان عطش برای خرید آن در بازار وجود دارد؟ هنوز چند هفته‌ای نگذشته از زمانی که عطش برای خرید در بازار سکه شرایطی به‌وجود آورد که هر سکه بهار آزادی حدود 80 هزار تومان بیشتر از قیمت وزن طلای آن ارزش کاذب پیدا کرده بود و این شاید آن ضرب المثل قدیمی را تداعی کند که بهترین راه برای مبارزه با گرانی نخریدن آن جنس باشد نه هجوم به بازار و دامن زدن به گرانی.
طه رها
بخش اقتصاد تبیان
