آیا خواندن ترجمه قرآن کافی است؟

---

قرآن کریم یگانه کتاب جامع آسمانی است که همه علوم مورد احتیاج برای هدایت بشر را از طرف خداوند متعال بدون هیچ نقصی توسط پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ بر بشر عرضه داشته است .

درباره تلاوت و اندیشیدن در آیات قرآن و آداب آن،‌ دستورات زیادی از معصومین ـ علیهم السّلام ـ رسیده است .

1. تلاوت و قرائت آیات قرآن و ثواب آن:

در این زمینه روایات بسیاری در فضیلت تلاوت قرآن کریم وارد شده است که به صورت گذرا به بعضی آن‌ها اشاره می‌شود. رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «برترین عبادت امت من خواندن قرآن کریم است.»[1]

و در روایت دیگر فرمودند: «همانا خواننده آیه‌ای از کتاب خدا بهتر است از آن چه زیر عرش است تا پایین‌ترین جاهای زمین»[2] برای کسی که بخواهد ثواب تلاوت قرآن کریم را ببرد لازم است که از آیات قرآن را تلاوت کند و ترجمه آن کافی نیست.

امام خمینی ـ رحمة الله علیه ـ در جواب کسی که سؤال کرده بود: اگر کسی قرآن را به عربی بخواند و معنی آن را نفهمد باز هم ثواب دارد؟ جواب فرمودند: «ثواب قرآن منوط به درک معانی آن نیست اگر چه خوب است سعی شود تا معنی آن را درک نماید تا از ارشاد و علوم آن بهره‌مند گردد.»

برای اینکه انسان بیشترین ثواب و بهره را از تلاوت قرآن ببرد در روایات اسلامی و آیات قرآن مسائلی را بیان داشته‌اند که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم :

الف: با طهارت باشد:

«لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ» [3] جز پاکان نمی‌توانند به آن دست زنند(= دست یابند) یعنی با غسل و وضو بودن ثواب قرائت قرآن را زیاد می‌کند(البته برای خانمها در ایام عادت ماهیانه اگر دست به قرآن نزنند به جز تلاوت سوره هائی که سجده واجب دارند) تلاوت قرآن اشکال ندارد.

ب: تلاوت از روی قرآن کریم و نگاه کردن به آن:

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ به یکی از یارانش فرمود: قرآن را در حالی بخوان که در مصحف می‌نگری و آن بهتر است آیا نمی‌دانی که نگاه کردن به قرآن عبادت است.[4]

در برخورد با قرآن تمام دستگاه‌های ادراکی انسان بهره‌مند می‌شوند و هر یک رزق خاصی را به دست می‌آوردند از این رو نظر کردن به قرآن و آیاتش خود عبادت محسوب می‌شود و تأثیر فراوانی در روشنی و نورانیت چشم دارد حتی اگر سواد خواندن را نداشته باشد.

ج: خواندن قرآن با صدای نیکو:

د: تلاوت با دهان پاکیزه و مسواک زده:

ه: استعاذه و پناه بردن به خدا از شرّ شیطان «فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ» [5]

«هنگامی که قرآن می‌خوانی، از شرّ شیطان مطرود به خدا پناه ببر»

و: ترتیل و شمرده خواندن:

«وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً» [6] و قرآن را با تأمّل و دقّت بخوان.

2. تدبّر در قرآن:

«کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ» [7] این کتابی است پر برکت که بر تو نازل کرده‌ایم تا در آیات آن تدبّر کنند و خردمندان متذکّر شوند.

«وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ» سوره قمر آیات 17 و 22 و 23 و 40.

ما قرآن را برای تذکّر آسان ساختیم؛ آیا کسی هست که متذکّر شود؟

امام علی ـ علیه‌السلام ـ : «تدبَّروا آیاتِ القرآن و اعْتبروا به فانّه اَبلَغُ العبر» در آیات قرآن تدبّر کنید و از آن عبرت آموزید؛ زیرا که قرآن کریم رساترین پندهاست.[8] بنابراین اصل نزول قرآن برای تفکر و تدبّر در آیات و عمل به آن و هدایت یافتن است. حداقل شرایطی که برای تدبّر در قرآن مورد نیاز می‌باشد و همه اقشار از هر صنف و گروه را در برمی گیرد در این سطح که اوّلین مرتبه تدبّر در قرآن است آگاهی از ترجمه آیات و یا استفاده از ترجمه معتبر است. ترجمه‌ای مفیدتر است که گویا و سلیس و روان و در نوع خود رسا و دقیق و در ذیل آیات باشد.[9]

پس اگر کسی با لغات و قواعد عربی آشنائی ندارد برای استفاده بیشتر از قرآن و تذکر در آیات آن حتماً باید به ترجمه دقیق مراجعه کند تا بتواند معنی آیات را بفهمد و در آن‌ها تدبر نماید و از آن الهام بگیرد و به دستورات قرآن عمل نماید.

و در مرحله بعد از ترجمه اگر خواستید توجه عمیق‌تری به قرآن داشته باشد به بعضی از تفاسیر روان و عمیق مراجعه کند.[10]

خلاصه مطالب و نتیجه:

برای استفاده بیشتر از معنویات و فضائل قرآن کریم سعی ‌کنید خود آیات را تلاوت کنید و از نورانیت آن بهره‌مند شوید و بعد از خواندن آیه به ترجمه‌ای که شرائط لازم را داشته باشد مراجعه کنید و در آن‌ها اندیشه نمایید که نه تنها اشکال ندارد بلکه فضائل بهره مندی از تدبر در آیات انشاء الله نصیب شما گردد.

پی نوشت ها :

[1] . رضا باقی زاده، هفتصد نکته درباره قرآن، انتشارات گاه سحر،‌ ص 65.

[2] . همان به نقل از بحارالانوار، ج 92، ص 18.

[3] . سورة واقعه، آیه 77.

[4] . هفتصد نکته درباره قرآن به نقل از وسایل الشیعه، ج 4، ص 854.

[5] . نحل، آیة 98.

[6] . مزمل آیه 4.

[7] . سورة ص، آیة 29.

[8] . میزان الحکمه، ج 10، باب 434، ح 536/ 12، مترجم حمید رضا شیخی

[9] . بعضی از ترجمه هائی که نسبتاً مفید تر هستند مثل قرآن کریم با ترجمه آیت الله مکارم شیرازی و ترجمة استاد مهدی فولاد وند و ترجمة استاد الهی قمشه ای.

[10] . بعضی از تفاسیر مفید برای جوانان تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی و جمعی از همکاران و تفسیر نور حجة الاسلام قرائتی و تفسیر نسیم حیات، ابوالفضل بهرامپور.

منبع :

اندیشه قم