بی غیرتها به بهشت نمیروند
غیرت، حس درونی است که آفرینش برای محافظت و نگاهبانی از حریم خانواده و پاسداری از نسل، در وجود مرد نهاده است. در حقیقت، این حس در مرد وجود دارد که میخواهد ناموس خود را از دسترس کامجویی دیگران دور کند و همسر خود را تنها در انحصار خود نگه دارد.
غیرت و مردانگی
«غیرت» به معنای رَشک و حسد مردانه و سرشار از صفات آن است و در تداول فارسی زبانان به معنای حمیّت و محافظت عصمت و آبرو و ناموس و نگهداری عزّت و شرف آمده است.
در فرهنگ فارسی زبانان به معنای حمیّت و محافظت عصمت و آبرو و ناموس و نگهداری عزّت و شرف آمده است,شاعران فارسی زبان هم هرکدام به نحوی این واژه را در اشعار خود به کار بردهاند ازجمله نظامی در مورد غیرت میگوید: اگر غیرت بری با درد باشی و گر بی غیرتی نامرد باشی
غیرت دینی یعنی :اینکه انسان مسلمان نسبت به اسلام و مسائلی که به عنوان یک مسلمان بر گردن او واجب است حساس باشد و نسبت به آنها کوتاهی نکند.
غیرت ملی یعنی :احساس مسئولیت در برابر تمامیت ارضی کشور اسلامی و دلسوزی و حمایت از مسلمانان و عزت و شرف آنان است.قرآن مجید کسانی را که در راه خدا و دفاع از زنان و کودکان جهاد نمیکنند را بی غیرت میخواند و انها را این طور نکوهش میکند:
«وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلوُنَ فی سَبیلِ اللهِ وَ الْمُستَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ و النِساءِ وَ الْوِلْدانِ» [نساء (4)، آیه 75. ]
شما را چه شده که در راه خدا و مردان و زنان و کودکان مستضعف نمیجنگید؟
غیرت، یکی از ویژگیهای برجسته اخلاقی پیامبران و اولیای الهی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کانَ ابراهیمُ اَبی غَیورا، و أنا أغیرُ مِنْه و أَرْغَم اللّه ُ أنْفَ مَن لا یَغارُ مِن المؤمنین. پدرم ابراهیم، غیور و جوان مرد بود و من از او غیورترم و خداوند بینی کسی را که اهل ایمان است، ولی غیرت ندارد، به خاک بمالد
غیرت ناموسیحمایت و حفاظت از ناموس، ارتباط زیادی با شرف و مردانگی افراد دارد و اسلام با تأکید از افراد جامعه خواسته که از ناموس خود و هم کیشانش به شدت دفاع کند و هرگز در این مسئله کوتاه نیایند.
به عبارت دیگر، «غیرت، حس درونی است که آفرینش برای محافظت و نگاهبانی از حریم خانواده و پاسداری از نسل، در وجود مرد نهاده است. در حقیقت، این حس در مرد وجود دارد که میخواهد ناموس خود را از دسترس کامجویی دیگران دور کند و همسر خود را تنها در انحصار خود نگه دارد».
غیرت، یکی از ویژگیهای برجسته اخلاقی پیامبران و اولیای الهی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
کانَ ابراهیمُ اَبی غَیورا، و أنا أغیرُ مِنْه و أَرْغَم اللّه ُ أنْفَ مَن لا یَغارُ مِن المؤمنین.
پدرم ابراهیم، غیور و جوان مرد بود و من از او غیورترم و خداوند بینی کسی را که اهل ایمان است، ولی غیرت ندارد، به خاک بمالد.
امام صادق علیهالسلام نیز در حدیثی فرمود:
اِنَّ اللّه َ غَیُورٌ، یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ، وَ مِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ظاهِرَها وَ باطِنَها : همانا خداوند، غیور است و هر غیوری را دوست دارد و از غیرت اوست که همه گناهان آشکار و پنهان را حرام کرده است.
غیرت؛ یکی از جلوههای مردانگی نقل است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، فرد مشرکی را به خاطر غیرت ورزی اش، از کشته شدن نجات میدهد و او را میستاید. امام صادق علیهالسلام در این باره روایت میکند:
اسیرانی را به محضر پیامبر آوردند، پیامبر فرمود: «جز یک نفر، بقیه را گردن زنند». آن مرد (نجات یافته) گفت: چرا مرا از قتل رها کردی؟ پیامبر فرمود: «خداوند با پیک وحیاش به من خبر داد که در تو پنج ویژگی وجود دارد که آنها را خداوند و رسولش دوست میدارند؛ یکی از آنها غیرت و نگهبانی از ناموس است».
شهید مطهری در این باره مینویسد: مرد بر خلاف آنچه در ابتدا به نظر میرسد، در عمق روح خود از ابتذال زن و تسلیم و بیارادگی او متنفر است و همیشه عزت و بی نیازی و بی اعتنایی زن را نسبت به خود ستوده است.
غیرت، آفتهایی نیز دارد که یا آن را از میان میبرد یا آن را بسیار کم رنگ میسازد. «اگر مرد در شهوتهای نفسانی غوطهور گردد و کمالات انسانی خود را کم کم از دست دهد، غیرت نیز همانند دیگر کمالات اخلاقی، نورانیت خود را از دست میدهد و خاموش خواهد شد. در این صورت، اگر همسرش وسیله کامجویی دیگران قرار گیرد و دست و نگاه آلوده متوجه او شود، نه تنها آزرده خاطر نمیشود، بلکه لذت میبرد و افتخار هم میکند و حتی بیشتر از زن، در نشان دادن زیباییهای همسر خود به نامحرمان اصرار میورزد».
غیرت اجتماعی
«جامعه اسلامی، اجتماعی به هم پیوسته است که فرد فردِ این جامعه، نباید خود را تافته جدا بافته از دیگران بدانند. مردان موظفند. در برابر بی مبالاتیها، مرزشکنی ها و اذیت و آزارها و حرمت زداییهای ناموسی بایستند، به گونهای که ناموس اجتماع را ناموس خود بدانند و در حفظ حرمتها، زنان مسلمان را مانند همسر خود بپندارند. پس تنها در چنین جامعهای است که زن و دختر آنها نیز از نگاههای آلوده نامحرمان در امان خواهند بود و پاکی و طهارت اجتماع، باقی خواهد ماند».
از این رو، بر همه افراد جامعه فرض است که هرگز به این مرزشکنی ها نزدیک نشوند و زمینه حرمت شکنی ناموسها را فراهم نکنند. امام صادق علیهالسلام در تعبیری زیبا این مسئولیت خطیر اجتماعی را چنین گوشزد میکند:
عِفُّوا عَن نساءِ النّاسِ تَعِفَّ نسائُکُم.
چشم پوشی کنید از زنان مردم تا مردم از زنانتان چشم بپوشند.
نقل است امام صادق علیهالسلام در پاسخ مسئلهای که در آن از گناه اجتماعی میپرسند، گناه کار را متوجه محارم خود میکند و حس غیرت اجتماعی را در او برمی انگیزد. «از امام صادق علیهالسلام پرسیدند: زنی میگذرد و مرد از پشت به او مینگرد. آیا این عمل مرد گناه است؟ حضرت فرمود: آیا هیچ یک از شما خوش دارد که کسی به زن یا زنان فامیل او نگاه کند؟ گفتند: نه. حضرت ادامه داد: پس برای مردمان، همان بخواه که برای خود میخواهی».
میانه روی در غیرت
کوتاهی و زیادهروی در هر کاری، سبب منحرف شدن آدمی از راه درست و مستقیم است و او را از رسیدن به هدف الهی باز میدارد و پی آمدهای ناگواری نیز به دنبال دارد. غیرت ورزی نیز چنین است و در صورت تفریط و افراط در آن، آثار شومی دامن گیر انسان خواهد شد. زیادهروی در غیرت افزون بر آن که موجب بدگمانی شخص نسبت به ناموس او میشود، احساس شخصیت را نیز از ناموسش میستاند.
درباره کوتاهی و بی توجهی در امر غیرت نیز در آموزههای پیشوایان اسلام بسیار سخنها برجاست. مردی که تحت تأثیر تبلیغات شیطانی، هویت اصیل خود را از دست داده و زن را همچون کالایی مادی میپندارد و شخصیت خود را در داشتن زنی که در منظر دیگران خود را میآراید، جست و جو میکند، به سرزنش اسلام درمی آید، چنان که امیر مؤمنان علی علیهالسلام در چنین اوضاعی بر سر مردم کوفه فریاد میزند که: «أما تَسْتَحْیُونَ وَ لا تَغارُونَ؟...؛ چرا حیا نمیکنید، شما را غیرت نیست؟...».
عوامل بی غیرتی
اما همین مردانی که در عمق وجود خود از ابتذال زنان تنفر دارند در شرائطی نه تنها این تنفر در وجود آنها پیدا نمیشود بلکه از ابتذال لذت هم میبرند که عوامل متعددی این بی غیرتی را به وجود میآورد .
یکی از عواملی که باعث میشود انسانها به سوی بی غیرتی حرکت کنند این است که افراد جامعه غرق در حرام شوند و محرمات الهی را انجام دهند که یکی از مهمترین این محرمات مشغول شدن به ترانهها و موسیقیهای حرام و مبتذل میباشد که مرد را بیغیرت و زن را بیحیا میکند.
یکی دیگر از عوامل بی غیرتی این است که انسان در خود ضعف و خود کم بینی میبیند و نمیتواند از آنچه باید محافظت کند دفاع کند .
در جامعه کنونی ما مردانی را میبینیم که خیلی ادعای غیرت ناموسی دارند ولی از طرفی وقتی ناموس آنها در جامعه رفت آمد میکند و در هر ثانیه هزاران نگاه آلوده ناموس آنها را دنبال میکند نه تنها آزرده خاطر نمیشوند بلکه لذت میبرند که مثلاً خواهر و یا دختر و یا همسر ما چقدر جذابیت دارد که توانسته است هزاران نگاه را به خود جذب کند .به نظر شما افرادی که حاضرند نوامیس خود را به هر شکل و شمایلی در کوچه و خیابان بیاورند و به آنها افتخار کنند غیرت را چگونه معنا میکنند؟
فرآوری : زهرا اجلال
منابع :
سایت حوزه
وبلاگ حافظان نور ؛ نوشته امین ادریسی
علی اصغر الهامی نیا ـ اخلاق اسلامی، ص154
پدید آورنده : معصومه صفدری ، صفحه 52