وبلاگ  نویسی ساراماگو

نوت بوک

نویسنده : ژوزه ساراماگو

مترجم : مینو مشیری

تعداد صفحه : 344 صفحه

قیمت : 10000 تومان

انتشارات : ثالث

ساراماگو در آخرین سال‌های حیاتش دست به کاری زد که شاید در نظر اول باورنکردنی و البته جذاب باشد. او با نظمی حیرت‌انگیز از 15 سپتامبر 2008 تا 31 اوت 2009 در وبلاگِ شخصی‌اش یادداشت‌هایی نوشت و روند نوشتنش را حتی هنگامی که برای معرفی کتاب‌هایش یا شرکت در برنامه‌های مختلفِ فرهنگی از لانزاروته -جزیره محل اقامتش- به سفرهای بسیار دور می‌رفت قطع نکرد. حاصل این یادداشت‌ها در کتابی با نام «نوت بوک» منتشر شد.

همسر ساراماگو یک روز به او می گوید: کاری برایت پیدا کردم. یک وبلاگ بنویس! خواهر و شوهرخواهرش هم به او یک نوت بوک هدیه میکنند تا ساراماگو خاطرات روزهایشان را در جزایر قناری ثبت کند و فقط یک شرط میگذارند که گاهی اشارهای به آنها بکند؛ اما خیال نکنید ساراماگو در آن نوت بوک چیزی نوشت. او در این نوت بوک چیزی ننوشت، اما با پیشنهاد همسر، خواهر و خواهر شوهرش وبلاگ نویس شد. چنان که از تقدیمیه کتاب میتوان دریافت او یاداشتهایش را نوشته و به یکی از آنان میرساند تا منتشرش کنند. این کتاب بسیار جذاب است و نوشتههای کوتاه او را درباره همه چیز در بر دارد که خواندنی است.

این کتاب شامل آخرین یادداشت‌‌های این نویسنده‌ی برجسته در وبلاگ شخصی خود است. یادداشت‌های ساراماگو در وبلاگ شخصی‌اش، به‌گفته‌ی پیلار، همسر اسپانیایی‌اش، بحث انگیز و تغزلی‌ست. گزارش یک‌سال از زندگی‌اش است. شرحی از گفت‌وشنود با دوستانش و تفکرات و واکنش‌هایش به اتفاقات اطراف، از بمباران غزه تا کشته‌شدن اشتباهی یک برزیلی در سانحه‌ی متروی لندن، حکومت باراک اوباما و...

اما مهم‌ترین روی‌کردِ ساراماگو در یادداشت‌های این کتاب -که از او تصویر روشن‌فکر و منتقدی چپ، شجاع، و حق‌طلب به دست می‌دهد- دفاع جانانه او از مظلومیتِ تاریخی مردم فلسطین و انتقاد از جنایت‌های وحشیانه‌ای است که اسراییلی‌ها علیه این مردم به‌خصوص در غزه مرتکب می‌شوند. ساراماگو بارها و بارها در نقش یک انسان‌دوستِ صریح و صادق، از خشونت‌ها و برخوردِ حیوانی اسراییلی‌ها بیزاری می‌جوید و جامعه بین‌المللی را به دلیل سکوت و انفعال به هم‌دستی با این اقدامات متهم می‌کند.

او همچنین بوش و برلوسکونی را آماج شدیدترین انتقادها قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که سرِ سوزنی مصلحت‌طلبی و منفعت‌خواهی شخصی در وجودش نیست و هرجا احساس کند حقی از مردم ضایع می‌شود، به میدان می‌آید و به افشاگری و حق‌طلبی برمی‌خیزد. او شفقت و احساساتِ انسانی را تا آن‌جا جلا می‌دهد که به دفعات حتی از حقوق حیوانات دفاع می‌کند و خواستار جمع‌آوری سیرک‌ها و باغ وحش‌ها می‌شود.

همان‌طور که اغلبِ مخاطبان می‌دانند، ساراماگو شیوه نگارش خاصی دارد؛ از علائم سجاوندی به‌ندرت استفاده می‌کند و در جمله‌بندی و نثرپردازی سبکی منحصر به فرد را به نمایش می‌گذارد. اما در نوت بوک نثر و لحن ساراماگو با آثار دیگرش تفاوت اساسی می‌یابد. او از نقطه، ویرگول، پاراگراف و علائم نگارشی دیگر استفاده‌ می‌کند و نشان می‌دهد که درکی کامل از چرایی استفاده از  فرم ویژه آثار داستانی خود دارد.

قسمتی از متن کتاب که عقاید ساراماگو درمورد بوش است: ”مانده‌ام که چرا ایالات متحده که همه چیزش آن‌قدر بزرگ است، اغلب رؤسای جمهوری چنین کوچک دارد و کوچک‌ترین‌شان شاید جرج دبلیو بوش است. این مرد با آن هوش متوسط، با آن جهل وحشت‌ناک، با آن عجزی که در برقراری ارتباط دارد، و با تن دادن مدام به وسوسه مقاومت‌ناپذیر ادای اراجیف محض، خود را در هیئتِ مضحکِ یک گاوچران به ابناء بشر معرفی کرده است. نمی‌دانیم به راستی چه فکر می‌کند، حتی نمی‌دانیم اصلاً فکر می‌کند یا نه. اما اگر بخواهیم یک‌بار در عمرش هم که شده به این مرد وجهه‌ای بدهیم باید بگوییم در جرج بوش یک برنامه به نحو احسن فعال است: دروغ‌گویی.”‌

رمانی منتشرنشده از ساراماگو پیدا شد

رمان «کلارابویا» در دهه 1950 توسط ساراماگو نوشته شده اما تاکنون منتشر نشده بود و هیچکس هم خبری از وجود آن نداشت.

بنیاد وابسته به این نویسنده فقید پرتغالی اعلام کرده است که بنگاه انتشاراتی «کامینهو» این کتاب را در 17 اکتبر 2011 (25 مهرماه) منتشر خواهد کرد.

همچنین قرار است رمان نویافته ساراماگو به زبان‌های اسپانیایی، ایتالیایی و کاتالانی در بهار آینده منتشر شود.

نسخه دستنویس این رمان در یک چاپخانه یافته شده و ظاهراً آنگونه که در جایی از کتاب نوشته شده، ساراماگو می‌خواسته آن را در سال‌های اخیر منتشر کند.