دشمن آخرت را می شناسید؟

دنیا، دشمن آخرت است!

«إِنَّ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ وَ سَبِیلَانِ مُخْتَلِفَانِ فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْیا وَ تَوَلَّاهَا أَبْغَضَ الْآخِرَةَ وَ عَادَاهَا وَ هُمَا بِمَنْزِلَةِ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ مَاشٍ بَینَهُمَا كُلَّمَا قَرُبَ مِنْ وَاحِدٍ بَعُدَ مِنَ الْآخَرِ وَ هُمَا بَعْدُ ضَرَّتَان» ‏(1) ؛ دنیا و آخرت دو دشمن ناسازگارند، و دو راه مخالفند، پس كسى كه دوستدار دنیا باشد و به آن دل ببندد، با آخرت دشمن و با آن در ستیز است، و آن دو مانند مشرق و مغربند، كسى كه ما بین آنها راه مى‏رود هر چه به یكى نزدیك شود از دیگرى دور مى‏شود، و آن دو، پس از این اختلافها به دو زن هوو مى‏مانند.

شرح

تفاوت دنیا وآخرت تا بدان جاست که امام علیه السلام آنها را دشمن یکدیگر نامیدند. دشمن از این جهت که فاصله این دو بسیار عمیق است؛فاصله ای از جنس محتوا و سنخیت .خداوند تفاوت دنیا و آخرت را اینگونه در قرآن بیان می کند:

«وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِی الْحَیوانُ لَوْ كانُوا یعْلَمُونَ»  (2)

این زندگانى (دنیا كه در اختیار شماست) جز سرگرمی و بازیچه چیز دیگرى نیست و آنچه باقى و دائم است حیات و زندگى خانه آخرت است و اى كاش مى‏دانستند (و پى به این معنى مى‏بردند).

اگر کسی بخواهد میان دنیا و آخرت یکی را انتخاب کند ، بی تردید باید دیگری را کنار بگذارد زیرا راه این دو از یکدیگر جداست. همانند دو انسان که با یکدیگر دشمن اند؛ اگر شما دوستی با هرکدام را برگزینید ناچار به دشمنی با دیگری هستید.

خداوند در جای دیگر از قرآن کریم اینگونه زندگی دنیا را با زندگی در آخرت مقایسه می کند:

« أَ رَضِیتُم بِالْحَیوةِ الدُّنْیا مِنَ الاَْخِرَةِ  فَمَا مَتَاعُ الْحَیوةِ الدُّنْیا فىِ الاَْخِرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ »  (3)

آیا به جاى آخرت به زندگى دنیا دل خوش كرده‏اید؟ متاع زندگى دنیا در برابر آخرت، جز اندكى بیش نیست.

در خطبه ای که امیرالمؤمنین علیه السلام برای مردم کوفه ایراد کردند؛ در مورد دنیا و آخرت می فرمایند:

آگاه باشید دنیا به سرعت پشت كرده و از آن جز باقى مانده اندكى از ظرف آبى كه آن را خالى كرده باشند، نمانده است. بهوش باشید كه آخرت به سوى ما مى‏آید، دنیا و آخرت، هر یك فرزندانى دارند. بكوشید از فرزندان آخرت باشید، نه دنیا، زیرا در روز قیامت، هر فرزندى به پدر و مادر خویش باز مى‏گردد. امروز هنگام عمل است نه حسابرسى، و فردا روز حسابرسى است نه عمل. (4)

با توجه به بیان قرآن، سرایی که جز بازی و سرگرمی نیست و متاع آن در مقابل متاع و زندگی آخرت اندک است ،و اندکی که امیرالمؤمنین مقدار آن را برای ما به زیبایی توصیف کردند ؛ دل بستن به آن (دنیا) برای انسان عاقل قابل قبول نخواهد بود.

آن گاه که امام علیه السلام دنیا و آخرت را به مشرق و مغرب تشبیه می کند؛ وجه شبه،مباینت آنها و اختلاف جهت آنهاست؛ و طالب دنیا را به كسى تشبیه كرده كه ما بین مشرق و مغرب در حركت است زیرا طالب دنیا به هر مقدار در طلب دنیا همّت گمارد به همان نسبت از آخرت غافل مى‏ماند و از آن دور مى‏افتد، و هر چه در كسب دنیا بیشتر بیندیشد، غفلت و دورى‏اش از آخرت بیشتر می شود و بالعكس. پس از آن، دنیا و آخرت را به دو هوو تشبیه می شود که در اینجا هم باز به ناسازگاری این دو باهم بیشتر تاکید دارد.

تفاوت زندگی در دنیا و آخرت به همین جا ختم نمی شود،و نکات بسیاری در آیات و روایات در این زمینه وجود دارد.

پی نوشت ها:

(1) نهج البلاغه فیض الاسلام، ص 1133

(2) سوره عنکبوت، آیه 64

(3) سوره توبه، آیه 38

(4) نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 42 ، ص 128

بخش نهج البلاغه تبیان

منبع : سایت ابوتراب (سایت تخصصی امام علی علیه السلام)