اجر حافظ قرآن چیست؟
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آ له) فرمودند: لایعذب اللّه قلباً وعی القرآن; خداوند قلبی را که ظرف قرآن باشد، عذاب نمی‌کند».[ بحارالانوار، ج89، ص178]
برای بهره‌گیری بیشتر و بهتر از تلاوت قرآن، آداب و دستورالعمل‌هایی در قرآن و روایات معصومین(علیه‌السلام) بیان شده است. این آداب در نگاه کلی به دو بخش تقسیم می‌شود:
الف) آداب ظاهری که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
مسواک زدن، وضو گرفتن، رو به قبله نشستن، رعایت وقار، خشوع در قرائت، محزون خواندن، رعایت ترتیل، خوش صدا خواندن، توجه به معنای آیات، رعایت سکوت هنگام تلاوت دیگران، به خدا پناه بردن، با نام خدا آغاز کردن تلاوت.
ب) آداب باطنی که درباره حالت‌های روحی مطلوب قاری قرآن، هنگام تلاوت است. با استفاده از آیات و روایات، مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. دریافت گفتار; دانستن مقام و منزلت قرآن نزد پروردگار و دانستن سبب فرو فرستادن آن به سوی مردم و لطف الهی در تبدیل حقایق والا و بلند مرتبه به زبان قابل فهم عموم برای هدایت مردم.2. بزرگداشت خداوند و حفظ حرمت او که با بشر سخن گفته است.
3. حضور قلب و فراموش کردن دل‌مشغولی‌ها و خودبینی.
4. تدبر در معانی قرآن که مرتبه‌ای فراتر از حضور قلب است. در این مرتبه باید در پی کشف معانی و مفاهیم نهفته در آیات و دریافتن مقصود خداوند بود.
5. تفهّم که فراتر از تدبّر در اصل معنا، کشف معانی نهفته در آیات و ربط آیات و اهداف آن‌ها را شامل می‌شود.
6. تخلّی و دوری گزیدن از موانع فهم; از جمله موانع فهم حقایق نهفته در قرآن: انحصار در لفّاظی، جمود در برداشت‌های خود، تقلید کورکورانه از دیدگاه‌های دیگران، ارتکاب گناه و اصرار بر آن، تفسیر به رأی و....
7. تخصیص; خود را مخاطب خداوند دانستن.
8. تأثّر; تأثیرپذیری بر حسب تفاوت اوصاف آیات قرآن، مانند: حزن و ترس و امید و شادمانی و تحرّک و....
9. ترقّی; روح و اندیشه خود را به گونه‌ای رشد دهد که گویی قرآن را مستقیماً از منبع وحی می‌شنود!
10. تبرّی بیگانه شدن با خود ـ با عنوان انسان گنه‌کار و خطاکار ـ و قرار دادن خود در صف نیکان و پیامبران و صدّیقان و شهیدان راه حق و رفتار مناسب آنان را در برابر خداوند از خود بروز دادن.
11. با حزن و خشوع قلب، قرآن خواندن.[ معراج السعاده، ص688ـ692 و المحجة البیضاء، ج2، ص234ـ249]
چگونه می‌توانیم به قرآن کریم احترام بگذاریم؟
احترام به قرآن به دو صورت شکلی و محتوایی محقق می‌شود. برخی از احترامات شکلی عبارت است از:
1. موقع خواندن قرآن حتماً با وضو باشیم و بی وضو به قرآن دست نزنیم; 2. قرآن را روی زمین رها نکنیم; 3. هنگامی که دیگران قرآن می‌خوانند سکوت و ادب را کاملاً رعایت کنیم; 4. پاهایمان را جلوی قرآن دراز نکنیم; 5. بعد از خواندن قرآن، آن‌را در پارچه در جای پاکیزه و مناسبی قرار دهیم و ... .
احترامات محتوایی قرآن
برخی از احترامات محتوایی قرآن که وظایف ما در برابر قرآن را روشن می‌کند، چنین است:
1. یادگیری قرآن: رسول گرامی(صلی الله علیه و آ له) در این‌باره می‌فرماید: «بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و آن را به دیگران نیز یاد دهد». [ بحارالانوار، ج89، ص186]
2. قرائت قرآن: پیامبر گرامی(صلی الله علیه و آ له) می‌فرماید: «خانه‌های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید».[ الکافی، ج2، ص574]
3. عمل به قرآن که مهم‌ترین موارد است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آ له) فرمود: رُبّ تالِ القرآن والقرآنُ یَلْعَنُه; بسا کسانی که قرآن را تلاوت می‌کنند، در حالی که قرآن بر آن‌ها لعن و نفرین فرستد.[ جامع‌الأخبار، ص56]
4. حفظ قرآن: پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آ له) فرمودند: لایعذب اللّه قلباً وعی القرآن; خداوند قلبی را که ظرف قرآن باشد، عذاب نمی‌کند».[ بحارالانوار، ج89، ص178]
امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: «کسی که حافظه‌اش ضعیف باشد و با رنج و زحمت، قرآن را حفظ کند، اجرش دوچندان باشد».[ همان، ص187]
فرآوری : زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع :
سایت اندیشه قم
سایت عرفان
