پرندگان سنگواره

به طور کلی بقایای سنگواره ی پرندگان از بعضی مهره داران دیگر کمتر است. زیرا استخوان بندی این موجودات ظریف بوده و کمتر دوام می آورد.

پرندگان احتمالا از خزندگانی مثل دایناسور های پرنده مانند Brid like dinosours مشتق شده اند. و این گروه ویژگی های مشابهی دارند. 

قدیمی ترین آثار پرندگان در دو تخته سنگ آهکی متعلق به دوران ژوراسیک بالایی در نزدیکی سولنهوفن Solnhofen در جنوب آلمان پیدا شده است.

و در آن ها آثار آرکئوپریکس Archepteryx پرنده مانند مشهود است.

این پرنده به اندازه ی یک کبوتر بزرگ بوده و آرواره های درازی با دندان های استخوانی شکل داشته است. 

البته دندان ها فاقد غلاف شاخی بوده اند.

بال این جاندار 4 انگشتی بوده و هر انگشت یک پنجه (چنگال) داشته است.

همچنین بال دارای پر های بلند پرواز بوده است.

در قسمت دم این پرنده 13 مهره ی مجزا وجود داشته و در نتیجه دراز بوده. سر، گردن و بخشی از بدن برهنه بوده است.

از پرندگان دندان داری که در دوره ی کرتاسه زندگی کرده اند، 14 گونه در کانزاس Kansas و مونتانا Montana پیدا شده است. از این تعداد هسپرورنیس hesperornis  آبزی بوده، تقریبا 181 سانتی متر بلندی داشته، اما قادر به پرواز نبوده است. 

همچنین کوچکترین آن ها که اتا اندازه ای به پرندگان امروزی شبیه بوده است، ایکتی اورنیس Ichthyornis نام دارد.

از دوره ی سوم زمین شناسی به بعد، پرندگان بدون دندان شده و از لحاظ ساختمان و شکل ظاهری تدریجاً به صورت اشکال کنونی خود درآمده اند.

دیاتریما Diatryma خاکزی و متعلق به دوره ی آئوسن بوده و در ویومینگ Wyoming پیدا شده است.

(ویومینگ از ایالت‌های غربی امریکا است و شهر مهم آن شاین است. این منطقه پوشیده از مراتع و پارک ‌ها و زمین ‌های دست نخورده و بکر بوده و آب و هوای آن قاره ‌است.)

این جانور 210 سانتی متر بلندی و بزرگی داشته با این حال بال هایش ناقص بوده است.  

قدیمی ترین پرنده ی گنجشکی Passerine یا شاخه نشین شناخته شده، پالئو س پیزا بلی Paleo spia belli است.

این جانور که تقریباً به اندازه ی پرنده ی آّبی Blue brid (که یک نوع پرنده ی خواننده ی کوچک متعلق به امریکای شمالی است و در جنس نر آن پشت، آبی رنگ و سینه نارنجی یا سرخ است)

بوده، به دوره ی میوسن Miocene تعلق دارد.

بقایای این جانور در کلورادو در امریکای شمالی یافت شده است.

تعدادی پرنده نیز از دوران اولیگوسن Oligocenc و پلی ئوسن Poliocene شناخته شده اند. اما بقایای آن ها در پلی استوسن Plesistocene و در مناطق از کالیفرنیا، فلوریدا و ... فراوان است.

به این ترتیب این امکان ایجاد می گردد که میزان و گروه پرندگان آن زمان را بخش های گوناگون زمین حدس بزنیم.  

همچنین در لوس آنجلس امریکا و چند منطقه ی دیگر در حدود 60 گونه یافت شده است که از جمله ی آن ها ترانور تیس مریامی Teratorniss marriami می باشد.

این جانور از کرکس های زنده ی کنونی بزرگ تر بوده و 36 گونه از آن هنوز هم زندگی می کنند.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی