آبسه ریه چیست؟

آبسه ریه (lung abscess) ناحیه‌ای از عفونت در ریه می باشد که توسط بافت ملتهب احاطه شده است. بافت عفونی شده ریه تخریب شده و چرک جایگزین آن می‌گردد. این بیماری مسری نیست.

علایم شایع

سرفه‌ی همراه خلط دارد. خلط این بیماران چرکی، اغلب دارای رگه‌های خونی و گاهی بدبو است.

بوی بد تنفس

تعریق

تب 3/38 درجه سانتیگراد یا بالاتر

لرز

کاهش وزن

درد سینه (گاهی)

علل

آبسه ریه معمولاً به‌عنوان عارضه‌ای متعاقب پنومونی (ذات‌الریه) رخ می‌دهد. گاهی آبسه ریه در اثر استنشاق ترشحات آلوده از مجاری تنفسی فوقانی به داخل ریه، در یک فرد بیهوش یا دچار افت هوشیاری ایجاد می‌شود. افت هوشیاری بیماران ممکن است ناشی از ضربه سر، استفاده از بیهوشی یا بی‌حسی برای جراحی (شامل بی حسی دندانی)، مسمومیت ناشی از الکل و خواب عمیق ناشی از داروها باشد.

عوامل تشدید کننده بیماری

بیماری اخیر، به ویژه پنومونی (ذات‌الریه) با سرعت بهبود آهسته

اعتیاد به الکل

بیهوشی عمومی برای جراحی یا صدمات اخیر منجر به بیهوشی

پیشگیری

اقدام فوری برای درمان عفونت‌های تنفسی و به ویژه پنومونی (ذات‌الریه)

حفظ بهداشت مطلوب دهان و دندان برای جلوگیری از عفونت‌های دهانی که می‌تواند منجر به آبسه ریه گردد.

عوارض احتمالی

در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان آنتی‌بیوتیکی، آبسه مزمن شده و عوارضی چون کاهش وزن، کم‌خونی و بیماری مزمن ریه را در پی دارد.

پاره شدن آبسه که منجر به آمپیم یا خونریزی شدید در ریه می‌گردد.

گسترش عفونت به سایر نواحی بدن به ویژه مغز

تشخیص

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون، کشت چرک به دست آمده از آبسه جهت تعیین نوع آنتی‌بیوتیک تجویزی و عکس ساده ریه و اسکن ریه باشد.

برونکوسکوپی (استفاده از یک وسیله چشمی با چراغی در نوک آن که از نای عبور داده شده و وارد برونش‌ها می‌گردد) در موارد مشکوک به ورود جسم خارجی به ریه است.

درمان

- معمولا با درمان آنتی‌بیوتیکی طولانی‌مدت (تا شش ماه) قابل علاج است.

- ترک استعمال دخانیات

- در حد امکان به تمرین‌های ورزشی با تنفس عمیق بپردازید.

- نحوه تخلیه ریه را بیاموزید تا به خروج ترشحات نایژه‌ای کمک کنید. به این ترتیب که از ناحیه شکم روی تخت قرار بگیرید و سر و سینه شما از لبه تخت آویزان باشد. خود را وادار به سرفه کنید. این کار را تا هنگامی که دیگر قادر به دفع خلط نباشید، ادامه دهید. این عمل را دو بار در روز، به مدت 5 تا 10 دقیقه انجام دهید.

- در صورت عدم بهبود آبسه، گاهی جراحی برای تخلیه چرک آبسه یا برداشت آبسه و قسمت درگیر ریه لازم می‌شود.

داروها

آنتی‌بیوتیک‌ها به مدت طولانی برای مقابله با عفونت و جلوگیری از عود آن لازم است.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری

تا هنگامی که عکس ریه نشان‌دهنده پاک شدن عفونت نباشد، فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری خود را کاهش دهید.

رژیم غذایی

مصرف مایعات را افزایش دهید، طوری که روزانه حداقل هشت لیوان مایعات مصرف کنید. با مصرف زیاد مایعات، بدن مجبور می‌شود تا قسمتی از این مایعات را از طریق ریه دفع کند، بنابراین ترشحات ریوی رقیق‌تر شده و دفع آن با سرفه آسان‌تر می‌گردد.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

بروز موارد زیر در طی درمان:

ـ افزایش تب به 3/38 درجه سانتیگراد یا بالاتر

ـ غلیظ شدن ترشحات با وجود درمان

ـ تخلیه وضعیتی ریه نشان‌دهنده تغییر در رنگ، مقدار یا قوام خلط سینه باشد.

ـ علایم عفونت ریه پس از درمان عود نماید، به‌خصوص سرفه خلط دار، تب یا احساس ناخوشی عمومی.

دکتر جعفر اصلانی، فوق تخصص ریه در این باره می‌گوید:

«آبسه ریوی یکی از بیماری‌های عفونی ریه است که تشنج، اختلال بلع، مشکلات مغزی و مشکلات دهان و دندان، از جمله عوامل تشدید این بیماری به شمار می‌روند.

مشکلات دهان و دندان رشد میکروب‌ها را افزایش می‌دهد و آبسه ریه را تشدید می‌کند. به دنبال مشکلات دهان و دندان، جرم‌های مختلف میکروبی وارد ریه شده و موجب تجمع چرک در فضای ریوی می‌شود.

درمان این بیماری با آنتی بیوتیک های تزریقی و خوراکی انجام می‌شود و در موارد بسیار شدید، علاوه بر درمان‌های دارویی، جراحی هم صورت می‌گیرد.»

3 توصیه برای داشتن ریه‌هایی سالم 

1- سیگار دشمن درجه یک ریه‌ها است. بیماری انسداد مزمن ریه، بیماری بسیار شایع و در عین حال ناشناخته است که 80 درصد افراد سیگاری به آن مبتلا هستند. بیماری التهابی انسدادی ریه در واقع نوع پیشرفته و حاد بیماری برونشیت است که به شدت به ریه‌ها آسیب می‌رساند. بهترین راه برای حفظ ریه‌ها در مقابل این ناراحتی این است که سیگار نکشید، یا سیگارتان را ترک کنید. نکته جالب اینجاست که فقطمردان به این بیماری مبتلا نمی‌شوند، بلکه تعداد زنان مبتلا بسیار بیشتر از مردان مبتلاست. در مقایسه با مردان سیگاری، زنان سیگاری سریع‌تر و بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند، دلیل آن هم احتمالا کوچک‌تر بودن ریه خانم‌ها و مسایل هورمونی و حتی شکل سیگار کشیدن آن‌هاست.

بررسی‌ها نشان داده است زنان بیش از مردان به سیگار پک عمیق می‌زنند و همین امر سبب می‌شود که ریه‌های آن‌ها در مقایسه با ریه مردان، آسیب‌پذیرتر باشد.

2- مراقب سرفه و تنگی نفس باشید. از جمله نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های ریه و به ویژه بیماری التهابی انسدادی ریه، سرفه و تنگی نفس است که معمولا نادیده گرفته می‌شود. سرفه کردن در حالت سرماخوردگی کاملا عادی است، اما طولانی شدن و ماندگاری سرفه‌ها می‌تواند نشانه یک بیماری باشد.

برخی افراد فکر می‌کنند سرفه‌ی همراه با خلط نشانه بیماری است، در صورتی که معمولا زنان سرفه خلط‌دار ندارند. نشانه دیگر ابتلا به بیماری‌های ریه، تنگی نفس است. اگر شما در فعالیت‌های روزمره دچار تنگی نفس می‌شوید و بر فرض هنگام بالا رفتن از پله، دویدن به دنبال یک کودک یا خرید رفتن نفس کم می‌آورید، این علامت می‌تواند هشداری برای شما بوده و شما را متوجه یک بیماری کند.

در صورتی که شما مبتلا به سرفه و تنگی نفس هستید و سرماخوردگی ندارید و در محل بسیار آلوده زندگی نمی‌کنید، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا برای شما تست تنفس تجویز کند.

3- ورزش را فراموش نکنید. ورزش درمان‌کننده ناراحتی‌های ریوی نیست، اما می‌تواند نشانه‌های مربوط به آن مانند سرفه و تنگی نفس را کاهش داده و سبب بهبود کیفیت زندگی شما شود.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش سلامت تبیان

آی آر طب

باشگاه خبرنگاران

سلامتیران