"نکات ایمنی مصرف غذا در سفرهای نوروزی"

بسیاری از خانواده ها در ایام عید با مسافرت به گوشه و کنار این سرزمین زیبا خستگی کار و فعالیت چند صباح گذشته را برطرف می سازند. از جمله نکات بسیارمهمی که رعایت آن در ایام سفر اهمیت زیادی دارد. بهداشت غذا و مواد غذایی است که در سفر تهیه می شود.

کشورما ، از مواهب طبیعی کم نظیری برخوردار است به همین دلیل جاذبه های گردشگری فراوانی دارد ولی متاسفانه به دلیل عدم توجه ، ازنظرامکانات پذیرایی وبه کارگرفتن موازین بهداشتی فقیر است . از اینرو بهتراست در سفرهای برون شهری ، خانواده ها ، غذای مورد نیازشان را تهیه کنند و یا آن را از اماکن معتبر تهیه نمایند.

توجه به نکات زیر در تهیه مواد اولیه، پخت و نحوه نگهداری غذاها و تشخیص کیفیت مناسب غذاها ضروری است.

1- در صورتی که تمایل به تهیه غذا دارید ، توجه کنید که مواد اولیه ای که تهیه می کنید از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. خصوصاً مواد حاوی پروتئین که فساد پذیری بالایی دارند ، گوشتی که خریداری می کنید باید کاملاً تازه باشد و هیچ گونه بوی ماندگی ندهد. شیر یا تخم مرغ مورد استفاده شما باید  تازه و در صورت امکان استاندارد و بهداشتی باشد ، از خریداری مواد غذایی در کنار جاده پرهیز کنید زیرا از کیفیت آنها  اطلاع کافی ندارید.

2- از خریداری غذاها یا میان وعده های بین راه مثلاً حبوبات پخته،  لوبیا و باقالی ، لواشک ها، فلافل، سمبوسه ها و پیراشکی ها خودداری کنید.

3- نوع غذا: به طور کلی در طول سفر نوع غذا مهم است . با توجه به این که رطوبت زیاد ، رشد و تکثیر میکروب ها را بیشتر می کند ، سعی کنید از غذاهای نیمه خشک با رطوبت کم استفاده کنید . مانند: عدس پلو، لوبیا پلو، ماکارونی و...

4- غذای مورد مصرف باید کاملاً پخته شود: ممکن است با توجه به مدت تعطیلات و احتمالاً تعجیل در ساعت حرکت در تهیه غذا کوتاهی شود ، به گونه ای که غذا به ویژه گوشت ها به طور کامل پخته نشده و همین سبب آلودگی و فساد آن شود. برای اطمینان از پخت گوشت، می توان از ترمومتر استفاده کرد ، هم چنین از ظاهر گوشت می توان به میزان پخت آن پی برد، به عنوان مثال رنگ گوشت پخته باید قهوه ای باشد، ولی اکثر مواقع مغز( درون) کباب کوبیده یا برگ، قرمز رنگ است . مردم فکر می کنند چون گوشت روی شعله مستقیم قرار گرفته، بنابراین قسمت درونی آن پخته می شود ولی چنین تفکری اشتباه است . بارها دیده شده که روی ( سطح) کباب به حالت سوخته درآمده اما درون آن هم چنان نپخته مانده است.

حتی گاهی اوقات در بعضی از رستوران های درون  شهری هم ، چنین اتفاقی رخ داده ، یعنی گوشت نزدیک استخوان خوب نپخته و خون آلود است ، در چنین مواردی باید گوشت را مجدداً روی آتش قرارداد تا به اصطلاح مغز پخت شود. هم چنین ماهی ، زمانی پخته است که گوشت آن به صورت لایه لایه درآید. در مورد پخت مرغ آب پز، وقتی آب مرغ شفاف و گوشت مرغ سفید شود مرغ پخته و آماده شده است.

5- از خوردن غذاهای نیمه پخته و خام به طور جدی خودداری کنید: در حین سفر ممکن است در یک منطقه روستایی توقف کنید و شما را به خوردن شیر تازه دوشیده شده از دام یا بستنی و پنیر محلی دعوت کنند(تحت عنوان این که غذاها در روستا طبیعی هستند) که در این گونه موارد باید از خوردن آنها خودداری کنید. هم چنین از خوردن تخم مرغ نیم پز (عسلی) نیز به طور جدی بپرهیزید.

6- غذا را درطول سفر در دمای بالاتر از 60 درجه سانتی گراد یا پایین تر از 10 درجه سانتی گراد نگه داری کنید. این مطلب اصل ِ بسیار مهمی در نگه داری مواد غذایی است ، البته این گونه نیز بیان شده که غذاهای سرد را سرد و غذاهای گرم را گرم نگه داری کنید ، در هر صورت اگر قصد دارید غذای خود را بیشتر از 2 ساعت نگه داری کنید از اصل فوق استفاده کنید . به دلیل حساسیت کودکان از این اصل ، برای نگه داری غذای کودک استفاده نکرده وبه کودکان غذای تازه بخورانید . ذکر این نکته ضروری است که در طول سفر، امکان برخورداری از دمای بالای 60 درجه سانتی گراد وجود ندارد ، ولی می توان از دمای 10 درجه سانتی گراد یا کمتر، با استفاده از یخدان های چوب پنبه ای ویا جعبه هایی که حرارت را عبور نمی دهند( با وجود یخ) استفاده کرد.

7- در هنگام توقف، قبل از صرف غذا، آن را به طور کامل حرارت دهید، زیرا در زمان نگه داری غذا در سفر( فاصله بین زمان پختن و خوردن) میکروب ها در مواد غذایی رشد می کنند ، بنابراین باید هنگام استفاده ازغذا آن را تا دمای 70 درجه سانتی گراد حرارت داد تا به طور کامل داغ شود. بنابراین از خوردن غذاهایی که به طور سطحی گرم یا تفت داده شده خودداری کنید.

8- هنگام استفاده از غذاهای محلی ، ازافراد بومی راهنمایی بخواهید: استفاده ازغذاهای محلی نیاز به  شناخت کیفیت آن دارد ، به عنوان مثال ، اگر به استان های شمالی کشور سفر می کنید ، هنگام خوردن ماهی و ... از افراد بومی راهنمایی بخواهید. چنانچه به مناطق کوهستانی مسافرت می کنید ، هنگام مصرف قارچ های خوراکی طبیعی ، از راهنمایی افراد بومی مجرب استفاده کنید و درغیراین صورت از خوردن قارچ به طور جدی خودداری کنید.

9- در طول سفر ازآب سالم استفاده کنید: اگردرکنار جوی آبی توقف کرده اید تا غذا را در آن جا میل کنید. دراین حالت ممکن است به فکر استفاه ازآب بیفتید ، ولی ازماهیت آن اطلاع کامل نداشته باشید. بنابراین بهتراست آب را قبل از مصرف بجوشانید، به ویژه اگر بخواهید برای کودکان ، غذا تهیه کنید.

10- قبل از صرف غذا، دست ها را خوب بشویید: در سفر ممکن است برای بازدید چرخ های ماشین به آنها دست بزنید یا اگر از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس یا قطار استفاده می کنید به دلیل دست زدن به صندلی ها و یا پنجره و...  ممکن دست شما آلوده شود ، پس چنانچه می خواهید غذا میل کنید قبل از آن ، دست های خود را بشویید. همین طور اگر با وسیله نقلیه شخصی در حال سفر هستید و امکان توقف در سبزه زار برای خوردن غذا وجود دارد، ممکن است بین توقف تا صرف غذا شما به چمن وغیره دست بزنید، بنابراین باید قبل از خوردن غذا دست خود را بشویید.

11- در صورت امکان از رستوران های معتبر بین راهی استفاده کنید. باید به کسانی که از غذا در رستوران های بین راهی استفاده می کنند متذکر شد که رستوران استانداردی  وجود ندارد. به عبارت بهتر ، استاندارد مشخصی برای این رستوران ها نوشته نشده است . متأسفانه سطح نظارت و بهداشت در این واحدها ابتدایی است. چنانچه مجبور به خوردن غذا در رستوران های بین راهی هستید، درصورت امکان از رستوران های معتبر و مورد اطمینان استفاده کنید، اگر چه در صورت استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس، رانندگان، در محل های مورد نظر خود(رستوران های خاص) توقف می کنند و استفاده از رستوران های بهتر، مقدورنیست، ولی برای ارزیابی سطح(رعایت) بهداشت در این گونه واحدها باید به وضعیت دستشویی ها، لباس کارگران ِ نظافت میزها، حضورمگسها و سایر حشرات، وسایل صرف غذا مانند چنگال، قاشق، لیوان، پارچ آب و غیره توجه کرد. همچنین دراین واحدها برای تشخیص سالم بودن غذا باید از حواس خوداستفاده کنید ، مانند استفاده از حس بینایی برای تشخیص رنگ و کیفیت غذا، حس بویایی برای بوی غذا و حس چشایی برای طعم غذا و...

12- تا حد امکان از خوردن انواع خورش ها، کباب کوبیده، سالاد الویه و همبرگر خودداری کنید. از انواع غذاهایی که می توان آن را چندین بار گرم کرد و ماندگی آن به سختی قابل تشخیص است خورش ها هستند. از مصرف کباب کوبیده و همبرگر به دلیل عدم اطلاع از کیفیت گوشت به کار برده شده ، عدم اطلاع از ماندگی چند روزه گوشت چرخ شده و به کاربردن مواد اولیه مختلف از جمله خرده نان، ادویه جات و غیره ، از مصرف سالاد الویه به دلیل خام بودن مواد اولیه موجود درسس مایونز مانند تخم مرغ  و... ، هم چنین عدم نظارت بر چگونگی تهیه الویه(به ویژه به صورت دستی تهیه شود،) در رستوران های غیر معتبر بین راهی به طور جدی خودداری کنید.