این عکس کجای عالم است!

خیال و علم؛ گرچه در نگاه اول این دو از هم جدا هستند اما مانند دو بال پرنده در طول تاریخ توانسته اند انسان را تا جایگاهی که اکنون در آن قرار دارد به پیش ببرند و به پیش خواهند برد. گاهی اوقات علم در مقابل خیال سرکشی کرده و بعضی مواقع این خیال بوده است که بر علم چیره گشته. اما شکوفایی هر دو زمانی اتفاق افتاده است که در کنار یکدیگر بودند و با هم حرکت کرده اند.

حال شما نیز قوه تخیلتان را به پرواز دربیاورید و به دو تصویر پیش رو با دقت نگاه کنید:

به نظر شما دو تصویر بالا مربوط به چه چیزی یا چه مکانی هستند؟ آیا می توانید حدس بزنید که نخستین عکس چه چیزی را نمایش می دهد؟ نظرتان درباره دومین عکس چیست؟ لطفا قبل از خواندن شرح کامل تصاویر، حدس های خود را در قسمت نظرات وارد کنید تا ما و دیگران با تراوشات ذهنی شما بیشتر آشنا شویم!

فراموش نکنید که درست یا غلط بودن حدس های شما مهم نیست آنچه که ارزشمند است تنها تفکر بر روی خالق این زیبایی هاست.

تصویر اول: ژرفای پروین

تا کنون خوشه‌ی پروین را دیده‌اید؟ اگر هم دیده باشید شاید هرگز به این شکل ندیده‌اید؛ کاملاً غبارآلود.ستاره‌های پرنور خوشه‌ی پروین، مشهورترین خوشه‌ی ستاره‌ای آسمان، بدون دوربین دوچشمی هم از اعماق شهرهایی با آلودگی‌نوری دیده می‌شوند. خوشهء پروین، شبیه به دب اصغر ولی کوچک‌تر و فشرده‌تر از آن است که هفت ستاره آن به وضوح دیده می‌شود. با نوردهی طولانی، از مکانی تاریک، غبار اطراف خوشه‌ی ستاره‌ای پروین به خوبی آشکار می‌شود. نوردهی بالا حدود 30 ساعت طول کشیده است و منطقه‌ای از آسمان به اندازه‌ی چندین برابر قرص کامل ماه را پوشش داده است. هفت خواهران، M45 یا خوشه‌ی پروین حدود 400 سال‌نوری دور از ما در صورت‌فلکی گاو (ثور) قرار دارد. ظاهر آسمانی صورت فلکی گاو به خاطر این خوشهء زیبا، جلوهء خاصی دارد. افسانه‌ی رایج با تحریف امروزی از ناپدید‌شدن یکی از ستاره‌های درخشان این خوشه سخن می‌گوید تا فقط 6 خواهر با چشم غیر‌مسلح دیده شوند. تعداد واقعی ستاره‌های خوشه‌ی پروین که با چشم دیده می‌شوند ممکن است بیشتر یا کمتر از هفت عدد باشد که به تاریکی آسمان و وضوح بینایی چشم رصدگر وابسته است.

شما می توانید این شب ها خوشه ی پروین را از حدود ساعت 10 شب در آسمان نظاره کنید. این خوشه زیبا در 23 ام مهرماه در کنار ماه قرار می گیرد و مقارنه زیبایی را رقم خواهد زد. البته اگر کمی صبر کنید در طی ماه های آینده خوشه پروین به همراه صورت فلکی ثور و شکارچی در ابتدای شب وضعییت مناسب تری برای مشاهده پیدا خواهند کرد. شکارچی ، ثور و خوشه پروین نمایی دیدنی را در آسمان زمستان به ارمغان می آورند!

تصویر دوم:  کهکشانی ستاره‌زا و طوفانی

این کهکشان به دلیل ظاهر کشیده‌ی خود، کهکشان سیگار نیز نامیده می‌شود.  M82 کهشانی ستاره‌زا و طوفانی است. در واقع، وجود انفجارهای ابرنواختری و بادهای شدید ستاره‌ای از ستارگان پر جرم، باعث تشدید فرآیند ستاره‌زایی شده و مقادیر زیادی از برون‌ریزی ماده را به همراه دارد. شواهدی از این بادهای شدید از ناحیه مرکزی کهکشان در این تصویر ترکیبی واضح، به خوبی دیده می‌شود. این تصویر بر پایه داده‌های تلسکوپ‌های کوچک زمینی گرفته شده است. این تصویر ترکیبی، تابش رشته‌های درخشان از هیدروژن اتمی به رنگ قرمز را به صورت برجسته‌ای آشکار می‌کند. این رشته‌ها بیش از 10000 سال نوری امتداد دارند. قسمتی از گازهای این طوفان شدید که با عناصر سنگینی که در دل ستاره‌های پرجرم شکل گرفته‌اند غنی شده است، سرانجام به فضای میان‌کهکشانی خواهد گریخت. این فرآیند ستاره‌زایی شدید که به دلیل رویایی نزدیکی با کهکشان  بزرگ و نزدیک M81 آغاز شده است احتمالا 100 میلیون سال ادامه خواهد یافت. M82 در فاصله‌ی تقریبی 12 میلیون سال نوری و در مرزهای شمالی صورت فلکی دب‌اکبر قرار دارد.

منبع:

پایگاه ماهنامه نجوم

بخش نجوم رصدی