با تولدش نگرانم می کند...
مادر بعد از تحمل 9 ماه بارداری، مرحله سخت اما هیجان انگیز زایمان را سپری كرده و لحظه باشكوه تولد را تجربه می‌كند. از این لحظه زندگی جدید والدین در كنار نوزادشان آغاز می‌شود. گرچه والدین جوان، مسؤولیت‌پذیر می‌باشند، ولی بیشتر اقداماتی كه از همان ابتدا برای مراقبت از نوزاد انجام می‌شود، كافی نیست و نوعی اضطراب و آشفتگی در بیشتر والدین جوان بروز می‌كند.
مددجویی پس از تولد
دوران پس از زایمان، دوره‌ای سخت و طاقت‌فرسا بوده و بهتر است مادر، از كمك دوستان و نزدیكان بهره‌مند شود. در بیمارستان، مشاورین و متخصصین تغذیه، در زمینه شروع شیردهی و احیاناً نیاز به استفاده از تغذیه كمكی كمك فراوانی به مادر می‌نمایند.
پرستاران مامایی هم می‌توانند با ارائه آموزش‌های لازم در زمینه بغل كردن و در آغوش گرفتن نوزاد، تغذیه با شیر مادر و كمك به آروغ‌زدن وی، تعویض پوشك و سایر مراقبت‌ها، مادر را در مراقبت صحیح از نوزاد، یاری نمایند.
در چند روز ابتدایی تولد نوزاد، حتی در منزل نیز بهتر است از یك پرستار بچه، یا دوستان و افراد فامیل كمك گرفت. ممكن است برای مراقبت از مادر و نوزاد افراد زیادی وجود داشته باشند، و هر یك توصیه و راهكار خاصی ارائه نمایند كه شما با برخی از آنها مخالف باشید، ولی سعی كنید از تجربه مفید همگان استفاده كنید. بهتر است تعداد ملاقات‌كننده‌ها نیز در حد متعارف و توان شما باشد.
بغل كردن و جابجایی نوزاد را یاد بگیرید
كسانی كه قبلاً زیاد با نوزادان سروكار نداشته‌اند، ممكن است به دلیل ظرافت و آسیب پذیری در هنگام بغل كردن و مواجهه با نوزاد، بیم‌ناك و هراسان شوند. لذا به خاطر سپردن نكات ذیل ضروری است:
** در هنگام بلند كردن، خواباندن و جابجایی نوزاد، به دقت مراقب حفظ موقعیت سر و گردن وی باشید. چون سر نوزاد نسبت به جثه‌اش بزرگ و نسبتاً سنگین بوده و از طرف دیگر عضلات گردن به خوبی تكامل پیدا نكرده است.
** هنگام بازی و تفریح، از تكان شدید و حركات پرتابی نوزاد خودداری كنید. به هوا پرتاب كردن نوزاد و تكان‌های ناگهانی، ممكن است باعث خونریزی مغزی و حتی مرگ نوزاد شود.
روابط عاطفی خود و نوزاد تان را افزایش دهید
ایجاد روابط عاطفی از لذت بخش‌ترین جنبه‌های نگهداری نوزاد است. ساعات اولیه پس از تولد كه والدین، عمیق‌ترین پیوند‌ها را با نوزاد برقرار می‌كنند، در ایجاد این رابطه نقش مهمی دارد. تماس پوستی مادر و نوزاد می‌تواند این پیوند عاطفی را مستحكم‌تر كند. این همبستگی و ارتباط صمیمانه موهبت بزرگی برای آنان است كه نه تنها به تكامل عاطفی نوزادان كمك می‌كند، بلكه در رشد و تكامل فیزیكی آنها نیز مؤثر است. پدر و مادر هر دو می‌توانند هنگامی كه شیرخوار را در آغوش گرفته‌اند یا زمانی كه به او غذا می‌دهند، با نوزاد تماس پوستی برقرار نمایند.
ماساژ دادن برخی نوزادان نارس و یا بیمار، آثار مفیدی در تحكیم رابطه عاطفی آنها با والدین و تسریع رشد و تكامل نوزادان خواهد داشت. از آنجایی كه قدرت‌بدنی شیرخواران نسبت به افراد بالغ بسیار كمتر است، بهتر است ماساژ با ملایمت و ظرافت هرچه تمام‌تر انجام شود. كودكان از شنیدن صداهایی مانند صحبت كردن، همهمه، آواز و صدای پرندگان لذت می‌برند. اسباب‌بازی‌های صدادار از جمله جغجغه نیز حس شنوایی نوزاد را تحریك می‌كند. اگر نوزاد بی‌‌تا‌‌بی می‌كند، برایش لالایی بخوانید، یا درحالی كه او را در گهواره تكان می‌دهید، با صدای بلند برایش كتاب بخوانید. بعضی نوزادان به عواملی(محرك‌هایی) مانند تماس فیزیكی، نور یا صدا حساس‌ترند؛ مثلاً زود از خواب می‌پرند، به آسانی به گریه می‌افتند و زمان خواب‌شان از آن‌چه انتظار دارید، كوتاه‌تر است. هنگامی كه با آنها صحبت می‌كنید یا برای‌شان آواز می‌خوانید با بی‌توجهی، از شما روی برمی‌گردانند. توصیه می‌شود در مورد این كودكان، محرك‌های صوتی و نوری را در حد متوسط نگه‌دارید.
فرزند خود را بی جهت لوس نكنید!
نباید با محبت و توجه بیش از حد، كودك را لوس و متوقع بار بیاورید. شرایط و موقعیت شما همیشه یكسان نیست. در بسیاری مواقع شما با فرزندتان در منزل تنها هستید و نمی توانید با سرعت لازم خواسته های او را برآورده كنید. بنابراین محبت و توجه باید متعادل و به موقع باشد. كودك زمانی كه گریه می كند، انتظار دارد بلافاصله او را در آغوش بگیرید و مورد مهر و نوازش قرار دهید؛ اما چنانچه مشغول كاری باشید، نمی توانید بلافاصله او را بلند كنید. البته اگر می توانید بی درنگ به خواسته كودكتان پاسخ دهید؛ و اجازه ندهید مدتی طولانی گریه كند.
ممكن است كودك در اثر تنهایی، بی حوصلگی یا نداشتن همبازی بهانه گیری و گریه كند، در این موارد نیز بهتر است با مهر و محبت به سراغش بروید و او را در آغوش بگیرید.
به واكسن های دوران كودكی بسیار توجه كنید!
برخی از والدین معتقدند كه بهتر است به جای تزریق واكسن های فرزندشان در زمان مناسب، کودک به بیماری مورد نظر مبتلا شود تا بدنش برای همیشه در مقابل آن بیماری ایمن شود! اما این تصور كاملاً غلط است. باید بدانید بسیاری از بیماری هایی كه با تزریق واكسن می توان به آسانی بدن را در مقابل آنها ایمن ساخت، عامل مرگ و میر بسیاری از كودكان جهان هستند. به علاوه كودكی كه به انواع بیماری ها مبتلا شود، از نظر بنیه بدنی ضعیف و در مواردی رشد طبیعی او مختل می شود. بنابراین حتماً با پزشك متخصص مشورت كنید تا در زمان مناسب واكسن های لازم به كودكتان تزریق شود.
در مقابل رفتار نامناسب و خشن كودك صبور باشید
برخی معتقدند اگر كودكی شما را گاز گرفت، شما هم متقابلاً او را گاز بگیرید. اما این واكنش كاملاً نادرست است، زیرا كودك با این رفتار نتیجه گیری نادرستی می كند و این گونه برخورد تأثیری منفی در رفتار وی خواهد داشت.
به علاوه تفاوت میان والدین و كودكان در چیست؟ اگر قرار بود شما نیز با كودك مقابله به مثل كنید، چه اتفاقی می افتاد؟ در آن موقع شما به «كودك آزاری» متهم می شدید.بچه‌های كوچك به خاطر ناتوانی در صحبت و تكلم، خشم و ناراحتی خود را با گاز گرفتن و یا پرخاش كردن نشان می دهند. در مواردی هم كودك برای ارضای حس كنجكاوی خود، دیگران را گاز می گیرد. انگیزه كودك از این رفتار هر چه باشد، باید بیاموزد كه دیگران ناراحت می شوند و چنانچه او به این رفتار ادامه دهد، تنها می ماند. بهترین روش برخورد این است كه به محض سر زدن چنین رفتاری از كودك، او را قاطعانه سرزنش كنید، سپس چند لحظه ای تنهایش بگذارید و به او بی توجهی كنید.
مراقب عفونت گوش كودكتان باشید
اغلب اوقات عفونت های گوش از گرفتگی بینی و گلو ناشی می شود. با گرفتن بینی و گلو شیپور استاش (مجرایی كه از ناحیه پشت بینی به گوش میانی راه دارد) بسته می شود. وزش باد در ایجاد عفونت گوش هیچ نقشی ندارد. یكی از مهمترین راه های جلوگیری از عفونت گوش كودك، دور نگه داشتن او از افراد سیگاری است؛ دود سیگار می تواند عفونت گوش را تشدید كند. به علاوه هرگز در حالت خوابیده به كودكتان شیر ندهید، و حتماً سر او را كمی بلند كنید.
نگران یبوست فرزندتان نباشید
اگر چند روز كودكتان دچار یبوست شده، نگران نشوید؛ هیچ اتفاقی نمی افتد و او بیمار نخواهد شد. اغلب اوقات وقتی مادر شیردهی خود را به كودك قطع می كند، كودك دچار یبوست می شود. همچنین زمانی كه والدین سعی می كنند به كودكان چگونگی دستشویی رفتن را بیاموزند، ممكن است آنها دچار این مشكل شوند. به علاوه اگر فرزندتان خوب غذا نمی خورد و بدغذاست، بروز یبوست طبیعی است. چنانچه این مشكل بیش از یكی دو هفته طول كشید، به پزشك مراجعه كنید. بدون مشورت با پزشك به كودك دارو ندهید!
فرآوری: نسرین صفری
بخش خانواده ایرانی تبیان
منابع: مجله سروش بانوان/ باشگاه فرهنگی ورزشی علم و ادب
