تب حصبه یا تب روده‌ای
علت تب حصبه
علت این تب، باکتریی به نام سالمونلا تیفی می‌باشد. این باکتری در غذاهای آلوده، نوشیدنی‌ها و یا آب پخش می‌شود. اگر این غذاهای آلوده را بخورید، این باکتری وارد بدن شما می‌گردد.
این باکتری در بدن، به روده می‌رود و سپس وارد جریان خون می‌شود و توسط گلبول‌های سفید خون به گره‌های لنفاوی، کیسه صفراوی، کبد، مغز استخوان و دیگر قسمت‌های بدن می‌رود.
تعداد کمی از افراد، باکتری سالمونلا تیفی را در مدفوع خود برای سالیان سال دارند و این افراد پخش کننده حصبه و یا تیفوئید می‌باشند.
علائم تب حصبه
غالبا این علائم، 1 تا 3 هفته بعد از وارد شدن باکتری در بدن ظاهر می‌شوند که عبارتند از :
- تب بالا (39 تا 40 درجه سانتیگراد)
- درد و سفتی شکم
- اسهال یا یبوست (معمولا، کودکان دچار اسهال و بزرگسالان دچار یبوست می‌شوند)
- بثورات پوستی که به نام نقاط قرمز خوانده می‌شوند. این نقاط بر پشت و سینه یافت می‌شود.
- گلودرد
- آشفتگی
- سردرد
- مدفوع خونی
- کاهش وزن
- نفخ شکم
- خونریزی روده
- عدم تمرکز ذهنی
- هذیان
- نوسانات خلقی
- خون دماغ شدن
- خستگی شدید
- ضعف
- کاهش دفع ادرار
آزمایشات لازم برای تب حصبه
- آزمایش شمارش کامل گلبول‌های خون (CBC). بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید خون، نشان دهنده بیمار بودن می‌باشد.
- کشت خون. در هفته اول تب، می‌تواند باکتری سالمونلا تیفی را نشان دهد.
- کشت مغز استخوان. حساس‌ترین تست تشخیصی باکتری سالمونلا تیفی می‌باشد.
- آزمایش ادرار
- مطالعه فلورسنت آنتی بادی، برای جستجوی موادی که موجب این بیماری می‌شوند.
- شمارش پلاکت. اگر تعداد پلاکت‌ها کم باشد، نشانه بیماری است.
- کشت مدفوع
سوراخ شدن روده در حصبه باعث نشت محتویات روده به داخل حفره شکمی می‌شود و به دنبال آن، درد شدید شکمی، تهوع، استفراغ و عفونت خون اتفاق می‌افتد
درمان تب حصبه
علائم معمولا طی 2 تا 4 هفته با درمان، بهبود می‌یابند. اما اگر درمان به طور کامل صورت نگیرد، علائم دوباره برمی گردند.
- ممکن است مایعات و الکترولیت‌ها را از طریق رگ (داخل وریدی) و یا از طریق نوشیدن آب با بسته‌های الکترولیت به بدن رساند.
- آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتری. (قبلا برای درمان این بیماری، آنتی بیوتیک تجویز نمی‌شد و 20 درصد افراد مبتلا می‌مردند. اما حالا، با مصرف آنتی بیوتیک، 1 تا 2 دردصد افراد مبتلا می‌میرند)
عوارض بیماری حصبه
- خونریزی روده (غالبا، بعد از هفته سوم بیماری، ایجاد می‌شود)
- سوراخ شدن روده. باعث نشت محتویات روده به داخل حفره شکمی می‌شود و به دنبال آن، درد شدید شکمی، تهوع، استفراغ و عفونت خون (سپسیس) اتفاق می‌افتد.
- کاهش فشار خون و شوک
- ورم در عضلات قلب (میوکاردیت)
- پنومونی
- ورم پانکراس یا لوزالمعده (پانکراتیت)
- عفونت کلیه یا مثانه
- عفونت استخوان (استئومیلیت)
- عفونت و تورم مایعات اطراف مغز و نخاع (مننژیت)
- پریتونیت یا التهاب صفاق (صفاق، بافت نازکی است که دیواره شکم را می‌پوشاند)
- مشکلات روانی مانند: توهم و سایکوز پارانوئید
عوامل خطر بیماری حصبه
- کشورهای در حال توسعه از قبیل: هندوستان، آسیای جنوبی، آفریقا، آمریکای جنوبی و دیگر کشورها.
- کودکان بیشتر از بالغین در معرض خطر می‌باشند.
- مسافرت به کشورهای که بیماری حصبه در آن کشورها، اپیدمی یا همه گیر شده است.
- کارکنان آزمایشگاه میکروبیولوژی که با باکتری سالمونلا تیفی کار می‌کنند.
- در تماس بودن با فردی که به تازگی مبتلا به این بیماری شده است.
- افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند.
- افرادی که داروهای کورتیکواستروئید را مصرف می‌کنند و افراد مبتلا به ایدز.
- نوشیدن آب آلوده به باکتری سالونلا تیفی.
پیشگیری از تب حصبه
اگر می‌خواهید به مناطقی بروید که در آنجا، این بیماری وجود دارد، نکات زیر را رعایت کنید:
- حتما واکسن حصبه را بزنید. دو نوع واکسن موجود است. واکسن خوراکی و تزریقی. بهتر است یک هفته قبل از سفر این واکسن‌ها را بزنید. این واکسن‌ها، 2 تا 5 سال از بدن در مقابل حصبه محافظت می‌کنند. واکسن خوراکی برای افرادی می‌باشد که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند.
- همراه خود جعبه الکترولیت را ببرید.
- آب را قبل از نوشیدن، بجوشانید.
- بهتر است آب‌های دارای کربونات را مصرف کنید.
- غذا را خوب بپزید. غذا باید دارای کالری زیادی باشد.
- غذا باید گرم مصرف شود.
- سبزیجات و میوه‌های خام را مصرف نکنید.
- دستان خود را بعد از دستشویی، خوب با آب و صابون بشویید. اگر صابون در دسترس نبود، با الکل دستانتان را بشویید.
- حوله، ملحفه، بشقاب، چنگال و قاشق مخصوص به خود داشته باشید.
درمان تغذیه‌ای
- افراد بیمار باید غذاهای مایع مصرف کنند که شامل: آب میوه و شیر و آب پرتقال باشد. پرتقال باعث افزایش مقدار انرژی بدن و بهبودی می‌شود. همچنین، مقاومت و ایمنی بدن را بالا می‌برد و موجب افزایش مقدار ادرار و مدفوع می‌شود.
- اگر بیمار تب بالایی داشته باشد، یک کمپرس سرد می‌تواند مفید باشد.
- مخلوط دو قاشق چایخوری آب تازه برگ گشنیز با یک لیوان دوغ را 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید.
- غذاهایی که بیمار حصبه‌ای می‌تواند مصرف کند، عبارتند از: سوپ سبزیجات، برنج آب پز، تخم مرغ پخته نرم (عسلی)، دوغ و نوشابه‌های گازدار.
- این غذاها باید در وعده‌های غذایی کوچک و تعداد وعده‌های زیاد داده شود.
- غذاهایی که بیمار حصبه‌ای نمی‌تواند مصرف کند، عبارتند از: غلات سبوس دار، غذاهای تند، میوه‌ها و سبزیجات خام، سبزیجاتی که هضم آنها مشکل است، از قبیل: کلم، شلغم و فلفل دلمه‌ای.
- اگر تب دارید، نیاز به غذایی دارید که راحت هضم شود. وقتی تب قطع شد، نیاز به غذای غنی از پروتئین و راحت الهضم، دارید.
- اگر کودک دچار تب حصبه‌ای شد، همانند بزرگسالان، مصرف کردن آب میوه، پرتقال، شیر و ماءالشعیر می‌تواند مفید باشد.
- هنگامی که کودک بهتر شد، سبزیجات پخته و یا سوپ سبزیجات بهترین غذا برای رساندن مواد مغذی به بدن می‌باشد.
- آب نارگیل و شیر برنج و یا حریره برنج نیز می‌تواند مفید باشد.
