برنده بزرگ كنكور!

دولت در حال حركت به سمت كاهش شمار دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی و افزایش میزان دانشگاه‌های خصوصی و پولی است. گواه این مسأله اعلام پذیرش 16 درصدی در دانشگاه‌های دولتی و رایگان است.

سازمان‌ سنجش آموزش كشور، دیروز در حالی نتایج نهایی كنكور سراسری سال 1390 را اعلام كرد كه بر پایه آمار‌های این سازمان، 16 درصد دانشجویان جذب دانشگاه‌های دولتی، 4 درصد جذب دانشگاه‌های شبانه دولتی و 60 درصد جذب دانشگاه‌های پیام‌نور می‌شوند.

با این حال، این رقم در سال گذشته برای دانشگاه‌های دولتی درصدی در حدود 18 درصد، دانشگاه‌های شبانه 5 ‌درصد و دانشگاه پیام‌نور 50 درصد بود. سیاست كاهش تعداد دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی و مادر كشور كه هزینه‌هایی را متحمل دولت می‌كند، به شكلی به مرور و هر ساله در حال انجام است كه وزارت علوم در سه سال گذشته همواره عنوان كرده كه به ازای هر دانش‌آموز شركت‌كننده در كنكور یك صندلی خالی در دانشگاه‌ها وجود دارد، اما شواهد و آمار‌های سازمان سنجش نشان‌دهنده این است كه این صندلی‌های خالی بیشتر در دانشگاه‌های كم كیفیت و پولی مثل دانشگاه‌های پیام‌نور، دانشگاه‌های نیمه‌حضوری و غیرانتفاعی منتظر دانش‌آموزان هستند.

افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های مادر از حرف تا عمل

بنا بر قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1387 دولت موظف به افزایش میزان دانشجویان در دانشگاه‌های مادر و مهم دولتی است كه بر پایه ماده واحده این پیشنهاد، ظرفیت پذیرش دانشجو كه از طریق آزمون سراسری در رشته‌های روزانه در دانشگاه‌های مادر و مهم دولتی پذیرش می‌شوند، در رشته‌های فنی، مهندسی، پزشكی و حقوق به تشخیص وزارت علوم در دیگر رشته‌های علوم انسانی ـ كه مورد تقاضای بالای داوطلبان است ـ‌ باید افزایش پیدا كند.

از سوی دیگر، اصل سی‌ام قانون اساسی ایران می‌گوید: «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودكفایی كشور به صورت رایگان گسترش دهد».

با این حال، آنچه هم‌اکنون و هر ساله بر میزان آن افزوده می‌شود، كاهش دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی و مادر است. سیاست وزارت علوم در جهت كاهش تعداد دانشجویان دولتی به سمتی پیش می‌رود كه با وجود مصوبات مجلس و نص صریح قانون اساسی، بیش از 86درصد از دانشجویان در قبال آموزش در دانشگاه‌های كشور پول پرداخت و در دانشگاه‌هایی برای آموزش دانشگاهی تحصیل می‌كنند كه حتی در ردیف دانشگاه‌های درجه نخست كشور نیز قرار ندارند،‌ چرا كه بر پایه اعلام وزارت علوم دانشگاه تهران، صنعتی‌شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، امیركبیر، شیراز، شهیدبهشتی، تبریز، مشهد، علوم پزشكی تهران، علوم پزشكی شهیدبهشتی، علوم پزشكی ایران، علوم پزشكی شیراز، علوم پزشكی اصفهان، علوم پزشكی تبریز، علوم پزشكی مشهد، علوم پزشكی اهواز و علوم پزشكی كرمان جزو دانشگاه‌های برتر هستند و 86 درصد دانش‌آموزان راهی برای ورود به این دانشگاه‌ها ندارند.

كاهش ظرفیت به بهانه افزایش تحصیلات تكمیلی

وزارت علوم بارها تكرار كرده است كه ظرفیت و رشته‌های تحصیلات تكمیلی را افزایش می‌دهد و كاهش ظرفیت در رشته‌های كارشناسی را دلیلی بر هموار كردن راه اعمال این سیاست می‌داند.

چندی پیش نیز وزیر علوم، این موضوع را به روسای دانشگاه‌ها تكلیف و عنوان كرد كه «با توجه به تعداد کنونی استادان دانشگاه‌ها، می‌توانیم در دوره‌های كارشناسی ‌ارشد و دكترا، دو تا چهار برابر ظرفیت کنونی پذیرش دانشجو داشته باشیم و از آن طرف رشته‌های كارشناسی را كاهش دهیم تا دچار كمبود اعتبارات و فضا‌های آموزشی نشویم».

همچنین معاون وی به دانشگاه‌ها توصیه كرده بود، دانشجویان تحصیلات تكمیلی خود را افزایش دهند و از دانشجویان متقاضی «شهریه» بگیرند.

ملاباشی از قصد وزارت علوم برای افزایش دانشجویان تحصیلات تكمیلی خبر داده و اختیارات دانشگاه‌ها در افزایش ظرفیت تحصیلات تكمیلی را اینچنین شرح داده: «هر یك از دانشگاه‌ها می‌توانند علاوه بر ظرفیت‌های موجود، از دانشجویان تحصیلات تكمیلی متقاضی پرداخت شهریه نیز جذب نمایند».

در این میان، محمود ملاباشی اصل حرف و سیاست‌های وزارت علوم را مشخص كرد. وزارت علوم در حالی در طول چند سال اخیر، سیاست كاهش پذیرش در دوره‌های كارشناسی را مطرح كرده كه بهانه آنها از این کار، افزایش چهار برابری دوره‌های كارشناسی‌ ارشد و دكترا بوده است، به گونه‌ای ‌كه حذف سیزده رشته كارشناسی علوم انسانی در دانشگاه علامه كه سرانجام با عقب‌نشینی این دانشگاه همراه شد نیز در راستای این سیاست عنوان شد؛ سیاستی كه حتی به اصول اعلام شده اولیه خود وفادار نبوده است.

این در حالی است که وزارت علوم در ماه گذشته اعلام كرد كه ظرفیت اضافه شده در كنكور كارشناسی‌ ارشد و دكترا پولی جذب می‌شود و دلیل آن نیز نبود اعتبارات كافی در دانشگاه‌ها اعلام شد. با این حال، این پرسش همچنان مطرح است كه اگر قرار است با توسعه رشته‌های تحصیلات تكمیلی از دانشجویان پولی گرفته شود، چرا وزارت علوم با كاهش ظرفیت رشته‌های كارشناسی، سعی در هموار كردن افزایش ظرفیت رشته‌های تحصیلات تكمیلی دارد؟!

به عبارت دیگر، هم‌اکنون وزارت علوم هم از داوطلبان تحصیلات تكمیلی پول و شهریه دریافت كرده و هم از ظرفیت رشته‌های كارشناسی كم می‌كند.