دلالها در بازار ارز جولان میدهند
پس از هفتههای متمادی که بازار طلا نوسانات فراوانی را تجربه کرد، گویا این بار نوبت به بازار ارز رسیده است. در نوشتار زیر باختصار وضعیت کنونی بازار ارز بررسی می شود...
در واپسین روزهای هفته گذشته نرخ دلار با روندی صعودی به 1300 تومان رسید و این امر گمانهزنیها برای افزایش بیش از این را قوت بخشید و فعالان این بازار را به تکاپو انداخت. هر چند طی روزهای بعد از آن با کمی کاهش قیمت دلار در بازار ارز مواجه بودیم و رییس کل بانک مرکزی نیز از ورود به این بازار برای کنترل وضعیت خبر داده و اعلام کرده است که رأسا وارد مهار نرخ ارز شده است و انشاءالله تا پایان هفته افزایش نرخهای ارز و طلا درهم شکسته خواهد شد، اما آنچه بازار نشان میدهد از این موضوع حکایت ندارد و کارشناسان اقتصادی تغییرات آتی نرخ ارز و سکه را متاثر از عوامل داخلی و خارجی می دانند و تاکید میکنند که وضعیت اخیر مسائل پولی و بانکی ازجمله دلایلی است که باعث شده شاهد افزایش نرخ دلار باشیم.
حباب در نرخ دلار
برخی مسائل حاکم بر بازار و شرایطی که اقتصاد کشور این روزها با آن دست و پنجه نرم میکند سبب شده است عدهای سرمایهشان را به سمت بازارهایی مثل طلا و سکه روانه کنند و باعث افزایش نرخ شوند. به نظر میرسد سیاستهای کوتاهمدت بانک مرکزی میتواند رفتار اقتصادی را تعدیل کند اما در بلندمدت با مشکلات زیرساختهای نظامهای مختلف روبهرو میشویم که حتما باید در این خصوص تجدیدنظر شود. اینکه چه راهکاری میتواند جلوی این افسارگسیختگی که گاهی در برخی بازارها مانند سکه و طلا و گاهی مسکن پدید میآید را بگیرد و بازار را نظم بخشد میتواند در سایه سیاست ها و تصمیمات بانک مرکزی ایجاد شود و موانعی جلوی بورسبازی و حبابی که در سکه و ارز به وجود میآید ایجاد شود.
نباید از نظر دور داشت که افزایش نرخ دلار دارای نقش بسزایی در افزایش نرخ سکه است و تجربه ثابت کرده هر زمان که سرمایهگذاریهای دیگر دچار مشکل شدهاند، شاهد افزایش نرخ دلار و در پی آن نرخ سکه بودهایم
آنچه کارشناسان میگویند این است که باید تجدیدنظرهای بنیادین در تمام نظامات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی صورت گیرد و وضعیت امروز بازار دلار 75 درصد حبابی و تنها 25 درصد آن براساس واقعیتهای جهانی است. نباید از نظر دور داشت که افزایش نرخ دلار دارای نقش بسزایی در افزایش نرخ سکه است و تجربه ثابت کرده هر زمان که سرمایهگذاریهای دیگر دچار مشکل شدهاند، شاهد افزایش نرخ دلار و در پی آن نرخ سکه بودهایم. کما اینکه این روزها عدهای که در بازار طلا سرمایهگذاری کرده بودند پس از افت این فلز و کمی متضرر شدن وارد بازار سکه و ارز شده اند. البته در این حین رییس کل بانک مرکزی هم از کنترل بازار و قیمت ارز خبر داده و تاکید دارد که در این زمینه کاهش قیمت خواهیم داشت که قیمتها در بازار همچنان بدون هیچ منطقی روند صعودی را طی میکند. تحلیلگران بازار بر این باورند که هماکنون روند صعودی دلار در بازار آزاد مشهود است و این اتفاقات درحالی روی میدهد که گویا مسوولان مربوطه و بانک مرکزی برنامهای برای کنترل بازار و جلوگیری از صعود قیمت ارز ندارد.
درحالی که بانک مرکزی نرخ دلار رسمی را با کاهش قیمت، یک مبلغ اعلام کرده است، این ارز در بازار آزاد با قیمتی دیگر از مردم خریداری و با قیمتی دیگرهم به آنها فروخته میشود. البته این اولین بار نیست که عدم همخوانی معادلات واقعی اقتصاد یا همان ناموزونی سیاست عرضه و تقاضا بازار ارز را ملتهب کرده است، اما باید توجه داشت که پیش تر اگر بازار ارز مشابه این روزها میشد بانک مرکزی بعنوان مرجع اصلی این بخش بلافاصله وارد عمل می شد و با افزایش عرضه و سایر سیاستهای کنترلی آرامش را به بازار بازمیگرداند اما این بار گویا برای ایجاد توازن برای این ترازو کمی باید دقیقتر عمل کرد. بازار دلارفروشها هم که همیشه بازاری پرتردد بوده است امروز هم مشابه همیشه به دلیل افزایش تقاضا برای خرید ارز روند صعودی قیمتها را تجربه کرده است و کماکان قیمت بانک مرکزی و قیمت بازار آزاد تفاوتهایی دارند. بانک مرکزی در حالی سیاست یکسانسازی نرخ ارز را در پیش گرفته است که اختلاف قیمت دلار در بازار رسمی با نرخ دلار در بازار فرعی میتواند نشانگر شکست سیاست یکسانسازی نرخ ارز باشد. محمود بهمنی البته چندی پیش در این زمینه اعلام کرد که منتظر نتیجه اجرای برنامههای ارزیاش در بازار است.
دلایل افزایش نرخ ارز
فعالان بازار نزدیکی موسم حج و سفر حجاج را یکی از دلایل افزایش قیمت دلار میدانند که قطعا این یکی از عوامل کوچک تأثیرگذار است اما نمیتواند دلیلی قطعی باشد چراکه چنین نوساناتی قطعا از سیاستهای کلان بانکی کشور نشأت میگیرد. کارشناسان معتقدند وضعیت اخیر در بازار سکه و ارز بهدلیل در تنگنا افتادن دولت در تامین منابع است و از طرف دیگر کاهش نرخ رشد اقتصادی و رکود حاکم بر بخشهایی از اقتصاد باعث شده به سمت افزایش نرخ دلار و ارز برود.
بانک مرکزی در حالی سیاست یکسانسازی نرخ ارز را در پیش گرفته است که اختلاف قیمت دلار در بازار رسمی با نرخ دلار در بازار فرعی میتواند نشانگر شکست سیاست یکسانسازی نرخ ارز باشد
البته این گروه از کارشناسان معتقدند افزایش نرخ تورم از دیگر دلایلی است که باعثشده امروز شاهد افزایش نرخ ارز باشیم. علاوه براین کاهش نرخ سود سپردههای بانکی نیز در این افزایشها بیتاثیر نیست. با وجود این بهنظر میرسد ارادهای در بعضی از سطوح مدیریت کلان اجرایی وجود دارد که این افزایش در نرخ ارز را به سمتی سوق دهد که با روش افزایش پلکانی و جذب دلالان و سوداگران، افزایش 50 درصدی را برای قیمت ارز طی ماههای آینده رقم بزند.
در پایان لازم به یادآوری است که بازارهایی از جمله سکه و طلا و ارز همواره میتوانند محل مناسبی برای جولان دلالان باشد و این امر میطلبد که علاوه بر دقت مردم برای سرمایهگذاری در این بخش، مسوولان بانکی نیز برنامههای بلندمدت و مناسبی برای کنترل این بازار داشته باشند تا هر سال با نوسانات عظیم در این بخش مواجه نشویم.
معصومه نصیری بخش اقتصاد تبیان