دلیل جذابیت ورزش برای "غیرورزشی ها"

حضور "غیر فوتبالی‌ها" در فوتبال داستان دیروز و امروز نیست؛ حتی پیش از انقلاب هم مدیریت باشگاه تاج (استقلال فعلی) بر عهده یکی از افسران بلندپایه سازمان اطلاعاتی رژیم طاغوت بود، پس از انقلاب هم این روند قطع نشد و غیر فوتبالی‌ها که بیش از همه برچسب "سیاسی" بر آنها خورده کار را در ورزش در دست گرفتند.

از همان ابتدا به دلیل حساسیت‌هایی که ورزش داشت و توجه فراوان مردم، تصمیم گرفته شد اختیار و اداره ورزش و به ویژه فوتبال در اختیار سیاسیون و افراد حساب پس داده بیفتد؛ روندی منطقی که کسی به آن اعتراض نداشت و بدنه ورزش هم متوجه شده بود که به خاطر زنده ماندن ورزش در آن سال‌های پر التهاب و به ویژه سالهای جنگ تحمیلی، بهتر است ورزش را کسانی اداره کنند که هر چند سابقه ورزشی ندارند اما می توانند با استفاده از نفوذشان امکانات بیشتری را برای ورزش به وجود بیاورند.

نکته‌ای که در تاریخ ورزش ایران در دهه ابتدایی انقلاب قابل ذکر است، بی علاقگی مدیران سیاسی برای ورود به ورزش بود و تعداد محدودی از آنها تنها به خاطر انجام وظیفه می‌پذیرفتند که اداره بخشی از ورزش را در دست گیرند. سی و سه سال از انقلاب شکوهمند مردم ایران می‌گذرد و با وجود پیشرفت در بیشتر عرصه‌ها، ورزش همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد اما دوره زمانه تغییر کرده و دیگر بهانه‌ای برای حضور سیاسیون در ورزش نیست. بر خلاف ابتدای انقلاب، مدیران سیاسی متوجه تاثیر ورزش در میان اقشار مردم شده‌اند و به خوبی می‌دانند که حضور موفقیت آمیز در ورزش چه تاثیری بر نظر مثبت آنها دارد.

* فوج فوج سیاسی‌ها در ورزش

در ابتدا مدیران غیر فوتبالی مدیریت در ورزش را برای خود "کسر  شان" می‌دانستند و به سختی با حضور در ورزش کنار می‌آمدند و این روند تا اواخر دهه 60 ادامه داشت اما قهرمانی در بازی‌های آسیایی 90 وضعیت را عوض کرد؛ استقبال و توجه عجیب مردم به فوتبال، اتفاقی بود که پس از پایان جنگ تحمیلی نگاه‌ها را به سمت فوتبال جلب کرد و این مساله سیل حضور مدیران سیاسی را به همراه داشت. دولت پنجم را می‌توان بنیانگذار حضور مدیران غیر فوتبالی در ورزش دانست.

حضور افرادی چون محلوجی وزیر صنایع دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در پرسپولیس و محمد حسن غفوری فرد از مدیران عالیرتبه وزارت نیرو در سازمان تربیت بدنی نخستین ورود "غیر فوتبالی ها" در ورزش بود. پس از آن فوج فوج سیاسیون وارد ورزش شدند و هر دولت برای ثبت رکورد حضور غیر ورزشیها به ورزش با هم رقابت تنگاتنگی داشتند.

مصطفی هاشمی طبا، فائقی، اکبر غمخوار، محسن صفایی فراهانی، محسن مهرعلیزاده و ده ها نفر دیگر کسانی بودند که به واسطه حضور در ورزش برای خود اسم و رسمی به دست آوردند و البته جالب اینکه به غیر از یکی، دو نفر بقیه آنها کارنامه ضعیفی داشتند. با این حال این داستان از سال 84 شتاب تندتری به خود گرفت. رییس دولت نهم با انتخاب محمد علی آبادی با سابقه حضور در معاونت عمرانی شهرداری برای ریاست سازمان تربیت بدنی نشان داد که با ورزشی ها سر سازگاری ندارد. بعد از این انتخاب، انتقادها هم شروع شد اما رییس جمهور انتخابش را کرده بود. بعد از مدتی دوست رییس جمهور، رییس فدراسیون فوتبال یکی از معدود مدیران موفق ورزشی را در تصمیمی مناقشه برانگیز برکنار کرد؛ تصمیمی که برای سالها فوتبال ایران را وارد چالش کرد.

بعد از این تصمیم، علی آبادی تصمیم گرفت به غیر از ریاست بر سازمان تربیت بدنی، ریاست فدراسیون فوتبال را هم بر عهده بگیرد. او در توجیه این ورود غیرمنتظره اش صحبتی کرد که بیش از پیش نشان دهنده علاقه دولتی ها بر اداره ورزش بود: "رییس جمهور گفت که برو و فوتبال را درست کن". پس از این اظهار علاقه، فیفا با حضور معاون رییس جمهور در ورزش مخالفت کرد.

در دولت دهم هم وضع بر همین منوال بود. رییس جمهور علی آبادی را برای حضور در وزارت نیرو به مجلس معرفی کرد اما شکستهای ورزش در زمان مدیریت علی آبادی که مهمترین آن شکستهای فوتبال و ناکامی در المپیک پکن بود باعث شد که علی آبادی رای نیاورد. با رای نیاوردن علی آبادی راهی برای بازگشت دوباره دوست رییس جمهور به سازمان تربیت بدنی وجود نداشت اما احتمالا حساسیتهای مدنظر احمدی نژاد باعث شد که او دوباره ریاست ورزش را به معاونش بسپارد.

علی سعیدلو به عنوان رئیس ورزش کار را در دست گرفت اما حضور او در ورزش تنها دو سال دوام داشت و به حکم مصوبه مجلس سازمان تربیت بدنی به وزارت ورزش و جوانان تغییر کرد. ابتدا در فضای متشنج بین مجلس و دولت، حمید سجادی برای حضور در وزات ورزش به بهارستان معرفی شد و در شرایطی که امید بود مجلس به این فرد ورزشی اعتماد کند، این اتفاق نیفتاد و در نهایت محمد عباسی وزیر تعاون سابق به عنوان وزیر ورزش انتخاب شد؛ دوباره انتخابی سیاسی که انتقادهای زیادی را به وجود آورد.

* وقتی انتقادها اوج گرفت

با جرات می توان گفت بی سابقه ترین انتقادها به حضور مدیران غیر فوتبالی در ورزش با اولین انتخاب محمد عباسی در قامت وزیر ورزش رقم خورد؛ جایی که با وجود هشدارهای بسیار، وزیر تصمیم گرفت در فاصله پنج ماه مانده تا برگزاری انتخابات مجلس سه نماینده را به عنوان عضو هیات مدیره باشگاه های استقلال و پرسپولیس انتخاب کرد.

انتقادها وقتی شدت یافت که عباسی تصمیم گرفت محمد رویانیان رییس ستاد سوخت را به عنوان مدیرعامل پرسپولیس انتخاب کند؛ انتخابی که هیچ توجیهی نداشت اما روزنامه وطن امروز دلیل حضور رویانیان در پرسپولیس را به انتخابات پیش روی فدراسیون فوتبال مربوط دانست و نوشت که رویانیان گزینه ای مهم برای حضور در انتخابات آتی فدراسیون فوتبال است، اتفاقی که اگر بیفتد قطعا باعث انتقادهای بیشتری به حضور غیر فوتبالیها خواهد شد. با این شرایط بعید است که دولتها تا سالهای سال بی خیال ورزش شوند. آنها متوجه محبوبیت ورزش در میان آن شده اند و از نگاه آنها ورزش میانبری است برای رسیدن به مناصب بالا.