پشت پرده فرار خاوری به کانادا

چرا مدیر عامل بزرگترین بانک دولتی ایران که تبعه کانادا بود به کانادا گریخت؟

مقدمه:

درباره پرونده اختلاس بزرگ و بی سابقه سه هزار میلیاردی و یا به قولی 1700 میلیاردی نمی توان بدون اشراف قضایی حکم داد و قضاوتی کرد. این پرونده در مرحله تحقیق به سر می برد و  دادستان و سایر مقامات قضایی و اطلاعاتی با تحقیق و پیگیری، به دنبال شناسایی عوامل این اختلاس و سوء استفاده تاریخی هستند. اسامی مانند امیر منصور آریا، مه فرید آریا و .... مطرح شده و یا برخی بانک ها مورد تحقیق قرار می گیرند. لذا ما در این مجال به دنبال متهم نمودن برخی افراد نبوده و نیستیم بلکه به دنبال ریشه یابی و زمینه های سو مدیریت کلان می باشیم.

در هفته گذشته، خبری شگفت انگیز افکار عمومی ایران را تحت تاثیر قرار داد. در یکی از معدود موارد از  واکنش توسط مسوولین درگیر ماجرا در اختلاس ها یا سو مدیریت ها، آقای خاوری طی استعفا نامه ای از مردم و رهبر معظم انقلاب عذر خواهی کرد و استعفا داد. افکار عمومی هم با خرسندی با این مساله برخورد کردند که سرانجام فرهنگ استعفا به علت قصور یا تقصیر نیز وارد قاموس مدیریتی کلان کشور شده است. اما این خوشحالی دیری نپایید و اخبار نگران کننده ای از خروج مدیرعامل بانک ملی از کشور منتشر شد.

آقای جهرمی مدیر عامل بانک صادرات که به علت درگیری بانک صادرات در این اختلاس  معزول شد طی بیانیه ای از "فرار خاوری" خبر داد و نوشت: امروز هم با کنارگذاشتن بنده باز هم درس غلطی را به مردم می‌دهند زیرا با فرار آقای خاوری (مدیر عامل بانک ملی) به کانادا برخی ازآ نان دچار سردرگمی و دست‌پاچگی شده‌اند. آقای خاوری که با توجه به گستردگی فساد در بانک ملی در این پرونده و پرونده‌های دیگر، احتمال دستگیری خود را به خاطر ارتباط با این پرونده‌ها و عوامل پشت پرده آن‌ها می‌داد به کانادا گریخت و اکنون عوامل مرتبط با وی در بانک مرکزی و دولت در صدد رفع و رجوع این فرار، که با کمک و پشتیبانی برخی از آنان انجام گرفته است، هستند و از ترس گسترده‌تر شدن ابعاد این موضوع با شخص اصلی پیگیری‌کننده و شکایت‌کننده اصلی این پرونده برخورد نمودند.

- یکی از نکات قابل توجه درباره خاوری این است که ایشان باز نشسته شده بودند و دوباره دعوت به کار شدند. طبق مصوبه دولت هیچ ارگان دولتی حق به کار گیری نیروی باز نشسته را ندارد مگر اینکه هیات وزیران که عالی ترین شورای دستگاه اجرایی کشور است نسبت به بکارگیری مجدد نیرو مصوبه خاص داشته باشد.

سند فوق نشان می دهد که هیات دولت خود و با تصمیم عالی ترین مقام اجرایی کشور نسبت به ادامه فعالیت خاوری در بانک ملی مصر بوده اند.  این سند که با  امضای آقای رحیمی معاون اول رییس جمهور خطاب به وزارت اقتصاد صادر شده است نشان می دهد خاوری از معدود مدیران و کارکنان دولتی است که با نگاه ویژه، هم چنان علی رغم اتمام سنوات خدمت با امضای معاون اول رییس جمهور به کار مشغول بوده اند.

حجت الاسلام غلامحسین محسنی اژه ای درباره خروج مدیرعامل بانک ملی از کشور اظهارداشته است: این خبر صحت دارد. دو نامه از دفتر ایشان به ما ارسال شده است که در نامه اول خاوری عنوان کرده است که استعفا داده و در نامه دوم وی مدعی شده به ایران باز می گردد و استعفا نداده است و به زودی با همکارانش ملاقات می کند.

دادستان کل کشور در پاسخ به اینکه اگر خاوری بازنگردد چه اقدامی انجام می دهید، افزوده بود: قاضی پرونده مدیرعامل بانک ملی را ممنوع الخروج نکرده بود ولی اگر بازنگردد همه وصله ها و اتهامات به او چسبانده می شود و این به نفعش نیست.

پس از این اتفاقات برخی خبرگزاری ها  از تابعیت کانادایی خاوری خبر دادند! طبق این اخبار ،خاوری که خانواده خود را از حدود یک دهه قبل برای راحتی بیشتر از ایران خارج و به کانادا فرستاده بودند در اوایل سال 1384 و پس از بازنشستگی از سیستم بانکی به دعوت دولت کانادا به این کشور سفر نموده و با اجرای مراسم امضای سوگند (قسم نامه) دولت کانادا در یکی از کلیساهای این کشور و با حضور یک قاضی فدرال کانادا، افسر امنیتی اداره مهاجرت CIC Officer و قاضی شهروندی Citizenship Judge دولت کانادا رسماً به تابعیت این کشور در آمده است.

طبق روال قانونی ”شرکت کنندگان در این مراسم با در دست گرفتن انجیل و مراسم قسامه دست راست خود را بلند نموده و سوگند شهروندی Citizenship Oath را به زبان های انگلیسی و فرانسه تکرار می کنند. طبق متن این قسم نامه که محمد رضا خاوری آن را امضا نموده است، او سوگند یاد کرده به ملکه الیزابت دوم، ملکه کانادا، و وارثان و جانشینانش با وفا باشد و در وفاداری باقی بماند، و با وفاداری، قوانین کانادا را رعایت کند و تمام وظایفش را به عنوان یک شهروند کانادایی اجرا نماید!

یکی از نقاط حساسیت دستگاه اطلاعاتی کشور این است که فرد برای مسولیت های رده بالا نباید دارای تابعیت کشور خارجی باشد. حتی برخی نمایندگان مجلس اظهار کرده اند که صلاحیت وی از سوی وزارت اطلاعات برای این پست احراز نشده بود.

حالا با توجه به تعهد اخلاقی ایشان به دولت کانادا و ملکه الیزابت ملکه کانادا و بریتانیا سوال اینجاست که چرا علیرغم هشدارهای نهادهای امنیتی و اطلاعاتی مدیریت "بزرگترین بانک جهان اسلام" به خاوری سپرده شده بود؟

در ادامه این ماجرا اخبار روزنامه های کانادایی درباره ماجرای فرار خاوری جالب توجه است.یك روزنامه كانادایی با انتشار گزارشی مفصل از ماجرای بزرگ ترین پرونده سوء استفاده مالی در تاریخ ایران مدعی شده كه محمد رضا خاوری مدیر مستعفی بزرگ ترین بانك دولتی ایران قصد بازگشت به ایران را ندارد و ترجیح می دهد در ویلای 3 میلیون دلاری خود در تورنتو زندگی كند.

روزنامه " گلوب اند د میل "  كه از خاوری به عنوان "شهروند ایرانی – كانادایی" یاد كرده با انتشار گزارشی از بزرگ ترین پرونده سوء استفاده مالی در تاریخ ایران  را تحلیل کرده است.

این روزنامه با انتشار عكسی که آن را ویلای 3 میلیون دلاری خاوری معرفی می کند ،‌ می نویسد كه وی به همراه خانواده خود قصد دارد در تورنتو اقامت كند. "گلوب اند د میل" می افزاید كه این خانه در تاریخ 30 جولای 2007 (8 مرداد 1386) از سوی خاوری و به قیمت 2 میلیون و 925 هزار دلار خریداری شده است .

این روزنامه می نویسد كه وقتی خبرنگارش برای تهیه گزارش به این خانه رفته یك زن در را گشوده اما هیچ پاسخی به سوال های خبرنگار نداده است.

سرانجام خاوری مدیرعامل سابق بانك ملی ایران، اخیرا با ارسال نامه ای خطاب به مسئولان مربوطه در وزارت اقتصاد نوشت: به دلیل اینكه به وی توهین شده است حاضر به مكالمه با مسئولان كشور نیست.

به گزارش الف، نامه خاوری پس از آن واصل شده است كه مقامات عالی رتبه وزارت اقتصاد تلاش كردند تلفنی با وی مكالمه كنند.

پیگیری خبرنگار الف نشان می دهد، مدیرعامل سابق بانك ملی ایران قبل از رفتن به خارج، در پرونده تخلف بانكی بزرگ چندین ساعت بازجویی شده است. وزیر اقتصاد از سفر وی به خارج از كشور اطلاع داشته است. هم چنین هنوز معلوم نیست که وزیر اقتصاد موضوع سفر خارجی خاوری را قبلا به مقامات قضایی اطلاع داده بوده است یا خیر.

به ایران بازنخواهم گشت

روز گذشته نهایتا  یکی از اعضاء هیات مدیره این بانک گفت: اصلاً‌ قرار نبود خاوری به کشور برگردد.

این مقام مسئول در بانک ملی که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس «توانا» درباره وضعیت محمودرضا خاوری مدیرعامل مستعفی این بانک و انتشار اخباری مبنی بر بازگشت وی به ایران اظهار داشت: آقای خاوری کاری در ایران نداشت که برگردد!!!!

وی در پاسخ به این پرسش که چرا هفته گذشته توسط سخنگوی بانک ملی اعلام شده بود که خاوری به ایران برمی‌گردد، گفت: اصلا قرار نبود خاوری به کشور برگردد.

نتیجه  گیری

اگر چه در ماجرای اختلاس بزرگ اشخاص دیگری نیز درگیرند و بنا به گفته دادستان فعلا اتهامی متوجه خاوری نبوده است و فقط از وی بازجویی شده است اما سوال بزرگتری در اذهان شکل می گیرد که چگونه کلید  بانک ملی به عنوان خزانه نهادهای دولتی کشور به فردی با تابعیت مضاعف کانادایی –ایرانی سپرده شده بود؟ معمولاً‌ این نکته در انتصابات  مورد توجه قرار می گیرد که افراد دو ملیتی در پست های مهم به کار گرفته نشوند ؛‌علت این امر نیز مشخص است :‌ افرادی که در پست های مهم قرار می گیرند ،‌ احتمال این که در برخی مسائل در دو راهی منافع دو کشور متبوع خود قرار بگیرند ،‌ زیاد است و در چنان موقعیت هایی یا باید به نفع میهن مادری خود عمل کنند یا در مسیر منفعت کشوری که به هنگام کسب تابعیتش ،‌سوگند وفاداری بدان یاد کرده اند حرکت نمایند.

اگرچه درباب آقای خاوری هنوز به شکل قضایی نمی توان اتهامی را ثابت شده دانست اما بی توجهی به این امر از نقاط سوال برانگیز می باشد