نگاهی به دنیای سخاوتمند حبوبات
حبوبات از جمله گیاهان پروتئینی هستند که مقدار زیادی پروتئین، کربوهیدرات و مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم و ویتامین‌ها خصوصاً ویتامین‌های گروه B دارند.
این مواد غذایی کم چرب خواص زیادی دارند که برای بدن بسیار مفید است. در این مقاله قصد داریم گوشه‌ای از دنیای رنگارنگ حبوبات را به شما نشان دهیم.
مدت‌هاست که افراد گیاه‌خوار حبوبات را منبع پروتئین خود می‌دانند و از این مواد غذایی فوق‌العاده مفید برای تأمین نیازهای خود استفاده می‌برند.
با این حال همه می‌دانیم که حبوبات از نظر برخی از اسیدهای آمینه کمبود دارد و پروتئین‌های آن نیز کامل نیست. برای همین است که حبوبات را اغلب با مواد غذایی دیگر مثل غلات و مواد غذایی چرب مصرف می‌کنند تا کمبود اسیدهای آمینه آن جبران شود. البته لزومی ندارد همه‌ی این مواد غذایی متنوع را یک جا و در یک غذای مصرف کرد. در فرهنگ‌های مختلف از این مواد غذایی به طور متنوع استفاده می‌شود. در هند برنج با عدس مصرف می‌شود غذایی شبیه به عدس پلوی خودمان. در برخی از کشورهای آسیایی پوره‌ی نخود را با دانه‌های کنجد می‌خورند و یا سوپ ذرت با لوبیا درست می‌کنند. در آشپزی ایرانی نیز همین کار را می‌کنیم مثلاً در آش چندین نوع حبوبات مثل لوبیا، نخود و عدس استفاده می‌کنیم. در واقع در هر فرهنگی تلاش می‌شود به نوعی از خواص حبوبات به بهترین نحو استفاده شود.
اما برخی از افراد با حبوبات مشکل دارند. یعنی نمی‌توانند به خوبی این مواد غذایی را هضم کنند و بعد از مصرف حبوبات از گاز یا نفخ رنج می‌برند. در اینجا چند راهکار ارائه می‌دهیم که تا حدودی این مشکل را کم می‌کند:
* حبوبات را به یکباره در رژیم غذایی خود وارد نکنید. یعنی در یک غذا از چند نوع حبوبات مختلف استفاده نکنید.
* به طور مرتب از حبوبات استفاده کنید.
* زمانی که حبوبات می‌خورید آب زیادی هم بنوشید زیرا حبوبات سرشار از فیبر هستند.
* حبوبات را به خوبی طبخ کنید.
* قبل از پخت حبوبات کنسرو شده آن‌ها را به خوبی با آب بشویید.
چگونه حبوبات خریده، نگهداری و پخته شود؟دنیای حبوبات دنیای رنگارنگ و متنوعی است: لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، لوبیا سفید، نخود، عدس، لپه و .... از انواع حبوبات پرطرفدار محسوب می‌شوند.
شما می‌توانید دانه‌های خشک حبوبات را خریداری کنید که نیاز دارد به خوبی پخته شود و یا این که از کنسرو آن استفاده کنید. حبوبات کنسرو شده سال‌ها قابل استفاده‌اند و تاریخ مصرف دارند اما ما به شما توصیه می‌کنیم کنسروهایی را خریداری کنید که در سال اول تولید هستند. حبوبات کنسروهای چند ساله معمولاً سفت می‌شوند.
حبوباتی که خودتان پخته و بسته بندی می‌کنید به مدت سه روز در یخچال و یا چند ماه در فریزر قابل نگهداری‌اند.
بهتر است قبل از پخت یک شب کامل آن‌ها را در آب خیس کنید و در یخچال قرار دهید این کار باعث می‌شود حبوبات زودتر بپزند و آنزیم‌های بیشتری آزاد کنند که باعث هضم راحت‌تر آن‌ها می‌شود.
یک راه سریع‌تر دیگر این است که حبوبات را در آب به مدت دو دقیقه بجوشانید و سپس از روی گاز برداشته و بگذارید به مدت یک ساعت در همان آب خیس بخورد.
توصیه می‌کنیم زمانی که نخود را یک شب خیساندید مقداری نمک هم به آب آن اضافه کنید و زمانی که می‌خواهید بپزید آب آن‌را خالی کرده و نخودها را شستشو داده و بپزید. توجه داشته باشید که عدس و لپه نیازی به خیس کردن ندارند.
برای پخت حبوبات لازم است که آن‌ها را در مقدار زیادی آب سرد بریزید و روی گاز قرار دهید. نمک اضافه نکنید زیرا این کار باعث می‌شود حبوبات سفت شده و زمان پخت آن طولانی‌تر شود.
برای پخت حبوبات لازم است که آن‌ها را در مقدار زیادی آب سرد بریزید و روی گاز
قرار دهید. نمک اضافه نکنید زیرا این کار باعث می‌شود حبوبات سفت شده و زمان پخت آن طولانی‌تر شود
در هنگام پخت می‌توانید در ظرف را گذاشته یا بدون در، آن‌ها را بپزید. گذاشتن در ظرف باعث می‌شود حبوبات نرم‌تر شده و برای استفاده در سوپ، آش یا پوره مناسب‌تر باشد. در حالت بدون در حبوبات درسته تر پخته می‌شوند و برای استفاده در خورش‌ها یا سالاد مناسب هستند.
اندر خواص حبوبات
حبوبات بسیار کم چرب هستند و منبع پروتئین گیاهی و گلوسیدها محسوب می‌شوند.
از این گذشته این مواد غذایی مفید دارای مواد معدنی و ویتامین‌های مختلفی از جمله کلسیم، پتاسیم، آهن و ویتامین‌های گروه B می‌باشند.
حبوبات همچنین سرشار از موادی به نام فیتونوترینت‌ها هستند که با بیماری‌های مختلف مقابله می‌کنند.
حبوبات منبع خوب فولات یا همان ویتامین B9 محسوب می‌شود که در مادران باردار باعث رشد خوب جنین می‌شود.
شاخص گلیسمی این مواد غذایی پایین بوده و برای افراد دیابتی مفید است.
از این گذشته حبوبات دوستدار سلامت قلب شماست زیرا میزان کلسترول مضر (LDL) و همچنین میزان تری‌گلیسیرید را کاهش می‌دهد. محققان معتقدند افرادی که می‌خواهند جذب چربی‌های اشباع شده را کاهش دهند می‌توانند حبوباتی مثل لوبیا، عدس را جایگزین گوشت قرمز کنند. در این صورت مصرف 175 میلی‌گرم معادل سه چهارم فنجان حبوبات برای بدن کافی است.
فاطمه مهدی پور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
