شناسایی مواد خالص
یافتن نقطه ی ذوب و نقطه ی جوش مواد نه تنها در شناسایی، بلکه برای تعیین خالص بودن یا نبودن و یا مقدار ناخالصی کمک زیادی می کند.
ناخالصی مواد، نقطه ی ذوب آن ها را کاهش و نقطه ی جوش آن ها را افزایش می دهد، پس، از این راه خالص بودن یا نبودن آن ماده مشخص می شود.
نقطه ی ذوب و جوش مواد ناخالص دقیقاً آن چه که باید باشد نیست.
نکته ی دیگر که می تواند خلوص یک ماده را مشخص کند این است که اگر ماده ی مورد نظر ناخالص باشد، دارای یک نقطه ی ذوب و جوش ثابت نیست و در یک بازه ی دمایی، ذوب می شود یا به جوش می آید.
مواد خالص دقیقاً در یک دمای خاص شروع به ذوب شدن می کنند و تا پایان عملیات ذوب در این دما باقی می مانند اما در مورد مواد ناخالص در دمایی ذوب شدن آغاز می شود و در دمایی دیگر (این دو دما نزدیک به هم هستند) این عمل پایان می پذیرد.
برای مثال شرکت برهان دارو، استامینوفنی تولید می کند که اطلاعات زیر بر روی آن نوشته شده است:
نقطه ی ذوب و به طور کلی خواص کولیگاتیو خواصی شدتی هستند و می توانند به ما در شناسایی هویت و خالص بودن یا نبودن ماده کمک کنند. که از این روش بیشتر برای شناسایی مواد آلی استفاده می شود.
شیمیدان ها از دستگاهی به نام (melt - temp) برای اندازه گیری نقطه ی ذوب مواد استفاده می کنند.
امّا در آزمایشگاه برای تعیین نقطه ی ذوب مواد غیر سمی می توان از روش زیر استفاده کرد:
ابتدا یک لوله ی مویین برداشته و یک انتهای آن را ببندید. از طرف باز لوله مقداری از ماده ی مورد نظر را که قصد دارید نقطه ی ذوب آن را تعیین کنید، وارد لوله کنید و با زدن ضربات نه چندان محکم مواد را به انتهای بسته ی لوله ی مویین انتقال دهید. سپس لوله ی مویین را بوسیله ی چسب به یک دماسنج بسته و این سامانه را داخل یک لوله ی تیل که حاوی مقداری گلیسیرین و پارافین به عنوان حمام روغن است، ببرید. 
حال سامانه را حرارت داده و به محضی که ماده ی مورد نظر است حال با رجوع به کتابهای مرجع می توانید آن را شناسایی کرده و یا در صورت نیاز خالص بودن یا نبودن آن را متوجه شوید.
پیدا کردن نقطه ی جوش
دو راه برای یافتن نقطه ی جوش وجود دارد که انتخاب یکی از این دو راه بستگی به مقدار نمونه ی در دسترس و میزان سمی بودن آن دارد.
اگر نمونه سمی نیست و به مقدار زیاد وجود دارد راحت ترین روش، تقطیر است که در آن نمونه ی مورد نظر را تا دمای جوش حرارت داده سپس سامانه را طوری تنظیم کنید که حدوداً سرعت خروج قطرات، یک قطره در هر ثانیه باشد. حال با دماسنج تعبیه شده بر روی سیستم دما را بخوانید. اگر پس از گذشت چند دقیقه دما ثابت باشد نشان می دهد که ماده ی مورد نظر خالص بوده و دمای مشاهده شده دمای جوش نمونه است اگر دما تغییر کرده باشد می توان نتیجه گرفت که نمونه ی مورد نظر مقداری ناخالصی به همراه دارد.
برای تعیین نقطه ی جوش نمونه های خطرناک و یا موادی که مقادیر قابل دسترس از آن ها کم است از مجموعه دستگاه هایی مانند دستگاه های تعیین نقطه ی ذوب استفاده می شود.
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تنظیم: نسرین صادقی
