ماه زیبای آسمان
ماه، پرنورترین جرم آسمان شب و نزدیک ترین همسایه ی زمین است. ماه، تنها قمر سیاره ی ماست. از زمان های بسیار دور، ماه منبع الهام، تخیل، فکر و اندیشه ی انسان های خلاق هنرمند و متفکر بوده است. بسیاری شاعران ماه را به عنوان نماد زیبایی می شناخته اند. از لحاظ علمی هم ماه، منشأ بسیاری از نظریه ها و کارهای علمی بوده است. ماه، دورترین مکان و بعد از زمین، تنها جایی است که پای بشر به آن رسیده است. ماه توسط نیروی جاذبه، دور کره ی زمین می چرخد و دوره ی گردش آن به دور زمین، تقریباً سی روز یا یک ماه طول می کشد. ماه در همان مدت که دور زمین می چرخد، دور خودش نیز می گردد.به همین دلیل ما همیشه یک طرف ماه را می بینیم و طرف دیگر را هیچ وقت از روی زمین نخواهیم دید.شما هم دیده اید که ماه در مدت گردش خود به دور زمین به صورت های مختلفی دیده می شود.بعضی شب ها کامل یا بدر است، بعضی شب ها به صورت نیم دایره یا تربیع دیده می شود و گاهی هم به صورت یک قاچ یا هلال در آسمان می درخشد و گاهی هم اصلاً دیده نمی شود.
قطر ماه 3474 کیلومتر است؛ یعنی تقریباً پنجاه کره ی ماه در داخل زمین جا می شود.وزن آن یک هشتاد و یکم زمین است. انسان روی ماه، یک ششم وزن خود، روی زمین را دارد.مثلاً اگر وزنتان شصت کیلوگرم است، در ماه فقط ده کیلوگرم وزن دارید.چون مدار ماه به دور زمین بیضی شکل است، پس فاصله اش با زمین تغییر می کند.نزدیک ترین فاصله آن به زمین 356500 کیلومتر و دورترین فاصله 406700 کیلومتر است.
سطح ماه از دو قسمت دریاها و دهانه های برخوردی تشکیل شده است.دهانه ها در اثر برخورد با شهاب سنگ ها به وجود آمده اند. با تلسکوپ می توان تا سی هزار دهانه روی ماه را دید که قطر بزرگ ترین آن ها 250 کیلومتر و قطر کوچک ترین آن 400 متر است. تیکو،کپرنیک و کپلر، از دهانه های معروف ماه هستند.
چون شکل ماه هر شب عوض می شود و این شکل ها هم به صورت دوره ای تکرار می شود؛ از زمان های قدیم از شکل های مختلف ماه برای گاه شماری و تقویم استفاده می شده است و مردم کارهای خود را با ماه تنظیم می کرده اند. بسیاری تقویم ها به این شکل بوده که به آن ها تقویم قمری می گویند. تقویم مذهبی مسلمانان نیز از ابتدا به صورت قمری بوده است. همان گونه که خدای متعال در کتاب خودش، قرآن کریم به مؤمنان دستور داده است. هر ماه قمری با رؤیت هلال آغاز شده و با کامل شدن ماه به نیمه می رسد و دوباره ماه کوچک شده و با نازک شدن، دوباره به شکل هلال در می آید و ماه به پایان می رسد. در پایان هر ماه، ماه یکی دو شب در آسمان پیدایش نیست تا با هلال ماه نو دیگری، ماه جدید شروع شود.
بخش کودک و نوجوان تبیان
منبع:هدهد،سیامک نیک طلب
مطالب مرتبط:
