نابهنجاری های اندام تحتانی

(1)

بسیاری اوقات، با افرادی رو به رو می شویم که در ناحیه ی زانو، ساق یا کف پا، ناراحتی و درد دارند. گاهی دیده می شود که زانوهای آنان به شکل کمان (پرانتز) در آمده یا به جای این که زانوها از هم دور باشند، به هم نزدیک شده و شبیه x (ضرب در) شده اند. افراد زیادی هم بعد از پیاده روی نسبتاً طولانی، در ناحیه ی ساق یا کف پا احساس درد می کنند. به راستی دلیل این دردها چیست؟ در چه سنی این نابهنجاری ها قابل تشخیص و پیش گیری است؟ آیا این مشکلات با ورزش و حرکات اصلاحی قابل رفع اند؟...

زانوی ضرب دری:

تغییر وضعیت زانوها را از حالت طبیعی به سمت داخل، زانوی ضرب دری می نامند. این نابهنجاری، بر عکس زانوی کمانی (پرانتزی) است و در بررسی استخوان بندی، هنگامی که فرد می ایستد، زانوها به هم نزدیک می شود یا با هم تماس دارد و قوزک های داخلی پاها از هم فاصله می گیرند؛ به نحوی که نزدیک کردن و تماس قوزک های داخلی با هم یا تماس سطح داخلی ساق ها امکان پذیر نیست.

نشانه ها و روش اندازه گیری:

یکی از نشانه های این عارضه آن است که فاصله ی عرضی پاها از هم در هنگام راه رفتن و ایستادن، بیش تر می شود. فرد مبتلا، به تدریج روی لبه ی داخلی پا فشار بیش تری وارد می کند و چنان چه کفش او مورد بررسی قرار گیرد، ساییدگی بیش تر در بخش داخلی کفه ی کفش دیده می شود. علاوه بر این، نابهنجاری پای ضرب دری فرد را به نشستن قورباغه ای متمایل می کند. بهترین سن پیش گیری و تشخیص و رفع این عارضه، سنین ورود به دبستان است.

عوارض:

در نتیجه ی این نابهنجاری، فشاری که هنگام راه رفتن و دویدن یا ایستادن بر پا وارد می آید، بیش تر روی لبه ی داخلی اعمال می شود. این عمل در افت قوس طولی پا مؤثر است و به صاف شدن کف پا کمک می کند.

توصیه های بهداشتی و حرکات اصلاحی

برای اصلاح این نابهنجاری، ضمن اجرای تمرین ها و حرکات اصلاحی، باید توصیه های زیر را مد نظر قرار داد:

-        در صورت وجود اضافه وزن، آن را کاهش دهید.

-        کاری کنید که هنگام راه رفتن، دویدن و ایستادن، لبه ی خارجی پا فعال تر باشد (روی لبه ی خارجی پا فشار بیاورید). به نظر می رسد استفاده از کفی هایی که لبه داخلی ضخیم تری دارند، در بهبود این نابهنجاری مؤثر باشد.

-        چنان چه عادت به نشستن به صورت قوباغه ای دارید، از نشستن به این حالت بپرهیزید و از ضربه زدن به اجسام سنگین مثل توپ مدیسن بال یا ضربه ی شدید به توپ فوتبال با کناره ی داخلی پا خودداری کنید. تمرین های اصلاحی باید به گونه ای طراحی شودکه ضمن ایجاد جنبش پذیری و تحرک در مفصل زانو، موجب تقویت عضلات جانبی داخلی پا و عضلات ساق پا شود. تمرین های دیگری نیز باید انجام داد که باعث کشش و انعطاف عضلات جانب خارجی پا شود.

زانوی کمانی

در زانوی کمانی یا پرانتزی، در ناحیه ی زانو فاصله ی دو کندیل داخلی از هم زیاد می شود.

برخی دلایل ایجاد زانوی کمانی

-        وزن زیاد: فشار بر استخوان ها هم در بچه ها و هم در بزرگسالان، عامل ایجاد زانوی کمانی و ضرب دری است.

-        زمینه ی ارثی: بعضی افراد، زمینه ی ارثی دارند.

-        راشیتیسم نرمی استخوان.

-        شکستگی.

-        قنداق کردن (یا استفاده از پوشک زیاد) در مرحله ی بعد از زود راه افتادن بچه ها.

یادآوری:

نوزاد هنگام تولد، دارای زانوی کمانی طبیعی است. این روند تا دو سالگی ادامه دارد. در این سن، چرخه ی حرکتی از کمانی به ضرب دری سیر می کند. اما بعد به تدریج از حالت ضرب دری خارج می شود به سمت طبیعی می رود. با افزایش سن، اصلاح این نابهنجاری ها به زمان طولانی تری نیاز دارد.

توصیه های بهداشتی و حرکات اصلاحی

-        راه رفتن را به صورتی که پنجه، مستقیم و در مسیر خط پیش رفت قرار گیرد، اصلاح کنید.

-        هنگام راه رفتن، زانوها را به هم نزدیک کنید.

-        زانوها را در زمان نشستن به هم نزدیک کنید یا ببندید.

-        روی لبه ی داخلی پا راه بروید.

در مقاله بعد به بررسی دیگر مشکلات خواهیم پرداخت.

منبع : رشد مدیریت مدرسه

مرکز یادگیری سایت تبیان - گردآورنده : شکوفه باصری

تنظیم : نسیم گنجی منش