شایع‌ترین سرطان در مردان مسن
سرطان پروستات شایع‌ترین نوع سرطان در مردان بالای 50 سال است. معروفیت این نوع سرطان نسبت به سایر سرطان‌ها، به علت خطرناک بودن آن نیست، بلکه وجود روش‌های تشخیصی و امکان پیشگیری موفقیت آمیز از آن، دلیل بر شهرت بیماری می‌باشد.
مردها کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند و نسبت به بیماری‌شان سهل‌انگارتر از خانم‌ها هستند. آقایان معمولاً زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که درد حسابی کلافه‌شان کرده باشد و البته متأسفانه گاهی این سهل‌انگاری برایشان گران هم تمام می‌شود. چراکه تأخیر در مراجعه به پزشک گاهی ممکن است بیماری را به مراحل پیشرفته و خطرناک برساند.
یکی از بیماری‌هایی که مردها را تهدید می‌کند و تشخیص زودهنگام آن هم در درمانش بسیار سودمند است، سرطان پروستات نام دارد.
سرطان پروستات شایع‌ترین نوع سرطان در مردان بالای 50 سال است. معروفیت این نوع سرطان نسبت به سایر سرطان‌ها، به علت خطرناک بودن آن نیست، بلکه وجود روش‌های تشخیصی و امکان پیشگیری موفقیت آمیز از آن، دلیل بر شهرت بیماری می‌باشد.
سرطان‌های پروستات اکثرا کند رشد هستند و تا ده‌ها سال می‌توانند در داخل غده، بدون بروز علائمی باقی بمانند. علائم اولیه سرطان پروستات در مرحله داخل غده‌ای که هنوز پیشرفت نکرده است، شامل تکرر ادرار و قطع و وصل جریان ادرار در موقع تخلیه می‌باشد.
اگر بیش از 40 سال دارید
اگر سن شما بالای 40 سال است و در خانواده‌تان سابقه سرطان پروستات داشته‌اید، درنگ نکنید و برای یک معاینه ساده به پزشک مراجعه کنید. در اینجا روش‌هایی را که برای تشخص بیماری استفاده می‌شود توضیح می‌دهیم:
معمولا معاینه جسمی اولین اقدامی است که برای تشخیص سرطان پروستات به کار می‌رود. پروستات طبیعی و سالم در معاینه، قوام نرم دارد و فاقد توده است. در روش معاینه رکتال، پزشک از داخل مقعد بیمار، غده پروستات را معاینه می‌کند. وجود غده‌ای بزرگ، سفتی پروستات یا وجود توده‌ای در آن، در برخی موارد می‌تواند نشانه هشدار دهنده سرطان باشد.
امروزه با سونوگرافی از طریق مقعد، از نقاط مشکوک پروستات نمونه‌برداری می‌شود. اگر در نمونه‌برداری مشخص شد که سرطان است باید بررسی شده و مشخص شود بیماری در کدام مرحله قرار دارد.
روش دیگری که برای تشخیص سرطان پروستات وجود دارد، آزمایش PSA است. PSA ، آنتی ژنی است که تنها در غده پروستات تولید می‌شود و به عبارت دیگر «آنتی‌ژن اختصاصی پروستات» است.
گاهی ممکن است فرد دچار مشکل بزرگی خوش‌خیم پروستات باشد. برای فردی که PSA بالای چهار دارد، یک دوره آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. بعد از مدتی دوباره چک می‌شود، اگر پایین نیامده بود، بیوپسی انجام می‌شود.
وقتی معاینه بدنی و بیوپسی حاکی از ابتلای فرد به سرطان باشد، با سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی، عکسبرداری از ریه و اسکن استخوان، می‌توان بررسی کرد که آیا سرطان به غده پروستات است یا اینکه به کل بدن سرایت کرده یا از طریق موضعی به روده‌ها رسیده است.
پیشگیری از مشکلات پروستات
- اگر فردی از خانواده، سرطان پروستات گرفته باشد، دیگر اعضای خانواده باید مورد بررسی قرار گیرند؛ چراکه سابقه ارثی مانند دیگر سرطان‌ها در سرطان پروستات عامل مهمی در ابتلا به این بیماری است.
- کلیه آقایان بالای 40 سال در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند و می‌توانند آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات را انجام دهند. همچنین افراد پرخطر شامل آقایانی می‌شوند که پدر یا برادر آنها دچار بیماری پروستات شده‌اند و چکاپ منظم، آنها را از سلامتشان مطمئن می‌سازد.
- یک برنامه غذایی متعادل داشته باشید که از نظر مصرف میوه، سبزیجات و غذاهای کم چربی غنی باشد.
- از تماس با اشعه خودداری شود.
- سیگار می‌تواند یکی از عوامل مهم اکثر بیماری‌های خطرناک از جمله پروستات باشد.
درمان سرطان پروستات
با در نظر گرفتن شرایط بیمار، ممکن است یک یا چند تا از این روش ها تجویز شود:
- جراحی: برداشتن کامل غده پروستات (پروستکتومی)
- کرایوتراپی : استفاده از سرمای شدید. در این روش پزشک با انداختن سوند درون غده پروستات از طریق شکاف کوچکی بین مقعد و کیسه حاوی بیضه‌ها، نیتروژن مایع را به غده پروستات هدایت می‌کند. نیتروژن مایع در داخل بافت منجر به انجماد بافت و انهدام سلول‌های سرطانی بافت غده پروستات می‌شود. کرایوتراپی روشی موثر برای درمان مقاطع کوچک ابتلا به سرطان است. احتمال آسیب‌دیدگی مثانه و التهاب دستگاه تناسلی از عوارض جانبی این روش است.
- شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای شیمیایی منجر به انهدام سلول‌های سرطانی می‌شود. عوارض جانبی شیمی‌درمانی عبارتند از: ریزش موی سر و ابرو، کاهش گلبول‌های سفید خون، ضعف سیستم ایمنی بدن، عفونت، احساس درد، خشکی دهان و پوکی استخوان.
- رادیوتراپی: از آنجا که تومور ممکن است بافت‌های اطراف غده پروستات را در بر گرفته باشد، انجام جراحی و برداشتن غده پروستات کافی نیست و هر تظاهری از وجود PSA در آزمایش حاکی از گستردگی تومور است. در چنین وضعیتی الگوهای درمانی وسیع‌تری مانند رادیوتراپی پی گیری می‌شود. هدف از رادیوتراپی کنترل رشد سلول‌های سرطانی است. تابش اشعه به محل تومور ممکن است به صورت خارجی یا داخلی باشد.
رادیوتراپی خارجی: در این روش بیمار در معرض تشعشع قرار می‌گیرد. اشعه از چند زاویه مختلف از خارج بدن به تومور هدایت می‌شود. این روش کاملا بدون درد است و به مدت 7 تا 8 هفته ادامه دارد. ولی بیمار از عوارض جانبی مانند تحریک‌پذیری مقعد، اسهال و خستگی مفرط ناشی از تابش پرتو گزارش می‌دهد. اثرات اشعه ممکن است واکنش‌های پوستی به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح یا پوسته پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشد. تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و آسیب‌های عروقی و تنفسی می‌تواند از دیگر عوارض جانبی رادیوتراپی باشد. همچنین رادیوتراپی ممکن است باعث سرکوب سیستم خونساز بدن و کاهش گلبول‌های سفید و ضعف سیستم ایمنی بدن و نهایتا بروز عفونت شود.
رادیوتراپی داخلی یا براکی‌تراپی : براکی‌تراپی برای رساندن مستقیم مقدار زیادی اشعه به ضایعه بدخیم است. در این روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنج‌های نازک، مواد یونیزه در بدن بیمار کاشته می‌شود.
- هورمون‌درمانی : از آنجا که هورمون تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) به رشد سرطان غده پروستات کمک می‌کند، هدف از هورمون‌درمانی کاهش هورمون جنسی در بدن است. این روش با به کارگیری داروهای ضد تستوسترون انجام می‌گیرد و شامل تجویز هورمون استروژن به شکل قرص است که تاثیر ضد تستوسترون دارد. عوارض جانبی استفاده از قرص‌های حاوی استروژن، شامل درد در پستان و رشد پستان است که با قطع مصرف قرص‌ها از بین می‌رود.
جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات با تشخیص زودرس امکان‌پذیر است. در حال حاضر با اطلاعات و روش‌های جدید درمانی، برای درصد بالایی از بیماران مبتلا به سرطان پروستات، امکان بهبودی کامل فراهم شده است.
فرآوری : زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان
منابع :
همشهری - دکتر محسن طاهری، جراح و متخصص کلیه، عضو علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
پزشکان ایران
پزشکان بدون مرز
