مهدویت، مدرسه و روحانیت2

مقام معظم رهبری فرمودند: «از كارِ عالمانه و همراه با دقت در مسئله‌ى انتظار و مسئله‌ى دوران ظهور نباید غفلت كرد. و از كارِ عامیانه و جاهلانه بشدت باید پرهیز كرد.

لطفا مطالب شماره یک را نیز مطالعه فرمایید.

نگاه آماری به مباحث مهدویت در کتب درسی

با تفحص در کلیه متون آموزشی مدارس ایران از مهد کودک تا پیش دانشگاهی فهرست مطالب قابل توجه در مورد ابعاد مختلف آموزه مهدویت و انتظار به این شرح است: (1)

1- سال دوم دبستان:

در کتاب هدیه های آسمانی(تعلیم و تربیت اسلامی)1387، در دو صفحه، پنج سطر(35 کلمه) به همراه یک نقاشی به معرفی روز نیمه شعبان به عنوان جشن میلاد امام زمان(عجّ الله تعالی فرجه) پرداخته است.

2- سال دوم راهنمایی:

در کتاب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی، 1387، در درس سیزدهم در چهار صفحه به این مباحث اشاره شده است: تولد، غیبت صغری و کبری، حدیث استفاده از نور خورشید از پشت ابر، ترسیم کوتاه از ظهور، فقیه عادل به عنوان جانشین حضرت در دوران غیبت.

3- سال سوم دبیرستان:

در کتاب دین و زندگی، 1387، دو فصل به موضوع امام زمان و انتظار و دو فصل به موضوع وظایف دوران غیبت و ولایت فقیه در پنجاه صفحه آمده است.

 فهرست مطالب عبارتند از:

درس نهم در 14 صفحه  با عنوان خورشید پنهان: تاریخ حیات امام زمان(عجّ الله تعالی فرجه)، علت غیبت چیست، چگونگی امامت حضرت در عصر غیبت، زمان پایان غیبت، یاران راستین امام(عجّ الله تعالی فرجه)؛

درس دهم در 17 صفحه با عنوان  در انتظار طلوع: ذکر چند آیه از آیات قرآن مربوط به مهدویت، آینده تاریخ، موعود و منجی در ادیان، موعود در اسلام، چگونگی عمر طولانی حضرت(عجّ الله تعالی فرجه)، انتظار فردی و جمعی موعود، بیان رهبر معظم انقلاب درباره ویژگی های منتظران، قسمتی از دعای عهد و دو شعر، مسئولیت منتظر، جهانی شدن ، جهانی سازی و مهدویت، ؛

 درس یازدهم در نه صفحه با عنوان تداوم امامت در عصر غیبت: ولایت معنوی امام در عصر غیبت کبری، مرجعیت علمی در غیبت کبری، حکومت اسلامی در غیبت کبری، آیه نفر، روایت حضرت حجت در مورد رجوع به روات حدیث، شرایط مراجع، راههای شناخت فقیه واجد شرایط؛

 درس دوازدهم در یازده صفحه با عنوان ولایت فقیه شکل حکومت اسلامی در عصر غیبت: گزینش ولی فقیه، تفاوت اانتخاب ولی فقیه و مرجع، جمه ولایت و مرجعیت، نظام اسلامی و دموکراسی، رابطه رهبر و مردم، نسبت مردم با حکومت اسلامی، تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت، قسمتی از دعای عهد.

رسالت طلاب و  روحانیون در مدارس یرای احیا صحیح مسئله مهدویت

با توجه به هجم اندک مباحث ارائه شده در دوره تحصیلی از ابتدایی تا متوسطه و ضرورت پرداختن به این موضوع چنانچه گذشت. راه هایی برای جبران این موضوع می بایست ارائه داد. در این میان نقش روحانیت و طلابی که در مدارس حضور پیدا می کنند بیش از همگان است.

از این رو چند نکته کلیدی را به این عزیزان متذکر می شویم:

1. تبیین صحیح اهداف اساسی و انتظارات تربیت دینی

از آسیب‌های جدی در حوزه تربیت دینی، مشخص نبودن و ابهام در اهداف اساسی و انتظارات تربیت دینی است. مربیان محترم و روحانیون مبلغ می بایست با تبیین صحیح اهداف اساسی و انتظارات تربیت دینی و جایگاه مباحث مهدوی رویکردی تربیتی به موضوع داشته باشند. و فقط صرف یک سری اطلاعات کلی و انتزاعی خاص نباسد بلکه دانش آموز طوری در مسیر بحث قرار گیرد که بتواند به نقش آفرینی خود بیاندیشد.

2. تببین صحیح مبتنی بر روش های خاص

طلاب و روحانیون محترم باید بدانند که انتقال فرهنگ مهدویت به نسل نو و تربیت آنها به عنوان منتظرانِ ظهور حضرت مهدی نیز، بدون شیوه‏های خاص خود ممکن نخواهد بود. یکی از اهداف انتقال فرهنگ انتظار به نسل نو، آشنا کردن آنها با وضعیت ایده آل جامعه بشری، به منظور شناخت جایگاه وضعیت موجود، و سپس شناساندن وضعیت ایده آل به جامعه جهانی توسط آنهاست. نسل نو باید وضعیت ایده آلی را که در جامعه مهدوی تحقق خواهد یافت بشناسد، تا بتواند جایگاه وضعیت موجود را مورد نقد و بررسی قرار دهد. زیرا کسی که وضعیت ایده آل را نشناسد کاستی‏های وضعیت موجود را نیز نخواهد شناخت و در این صورت چه بسا ممکن است وضعیت موجود را بهترین وضعیتی بداند که برای بشریت دست یافتنی است.

3. انتخاب مباحث صحیح و متقن

و پرهیز از خیال پردازی های رمانتیک از سویی و تأکید بر تفکر و عقلانیت دانش آموزان در مسیر بحث از نکات کلیدی در توسعه فرهنگ مهدوی و پرهیز از انحرافات است.

چنانچه مقام معظم رهبری فرمودند:

«از كارِ عالمانه و همراه با دقت در مسئله‌ى انتظار و مسئله‌ى دوران ظهور نباید غفلت كرد. و از كارِ عامیانه و جاهلانه بشدت باید پرهیز كرد. از جمله‌ى چیزهائى كه میتواند یك خطر بزرگ باشد، كارهاى عامیانه و جاهلانه و دور از معرفت و غیر متكى به سند و مدرك در مسئله‌ى مربوط به امام زمان (عجّل‌اللَّه تعالى فرجه الشّریف) است، كه همین زمینه را براى مدعیان دروغین فراهم میكند. كارهاى غیرعالمانه، غیرمستند، غیر متكى به منابع و مدارك معتبر، صرف تخیلات و توهمات؛ اینجور كارى مردم را از حالت انتظار حقیقى دور میكند، زمینه را براى مدعیان دروغگو و دجال فراهم میكند؛ از این بایستى بشدت پرهیز كرد.»(2)

4. رجوع به متخصصین

و چنانچه خود مربیان محترم توانایی مطالعات تخصصی مهدویت را ندارند به کارشناسان خبره ای که هم حدیث شناس، هم حدیث فهم(فقه الحدیث) و هم با ادبیات فلسفی مباحث مهدوی و پایان تاریخ(فلسفه تارخ) خبره و آشنا هستند استفاده کنند. مقام معظم رهبری همچنین می فرماید: «از كارِ عوامانه، از تسلیم شدن در مقابل شایعات عامیانه بایستى بشدت پرهیز كرد. كارِ عالمانه، قوى، متكى به مدرك و سند، كه البته كار اهل فنِ این كار است، این هم كار هر كسى نیست، باید اهل فن باشد، اهل حدیث باشد، اهل رجال باشد، سند را بشناسد، اهل تفكر فلسفى باشد؛ بداند، حقایقى را بشناسد، آن وقت میتواند در این زمینه وارد میدان شود و كار تحقیقاتى انجام دهد. این بخش از كار را هرچه ممكن است، بیشتر باید جدى گرفت تا راه ان‌شاءاللَّه براى مردم باز شود.»(3)

منابع:

1. مجموعه کتب درسی از اول ابتدایی تا پیش دانشگاهی

2. بیانات در دیدار اساتید و فارغ‌التحصیلان تخصصی مهدویت 18/4/90

3. همان.

تهیه و تنظیم : گروه حوزه علمیه تبیان